IBPBI/1/415-381/10/KB

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 12 lipca 2010 r. Izba Skarbowa w Katowicach IBPBI/1/415-381/10/KB

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 15 kwietnia 2010 r. (data wpływu do tut. Biura 20 kwietnia 2010 r.), uzupełnionym w dniu 15 czerwca 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania za przymusowe wywłaszczenie nieruchomości - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 kwietnia 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania za przymusowe wywłaszczenie nieruchomości.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 2 czerwca 2010 r. Znak IBPP1/443-353/10/AZb, IBPBI/1/415-381/10/KB wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniu 15 czerwca 2010 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji ceramicznych wyrobów sanitarnych, produkcji płytek ceramicznych, sprzedaży hurtowej wyrobów metalowych, porcelanowych, ceramicznych i szklanych do użytku domowego, tapet i środków czyszczących. Jest zarejestrowanym podatnikiem VAT. W ramach prowadzonej działalności w połowie lat 90-tych XX wieku zakupił - jako podatnik VAT i w ramach działalności opodatkowanej VAT - nieruchomość inwestycyjną. Na nieruchomości tej planował wybudować nowy zakład produkcyjny. Ostatecznie inwestycji zaniechano. Przedmiotowa nieruchomość znajduje się w pasie planowanej obwodnicy miasta. Dla tej inwestycji została wydana decyzja lokalizacyjna. Uprawomocnienie się tej decyzji, z mocy samego prawa spowodowało wywłaszczenie Wnioskodawcy z tej części nieruchomości, która znajduje się w pasie drogowym. W planie miejscowym nieruchomość ta ma charakter budowlany (przeznaczona jest pod drogę publiczną).

Obecnie toczy się postępowanie o ustalenie wysokości odszkodowania. Postępowanie prowadzi starosta. W ramach postępowania przygotowano operat szacunkowy, który określił rynkową wartość netto wywłaszczonej nieruchomości na określoną kwotę. Postępowanie do dnia dzisiejszego nie zakończyło się jeszcze decyzją ostateczną, a sama kwota odszkodowania nie jest jeszcze znana, gdyż operat podlega obecnie weryfikacji co do prawidłowości jego sporządzenia.

Prowadzący postępowanie poddał w wątpliwość pogląd Wnioskodawcy, iż wywłaszczenie z mocy prawa na mocy tzw. "specustawy drogowej" jest tożsame z odpłatną dostawą nieruchomości budowlanej i tym samym podmiot winien zapłacić wartość netto nieruchomości powiększoną o należny podatek VAT. Zobligowano więc Wnioskodawcę do wystąpienia o wiążącą interpretację.

Na dzień złożenia zapytania nie jest więc zakończone postępowanie dotyczące przyznania odszkodowania, nie jest znana jego wysokość, ani termin zapłaty. Natomiast wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii ewentualnego zwolnienia tego odszkodowania z podatku od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 80 z późn. zm.), decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Z kolei art. 12 ust. 5 stwierdza, że do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami. W opisanym zdarzeniu, organem wydającym decyzję lokalizacyjną był starosta. To ten organ obecnie prowadzi postępowanie mające na celu ustalenie wysokości odszkodowania. Zgodnie z art. 18 ww. ustawy, wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania. Odszkodowanie, podlega waloryzacji na dzień wypłaty, według zasad obowiązujących w przypadku zwrotu wywłaszczonych nieruchomości.

Zgodnie z kolei z art. 134 ustawy o gospodarce nieruchomościami, do której odsyła specustawa, podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi wartość rynkowa nieruchomości. Przy określaniu wartości rynkowej nieruchomości uwzględnia się w szczególności jej rodzaj, położenie, sposób użytkowania, przeznaczenie, stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, stan nieruchomości oraz aktualnie kształtujące się ceny w obrocie nieruchomościami. Wartość rynkową nieruchomości określa się według aktualnego sposobu jej użytkowania, jeżeli przeznaczenie nieruchomości, zgodne z celem wywłaszczenia, nie powoduje zwiększenia jej wartości.

