IBPBI/1/415-482/14/KB - Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania otrzymanego od Skarbu Państwa na podstawie ugody sądowej w związku z błędną interpretacją podatkową.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 9 kwietnia 2014 r. (data wpływu do tut. Biura 14 kwietnia 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie konieczności opodatkowania tym podatkiem odszkodowania otrzymanego od Skarbu Państwa - jest prawidłowe.

W dniu 14 kwietnia 2014 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie konieczności opodatkowania tym podatkiem odszkodowania otrzymanego od Skarbu Państwa.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W latach 2004-2005 Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą polegającą na produkcji oraz sprzedaży oleju rzepakowego zimno tłoczonego jadalnego z przeznaczeniem na cele techniczne o symbolu PKWiU 15.41.12-60.11. Do sprzedawanego oleju stosował stawkę podatku od towarów i usług w wysokości 7%. W wyniku uzyskanej interpretacji indywidualnej od naczelnika urzędu skarbowego stwierdzającej, że właściwa stawka podatku przy sprzedaży oleju rzepakowego zimno tłoczonego jadalnego o symbolu PKWiU 15.41.12-60.11 z przeznaczeniem na cele techniczne wynosi 22%, Wnioskodawca dokonał korekty zastosowanej stawki podatku, podwyższając należny podatek VAT i zadeklarował wyższe Zobowiązanie podatkowe, niż wynikało to z pierwotnych rozliczeń. Wnioskodawca częściowo rozliczył swoje skorygowane zobowiązanie podatkowe. Równocześnie w stosunku do kolejnych dostaw stosował podatek należny w wysokości 22% przez co stał się niekonkurencyjny, gdyż inne podmioty stosowały stawkę 7%. Powyższa interpretacja organu podatkowego została uznana przez organ drugiej instancji za błędną. W wyniku powyższego oraz kolejnych działań Wnioskodawcy, naczelnik urzędu skarbowego wydał kolejną interpretację, w której uznano, że sprzedaż oleju rzepakowego jest opodatkowana stawką 7%. Wnioskodawca dokonał ponownie korekty swych zobowiązań podatkowych, zmniejszając należny podatek VAT, jednak odzyskanie nadpłaconego podatku, ze względu na obowiązujące przepisy zajmuje kilka miesięcy. W wyniku powyższych działań organów podatkowych, Wnioskodawca, ze względu na brak wolnych środków finansowych, nie był w stanie zrealizować długoterminowych kontraktów na dostawy oleju rzepakowego w wyniku czego poniósł szkodę w postaci rzeczywistej straty jak i utraconych korzyści. Wielokrotnie próbował zawrzeć ugodę ze Skarbem Państwa w zakresie wyrównania szkody, jednak bezskutecznie. Obecnie zamierza dochodzić naprawienia szkody od Skarbu Państwa na drodze sądowej. Wnioskodawca zakończył prowadzenie działalności gospodarczej 30 grudnia 2013 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie uzyskane od Skarbu Państwa na podstawie ugody sądowej lub orzeczenia sądu, wynikające z prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie rzeczywistych strat, jak i utraconych korzyści podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako przychód z działalności gospodarczej.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. e ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Natomiast zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są również inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Należy zatem uznać, że wszelkie odszkodowania otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako przychód z działalności gospodarczej.

