IBPBI/1/415-469/14/BK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 1 kwietnia 2014 r. (data wpływu do tut. Biura 10 kwietnia 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie możliwości uznania przychodów z tytułu świadczenia przez radcę prawnego pomocy prawnej z urzędu za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz braku obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od ww. przychodów przez zlecający sąd - jest prawidłowe.

W dniu 10 kwietnia 2014 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości uznania przychodów z tytułu świadczenia przez radcę prawnego pomocy prawnej z urzędu za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz braku obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek dochodowym od osób fizycznych od ww. przychodów przez zlecający sąd.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest radca prawnym. Wyrokiem z 18 czerwca 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny postanowił przyznać Wnioskodawcy od Skarbu Państwa kwotę 8.856 zł (osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć złotych), w tym 23% podatku VAT, tytułem zwrotu kosztów udzielonej a nieopłaconej pomocy prawnej w postępowaniu przed tym Sądem. Natomiast postanowieniem z 10 września 2012 r. postanowił przyznać Wnioskodawcy od Skarbu Państwa kwotę 8.856 zł (osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć złotych), w tym 23% podatku VAT, tytułem zwrotu kosztów udzielonej a nieopłaconej pomocy prawnej w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, jako wspólnik spółki partnerskiej - Kancelarię Radców Prawnych. W związku z powyższym ww. Kancelaria, jako sprzedawca wystawiła dwie faktury VAT tytułem wynagrodzenia za zastępstwo procesowe, zaś Wnioskodawca (radca prawny), jako płatnik (winno być podatnik) podatku dochodowego od osób fizycznych wypełnił obowiązek odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy z tego tytułu; pomimo to Wojewódzki Sąd Administracyjny (twierdząc, że to on jest płatnikiem zaliczki) nienależnie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. W rezultacie pismem datowanym na dzień 19 października 2012 r. (wysłanym 25 października 2012 r.) oraz pismem datowanym na dzień 19 października 2012 r. (wysłanym 22 października 2012 r.) Wnioskodawca wniósł o zwrot nienależnie pobranej zaliczki, wskazując, że przychody, które osiąga, jako wspólnik spółki będący osobą fizyczną z tytułu udziału w zyskach spółki niemającej osobowości prawnej, należy traktować zawsze, jako przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odpowiedzi Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dokonał zwrotu zaliczki, twierdząc, że przychody radców prawnych, wykonujących określone czynności na zlecenie sądu kwalifikowane są, jako przychody z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 6 ww. ustawy), co - wg Sądu - powoduje, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, konieczność pobrania zaliczki na podatek dochodowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy przychody z tytułu pomocy prawnej, przyznanej wyrokiem WSA z 18 czerwca 2012 r., a wyświadczonej z urzędu przez Wnioskodawcę, są przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku gdy pomoc prawną z urzędu radca prawny wykonywał w ramach działalności gospodarczej, prowadzonej jako wspólnik spółki partnerskiej... W związku z powyższym czy pobrana przez WSA zaliczka na podatek dochodowy została pobrana nienależnie.

2. Czy przychody z tytułu pomocy prawnej, przyznanej postanowieniem WSA z 10 września 2012 r., a wyświadczonej z urzędu przez Wnioskodawcę są przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku gdy tę pomoc prawną z urzędu radca prawny wykonywał w ramach działalności gospodarczej prowadzonej jako wspólnik spółki partnerskiej... W związku z powyższym, czy pobrana przez WSA zaliczka na podatek dochodowy została pobrana nienależnie.

Zdaniem Wnioskodawcy, nawiązując do treści uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 października 2013 r. sygn. akt II FPS 1/13 (w szczególności pkt 2.7 oraz 2.9 uzasadnienia), wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu, udzielonej przez niego jako radcę prawnego, a przyznane odpowiednio wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 18 czerwca 2012 r. oraz postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 10 września 2012 r. należy kwalifikować do źródła przychodów pozarolnicza działalność gospodarcza, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż była ona wykonywana w ramach działalności zawodowej realizowanej w formie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 lit. a) tej ustawy.

Czynności dokonywane przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu należy oceniać w kontekście ich charakteru oraz formy prowadzenia działalności zawodowej. Jeżeli zatem pełnomocnik prowadzi działalność zawodową we własnym imieniu, w sposób zorganizowany i ciągły, usługa pomocy prawnej z urzędu wpisuje się w ciąg zdarzeń jego zorganizowanej działalności zawodowej prowadzonej na własny rachunek. Wynagrodzenie zaś uzyskane z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika z urzędu, należy kwalifikować do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy, gdy wykonuje on swoją działalność zawodową w formie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 lit. a ww. ustawy.

W związku z powyższym należy uznać, że zaliczka na podatek dochodowy, pobrana dwukrotnie przez Sąd, została pobrana nienależnie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zauważyć należy, że świadczenie pomocy prawnej z urzędu regulują przepisy niebędące przepisami prawa podatkowego, a tym samym niemogące być przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej, tj. m.in. przepisy:

* ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.) oraz

* ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 637 z późn. zm.).