Zgodnie z art. 151 ustawy o gospodarce nieruchomościami, wartość rynkową nieruchomości stanowi najbardziej prawdopodobna jej cena, możliwa do uzyskania na rynku, określona z uwzględnieniem cen transakcyjnych przy przyjęciu następujących założeń:

1.

strony umowy były od siebie niezależne, nie działały w sytuacji przymusowej oraz miały stanowczy zamiar zawarcia umowy,

2.

upłynął czas niezbędny do wyeksponowania nieruchomości na rynku i do wynegocjowania warunków umowy.

Z treści operatu szacunkowego, który został sporządzony w ramach toczącego się obecnie postępowania wyniki wprost, że przedstawia on wartość netto i nie jest ona powiększona o sumę odpowiadającą opłatom i podatkom transakcyjnym.

Decyzja lokalizacyjna starosty została wydana z dniem 29 stycznia 2009 r. i uprawomocniła się z dniem 9 marca 2009 r. To z tym dniem - stosownie do art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych - dokonało się wywłaszczenie z mocy samego prawa i własność przeszła na zarządców drogi. Inwestycja jest obecnie w fazie realizacji. Wywłaszczenie nastąpiło z mocy prawa w dniu 9 marca 2009 r. Przejęcie można uznać za dokonane z dniem 24 kwietnia 2009 r., kiedy to zarządcy drogi (gmina oraz starosta) skierowali do podatnika odpowiednie pisma.

Transakcja opisana we wniosku zostanie udokumentowana fakturą VAT. Zostanie ona wystawiona w dniu uprawomocnienia się decyzji o ustaleniu wysokości odszkodowania, w której to kwestii wciąż toczy się postępowanie. Do jego zakończenia (obecnie operat jest na etapie weryfikacji przez organizację rzeczoznawców w trybie art. 157 ustawy o gospodarce nieruchomościami), nie jest znana podstawa opodatkowania, nie wspominając już o braku wypłaty odszkodowania. Podanie daty dziennej uprawomocnienia się decyzji a tym samym daty wystawienia faktury VAT nie jest obiektywnie możliwe. Wnioskodawcę w tym zakresie zadowoli odniesienie się do pojęcia "daty uprawomocnienia się decyzji ustalającej odszkodowanie".

Nieruchomość Wnioskodawcy stanowiła jedną działkę. Po wywłaszczeniu (wraz z wydaniem decyzji lokalizacyjnej), działka ta została podzielona na 4 działki, z których dwie zostały objęte wywłaszczeniem - przeszły z mocy prawa na rzecz zarządców dróg, tj. powiatu i gminy. Działki wywłaszczone przeznaczone są pod zabudowę drogi, pozostałe dwie pod zabudowę. Wywłaszczony grunt jest niezabudowany. Do dnia złożenia wniosku, nie wydano decyzji ustalającej wysokość odszkodowania, ani nie otrzymano odszkodowania.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy odszkodowanie, które Wnioskodawca otrzyma za wywłaszczoną nieruchomość korzysta ze zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zarówno odszkodowanie za przymusowe wywłaszczenie, jak i odpłatne zbycie nieruchomości na cel uzasadniający wywłaszczenie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie stwierdza, że wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu. Przepis ten stanowi, że przedmiotowe zwolnienie nie będzie przysługiwało jeżeli łącznie spełnione zostaną dwa wyżej wymienione warunki. Gdy spełniony zostanie tylko jeden z tych warunków albo żaden z nich, uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

W przypadku Wnioskodawcy analizowane zdarzenie miało miejsce po upływie dwóch lat od daty nabycia nieruchomości. Również wypłata odszkodowania na pewno nastąpi po tej dacie (co wynika z samego faktu nabycia nieruchomości w latach 90-tych). Zatem, analizując zdarzenie przyszłe pod kątem art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy stwierdzić, że przeniesienie własności nieruchomości na rzecz zarządcy drogi nastąpiło po upływie 2 lat od jej nabycia, a zatem na pewno nie jest spełniony jeden z warunków wyłączających możliwość korzystania ze zwolnienia. Zatem odszkodowanie, które zostanie otrzymane przez Wnioskodawcę, będzie objęte omawianym zwolnieniem podatkowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W myśl art. 14 ust. 1 pkt 1 i 12 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również:

* przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą oraz przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej składników majątku będących:

a.