W ujęciu cywilistycznym, szkoda może polegać na rzeczywistych stratach w majątku poszkodowanego (damnum emergens), jak i utraconych korzyściach (lucrum cessans). Odszkodowanie zmierza zasadniczo do wyrównania uszczerbku poniesionego przez poszkodowanego i powinno co do zasady wyrównać poniesioną szkodę. Jeżeli zatem wartość odszkodowania podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, to aby wyrównać poniesioną szkodę podatnik w kwocie roszczenia musi uwzględnić odpowiedni podatek dochodowy. Tylko bowiem w takim przypadku nastąpi pełne wyrównanie poniesionej szkody. Jeśli zatem roszczenie odszkodowawcze oparte jest na wyliczeniu utraconych korzyści związanych z niezrealizowanymi kontraktami na dostawę oleju rzepakowego, czyli możliwego do uzyskania dochodu z tych transakcji (po uwzględnieniu odpowiednich kosztów uzyskania przychodu) i dochód taki, co do zasady, podlegałby opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako dochód z prowadzonej działalności gospodarczej, to w istocie suma, którą mógł uzyskać podatnik do jego dyspozycji, jest dochód po odliczeniu stawki podatku z działalności gospodarczej. Gdyby jednak podatnik nie uwzględnił tego faktu w wysokości dochodzonego roszczenia odszkodowawczego, to biorąc pod uwagę obowiązek opodatkowania otrzymanego odszkodowania, nie uzyskałby on pełnego naprawienia wyrządzonej szkody. Zatem w przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia sprawy przed sądem, może on w wyroku lub zawartej ugodzie sądowej zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz Wnioskodawcy obowiązek naprawienia szkody w zakresie rzeczywistych strat, jak i utraconych korzyści. Szkoda ta wynika z niemożności zrealizowania długoterminowych kontraktów na dostawy oleju rzepakowego przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, zatem otrzymane odszkodowanie w zakresie rzeczywistych strat, jak i utraconych korzyści podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako przychód z działalności gospodarczej, zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Powyższy przepis ustanawia generalną zasadę opodatkowania podatkiem dochodowym, zgodnie z którą opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkie uzyskane przez podatnika w danym roku korzyści majątkowe, z wyjątkiem tych, które na mocy ustawy wyłączone zostały z tego opodatkowania (np. poprzez wprowadzenie ustawowego zwolnienia z opodatkowania, czy też zaniechanie poboru podatku).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Co do zasady, do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej należą wszystkie przychody osiągane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem przychodów wymienionych w art. 14 ust. 3 tej ustawy. Art. 14 ust. 3 ww. ustawy nie zawiera w swej treści żadnych wyłączeń dotyczących odszkodowań otrzymywanych przez podatników w związku z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą. Oznacza to, że (co do zasady) wszelkie odszkodowania otrzymywane przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, które związane są z tą działalnością (obowiązek ich zapłaty ma swoje źródło w tej działalności) stanowią przychód z tej działalności, chyba że ustawodawca, na mocy art. 21 ust. 1 ww. ustawy, zwolnił je z opodatkowania podatkiem dochodowym.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3, 3a, 3b, 3c, 3d oraz 4, wolne od podatku dochodowego są:

Z powyższych przepisów wynika, że, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkie uzyskane w związku z działalnością gospodarczą odszkodowania, za wyjątkiem odszkodowań wynikających z prawa geologicznego i górniczego.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą w zakresie produkcji oraz sprzedaży oleju rzepakowego zimno tłoczonego jadalnego przeznaczonego na cele techniczne. Do sprzedaży ww. oleju stosował stawkę podatku VAT w wysokości 7%. Na skutek interpretacji organu podatkowego o nieprawidłowości zastosowania ww. stawki, skorygował swoje zobowiązania podatkowe uwzględniając stawkę VAT w wysokości 22%. Po uznaniu ww. interpretacji za błędną i otrzymaniu nowej wykładni upoważnionego organu, Wnioskodawca ponownie dokonał korekty swojego zobowiązania stosując stawkę VAT 7%. W wyniku powyższych działań Wnioskodawca nie był w stanie wywiązać się z długoterminowych kontraktów na dostawy oleju, w wyniku czego poniósł szkodę w postaci rzeczywistej straty, jak i utraconych korzyści. W związku z powyższym zamierza dochodzić od Skarbu Państwa odszkodowania. Wnioskodawca zakończył prowadzenie działalności gospodarczej 30 grudnia 2013 r.

Biorąc pod uwagę cyt. wyżej przepisy stwierdzić należy, że w sytuacji, w której Wnioskodawca, w związku ze szkodą, jaką poniósł w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, otrzyma od Skarbu Państwa odszkodowanie, zobowiązany będzie opodatkować je podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przy czym, opodatkowaniu jako przychód z prowadzonej uprzednio działalności gospodarczej podlegać będzie cała otrzymana kwota, zarówno tytułem faktycznie poniesionej straty, jak i utraconych korzyści.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Wskazać przy tym należy, że przedmiotem niniejszej interpretacji była wyłącznie kwestia dotycząca konieczności opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych otrzymanego ewentualnie odszkodowania. Nie była przedmiotem oceny kwestia możliwości uwzględnienia w kwocie dochodzonego roszczenia należnego od tego odszkodowania podatku dochodowego. Zagadnienie to nie jest bowiem regulowane przez przepisy prawa podatkowego a tym samym nie może być przedmiotem niniejszej interpretacji indywidulanej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.