Z treści art. 4 ust. 1 ww. ustawy o radcach prawnych wynika, że wykonywanie zawodu radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, z wyjątkiem występowania w charakterze obrońcy w postępowaniu karnym i w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe. Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce partnerskiej, w której partnerami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Natomiast stosownie do treści art. 10 tej ustawy, jednostka organizacyjna zapewnia udział radcy prawnego w postępowaniu:

Zgodnie z art. 243 § 1 i 2 ww. Prawa przed sądami administracyjnymi, prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Wniosek ten wolny jest od opłat sądowych. Przyznanie prawa pomocy przed lub w toku postępowania rozpoznawczego obejmuje także postępowanie egzekucyjne. W myśl art. 244 ww. ustawy, prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w ramach prawa pomocy jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa. Jeżeli strona we wniosku wskazała adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego, właściwa okręgowa rada adwokacka, rada okręgowej izby radców prawnych, Krajowa Rada Doradców Podatkowych lub Krajowa Rada Rzeczników Patentowych, w miarę możliwości i w porozumieniu ze wskazanym adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym, wyznaczy adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego wskazanego przez stronę. Stosownie do art. 250 ww. ustawy, wyznaczony adwokat, radca prawny, doradca podatkowy albo rzecznik patentowy otrzymuje wynagrodzenie odpowiednio według zasad określonych w przepisach o opłatach za czynności adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych albo rzeczników patentowych w zakresie ponoszenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej oraz zwrotu niezbędnych i udokumentowanych wydatków. O wyznaczenie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego sąd zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej, rady okręgowej izby radców prawnych, Krajowej Rady Doradców Podatkowych lub Krajowej Rady Rzeczników Patentowych. Jeżeli adwokat, radca prawny, doradca podatkowy lub rzecznik patentowy ustanowiony w ten sposób ma podjąć czynności poza siedzibą sądu orzekającego, właściwa okręgowa rada adwokacka, rada okręgowej izby radców prawnych, Krajowa Rada Doradców Podatkowych lub Krajowa Rada Rzeczników Patentowych, na wniosek ustanowionego adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, wyznaczy w razie potrzeby adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego z innej miejscowości (art. 253 ww. ustawy).

Przenosząc powyższe, na grunt przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) stwierdzić należy, że zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy, odrębnymi źródłami przychodów są:

* działalność wykonywana osobiście oraz

* pozarolnicza działalność gospodarcza.

Definicja pozarolniczej działalności gospodarczej zawarta została w art. 5a pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jej treścią, działalność gospodarcza albo pozarolnicza działalność gospodarcza, to działalność zarobkowa:

- prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

W myśl art. 5b ust. 2 ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym w 2012 r.), jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niemająca osobowości prawnej, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3.

Wyłączenie zawarte w art. 5a pkt 6 ww. ustawy obejmuje m.in. działalność wykonywaną osobiście, zdefiniowaną, jako odrębne źródło przychodów, wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 2 cytowanej powyżej ustawy, której poszczególne kategorie wymieniono w art. 13 ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 13 pkt 6 tej ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Powyższe nie oznacza jednak, że przychody radców prawnych, otrzymywane z tytułu pomocy prawnej, udzielanej na zlecenie sądu należy zawsze kwalifikować do przychodów, o których mowa w powołanym wyżej art. 13 pkt 6 w związku art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co wiąże się - stosownie do treści art. 41 ust. 1 tej ustawy - z obowiązkiem pobrania zaliczki na podatek dochodowy przez płatnika (Sąd). Jak wynika bowiem z uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 października 2013 r. sygn. akt II FPS 1/13 (podjętej w składzie pełnej Izby Finansowej), kwalifikacja otrzymanego przez radcę prawnego wynagrodzenia z tytułu pomocy prawnej świadczonej z urzędu do odpowiedniego źródła przychodów jest zależna od formy prawnej wykonywania przez niego zawodu radcy prawnego. W przypadku gdy, radca prawny działalność zawodową wykonuje w formie organizacyjnej, w ramach której osiąga dochody kwalifikowane do źródła przychodów pozarolnicza działalność gospodarcza, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wówczas wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy zaliczyć do przychodów z tego źródła.

Jeżeli natomiast radca prawny wykonuje swoją działalność zawodową w innej formie, np. w ramach stosunku pracy, wówczas jego wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy kwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o kutej mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 6 ww. ustawy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest radcą prawnym, prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą w formie spółki partnerskiej. Wojewódzki Sąd Administracyjny dwukrotnie dokonał na rzecz Wnioskodawcy wypłaty wynagrodzenia z tytułu świadczenia przez niego na zlecenie sądu nieopłaconej pomocy prawnej. Przy czym, pomoc ta świadczona była przez Wnioskodawcę w ramach wykonywanej działalności gospodarczej. Na tę okoliczność ww. spółka partnerska wystawiła dwie faktury, a Wnioskodawca odprowadził zaliczkę na podatek dochodowy z ww. tytułu.

Mając na względzie cyt. wyżej przepisy stwierdzić należy, że w stanie faktycznym opisanym we wniosku przychody uzyskane z tytułu świadczenia przez Wnioskodawcę pomocy prawnej z urzędu należy zaliczyć do źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza. W konsekwencji na sądzie zlecającym te czynności nie spoczywał obowiązek poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, od wypłaconych Wnioskodawcy kwot wynagrodzenia. Podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą są bowiem zobowiązani do samodzielnego obliczania oraz uiszczania zaliczek na podatek dochodowy od dochodów osiągniętych z tej działalności na zasadach określonych w art. 44 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, 43-300 Bielsko-Biała, ul. Traugutta 2a.