środkami trwałymi,

b.

składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1.500 zł,

c.

wartościami niematerialnymi i prawnymi

* ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym także przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wymienionych w lit. b), spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego lub udziału w takim prawie nieujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio oraz

* otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Z powyższego wynika, iż co do zasady, poza wyjątkami przewidzianymi w ww. ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, zarówno przysporzenia majątkowe uzyskane z tytułu zbycia składników majątku wykorzystywanych w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, jak również odszkodowania otrzymane za szkody dotyczące tych składników, stanowią przychód z tej działalność gospodarczej.

W myśl jednak art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.), ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze z.), zwanych dalej "drogami" a także organy właściwe w tych sprawach.

W myśl art. 11a ust. 1 ww. ustawy, wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności m.in. oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego (art. 11f ust. 1 pkt 6 ww. ustawy).

Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1.

własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,

2.

własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4 ww. ustawy).

W myśl art. 12 ust. 4a ww. ustawy, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe (art. 12 ust. 4f ww. ustawy).

Stosownie natomiast do art. 12 ust. 5 ww. ustawy, do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

Zgodnie z art. 112 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651), przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do nieruchomości położonych, z zastrzeżeniem art. 125 i art. 126, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

W myśl natomiast art. 6 pkt 1 ww. ustawy, celami publicznymi w rozumieniu ustawy jest m.in. wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego a także łączności publicznej i sygnalizacji;

W myśl art. 119 ust. 1 pkt 1, 2 i 7 ww. ustawy, decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości, poza elementami określonymi w art. 107 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, powinna zawierać:

* ustalenie, na jakie cele nieruchomość jest wywłaszczana,

* określenie przedmiotu wywłaszczenia przez podanie oznaczenia nieruchomości według księgi wieczystej lub zbioru dokumentów oraz według katastru nieruchomości,

* ustalenie wysokości odszkodowania.

Przejście prawa własności na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego następuje z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości stała się ostateczna (art. 121 ust. 1 ww. ustawy).

Natomiast stosownie do art. 128 ust. 1 ww. ustawy, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Z powyższych przepisów wynika, iż wywłaszczenie nieruchomości przeznaczonej pod budowę dróg publicznych stanowi wywłaszczenie na cele publiczne. Wywłaszczanemu właścicielowi przysługuje odszkodowanie, którego zasady ustalania oraz wypłaty określa ww. ustawa o gospodarce nieruchomościami. Odszkodowanie to stanowi zatem co do zasady przychód zwolniony z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na podstawie cyt. art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie to będzie jednak podlegało opodatkowaniu tym podatkiem, w przypadku gdy wywłaszczany właściciel nabył własność nieruchomości w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą. Dla celów tej działalności w połowie lat 90-tych XX wieku nabył nieruchomość gruntową, na której planował wybudować nowy zakład produkcyjny. Inwestycji tej ostatecznie zaniechano. Nieruchomość ta leży w pasie drogowym pod drogę publiczną (obwodnicę miasta), na budowę której została w dni 29 stycznia 2009 r. wydana przez starostę decyzja lokalizacyjna. Początkowo ww. nieruchomość stanowiła jedną działkę, jednakże wraz z wydaniem decyzji lokalizacyjnej została podzielona na 4 działki, z których dwie zostały objęte wywłaszczeniem. Decyzja ta uprawomocniła się z dniem 9 marca 2009 r. i z tym dniem, z mocy samego prawa, dokonało się wywłaszczenie Wnioskodawcy z nieruchomości (2 działek), a własność przeszła na zarządców drogi. Obecnie toczy się postępowanie o ustalenie wysokości odszkodowania przysługującego Wnioskodawcy z tytułu wywłaszczenia.

Mając na względzie cyt. wyżej przepisy stwierdzić należy, iż odszkodowanie, które Wnioskodawca otrzyma z tytułu wywłaszczenia go z nieruchomości gruntowej (2 działek), zakupionej w latach 90 - tych XX wieku, przeznaczonej pod budowę drogi publicznej, będzie podlegało zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44 - 100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl