IBPBI/1/415-300/11/KB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 22 marca 2011 r. (data wpływu do tut. Biura 24 marca 2011 r.), uzupełnionym w dniu 30 maja 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 marca 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 20 maja 2011 r. Znak: IBPBI/1/415-300/11/KB, wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniu 30 maja 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą. W latach 2001 - 2002 realizował inwestycję polegającą na budowie obiektu usługowo - handlowego o łącznej powierzchni 1842,90 m² i łącznych nakładach w wysokości 2.109.317,44 zł netto. Uzyskane pozwolenie budowlane dopuszczało możliwość oddawania obiektu do użytkowania etapami, poszczególnymi kondygnacjami, co Wnioskodawca czynił. W grudniu 2001 r. uzyskał decyzję dopuszczającą do użytkowania część piwnic oraz parter budynku o łącznej powierzchni 490,90 m², co stanowiło 26,6% budynku. Po ustaleniu ogólnej wartości nakładów na inwestycję (budowę obiektu), w grudniu 2002 r. rozpoczął dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od powierzchni użytkowanej (tzn. od kwoty 561.864,50 zł) z zastosowaniem stawki amortyzacyjnej w wysokości 2,5% (40 lat). W 2003 r. Wnioskodawca uzyskał decyzję dopuszczającą do użytkowania pierwsze piętro budynku o powierzchni 410,70 m² i od sierpnia 2003 r. rozpoczął amortyzację również tej części obiektu z zastosowaniem 40-letniego okresu amortyzacji.

Tak więc od sierpnia 2003 r. amortyzuje część obiektu o łącznej powierzchni 901,60 m², co stanowi 48,9% łącznej powierzchni budynku. Kwota stanowiąca podstawę naliczenia odpisów amortyzacyjnych wynosi 1.031.935,30 zł, co stanowi również 48,9% ogólnych wydatków na wybudowanie obiektu. Pozostała kwota 1.077.382,14 zł nie została w żaden sposób zaliczona w koszty działalności gospodarczej i stanowi nakłady na inwestycję do rozliczenia w przyszłości gdy budowa zostanie dokończona. Analogicznie rozliczane były koszty obsługi kredytu inwestycyjnego, odsetki należne z tego tytułu bankowi zarówno w okresie budowy (zaliczane do kosztów budowy i amortyzowane wraz z nakładami podstawowymi), jak i w okresie częściowej eksploatacji budynku, częściowo były zaliczane do kosztów, a częściowo do nakładów inwestycyjnych. W pierwszym okresie eksploatacji (użytkowanie parteru) każdorazowo kwoty odsetek były dzielone: 26,6% zaliczane wprost do kosztów jako związane z częścią eksploatowaną, a 73,4% zaliczane do przyszłych kosztów (mających podlegać amortyzacji w miarę uruchamiania działalności gospodarczej na kolejnych kondygnacjach). Od sierpnia 2003 r. (uruchomienie I piętra): 48,9% odsetek od kredytu inwestycyjnego zaliczane było w koszty, natomiast pozostałe 51,1% nie znalazło żadnego odzwierciedlenia w kosztach uzyskania przychodu, jako że były związane z częścią budynku nie oddaną do użytkowania i nie zaliczoną tym samym do środków trwałych. W 2002 r. zaczęły ujawniać się wady budowlane uniemożliwiające eksploatowanie II i III piętra. Wykonawca prac budowlanych, pomimo obowiązującej go 5- letniej gwarancji na roboty budowlane i wielokrotnych wezwań Wnioskodawcy, nie reagował na zgłaszane, ujawnione wady budowlane. Wnioskodawca wystąpił więc na drogę postępowania sądowego.

W dniu 1 marca 2011 r. sąd apelacyjny podtrzymał wyrok sądu okręgowego i zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę 266.000 zł wraz z odsetkami od pozwanego tytułem odszkodowania za wadliwie wykonane prace budowlane w obrębie III piętra uniemożliwiające eksploatację dwóch pięter. W opinii biegłego sądowego kwota odszkodowania stanowi wartość wadliwie wykonanych prac.

W uzupełnieniu wniosku wskazano m.in., iż:

* w budowanym obiekcie nie ma lokali posiadających innych właścicieli, żaden lokal nie posiada odrębnej księgi wieczystej, czyli nie ma prawnie wyodrębnionych lokali. Cały obiekt stanowi jeden przedmiot własności,

* Wnioskodawca pozostaje w ustawowej wspólnocie małżeńskiej z żoną,

* w części budynku oddanej do eksploatacji (parter i I piętro) prowadzona jest pozarolnicza działalność gospodarcza polegająca na wynajmie poszczególnych lokali (wydzielonych fizycznie, ale nie prawnie) osobom trzecim - podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą niezależnie od właściciela. Parter jest wykorzystywany od połowy grudnia 2001 r., a I piętro od 2003 r.,

* działalność prowadzona jest w części obiektu oddanej do użytkowania i amortyzowanej. Natomiast odszkodowanie dotyczy części budynku (II i III piętra), które nie zostało oddane do użytkowania i poniesione na nie nakłady nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów ani do środków trwałych i nie są amortyzowane,

* przyznane wyrokiem sądu odszkodowanie dotyczy wadliwie wykonanych prac budowlanych i ich bezpośredniego skutku polegającego na stałym zalewaniu dwóch kondygnacji (II i III piętra) przez opady atmosferyczne,

* sąd, na podstawie opinii biegłego, określił zakres prac budowlanych (uprzednio wykonanych wadliwie i zapłaconych przez Wnioskodawcę) niezbędnych do doprowadzenia tej części budynku do stanu nadającego się do używania:

* wykonanie nowego pokrycia dachu - dotyczy III piętra, tj. części nie oddanej do użytkowania,

* wykonanie nowej izolacji tarasów z obróbkami i odwodnieniami - dotyczy III piętra, tj. części nie oddanej do użytkowania,

* wzmocnienie i zdylatowanie balustrad - dotyczy III piętra, tj. części nie oddanej do użytkowania,

* osuszenie dwóch kondygnacji, tj. II i III piętra, części nie oddanej do użytkowania,

* roboty elewacyjne i naprawcze wokół budynku - dotyczy III piętra, tj. części nie oddanej do użytkowania,

* wyrok sądu wskazuje konkretne roboty do wykonania i adekwatne (wg sądu) kwoty do ich sfinansowania. W ten sposób zostało określone odszkodowanie. Jednak wszystkie te roboty związane są z tą częścią budynku, która nie jest środkiem trwałym, albowiem te dwa piętra są w trakcie budowy, II i III piętro w świetle prawa budowlanego nadal są placem budowy,

* przyznane odszkodowanie dotyczy ponownego sfinansowania robót już raz źle wykonanych i zapłaconych przez Wnioskodawcę w 2001 i 2002 r.. Nie obejmuje natomiast innych roszczeń cywilno-prawnych, gdyż te będą przedmiotem odrębnego postępowania sądowego,

* część obiektu, której dotyczy odszkodowanie (II i III piętro) nigdy nie była wykorzystywana w jakikolwiek sposób w prowadzonej działalności gospodarczej, albowiem do momentu wykonania odpowiednich prac, na które zostało zasądzone odszkodowanie, te dwie kondygnacje nie nadają się do użytkowania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie zasądzone z tytułu wadliwych prac budowlanych w części obiektu nie zaliczonej do środków trwałych podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od przychodów z działalności gospodarczej.

Zdaniem Wnioskodawcy, skoro:

* efekt części inwestycji (II i III piętro) nie stał się składnikiem jego majątku,

* II i III piętro budynku nie zostały zaliczone do środków trwałych,

* koszty poniesione na wybudowanie tych dwóch pięter w żaden sposób nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,

* inwestycja była realizowana ze środków własnych już opodatkowanych

to efektywnie uzyskanych kwot odszkodowania nie powinien zaliczać do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, gdyż inwestycja w tej części nie została ukończona i nie miała żadnego odzwierciedlenia w kosztach działalności.

Wypłacone odszkodowanie będzie jedynie rodzajem świadczenia, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody w jego majątku osobistym, mimo iż ta część budynku zawierała poważne wady budowlane Wnioskodawca spłacił kredyt wraz z odsetkami pomniejszając swój osobisty majątek poprzez wydatki nie przynoszące przychodów. Wnioskodawca uważa również, iż zasądzone odsetki od należności głównej (od dnia wystąpienia na drogę sądową do dnia faktycznej zapłaty) należy potraktować tak samo jak należność główną, jako że są nieodłączną częścią odszkodowania.

Podsumowując w opinii Wnioskodawcy, ponieważ wady budowlane i odszkodowanie dotyczą części nie oddanej do użytkowania, inwestycja jest niedokończona i w przedmiotowej części nie stała się składnikiem majątku trwałego, nie ma zastosowania art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co powoduje, że odszkodowanie nie jest przychodem z działalności gospodarczej, a korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) ustawy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 12 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Przy czym, zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3a ww. ustawy, do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się zwróconych innych wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. e) ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, m.in. z wyjątkiem odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ponadto zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Z powyższych przepisów wynika, iż, co do zasady, otrzymane odszkodowania związane z prowadzoną przez podatnika pozarolniczą działalnością gospodarczą, bądź dotyczące składników majątku wykorzystywanego przez niego w prowadzonej działalności gospodarczej stanowią przychód z tej działalności, który nie korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. W konsekwencji, jako część przychodu uzyskanego z prowadzonej działalności gospodarczej, podlegają one opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wyjątek stanowią środki, otrzymane tytułem zwrotu innych wydatków niezliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Natomiast żaden przepis ww. ustawy, nie zwalnia z opodatkowania, ani nie wyłącza z katalogu przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej odsetek zasądzonych wraz z przyznanym odszkodowaniem.

Decydujące znaczenie dla uznania odszkodowania otrzymanego przez podatnika za przychód z prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej ma zatem ocena, czy odszkodowanie to związane jest z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, bądź dotyczy składników majątku wykorzystywanych w tej działalności. Przy czym podkreślenia wymaga fakt, iż przepisy nie wymagają aby te składniki majątku stanowiły środki trwałe w tej działalności, wystarczy jedynie, że będą z nią związane.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Aby zatem dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

* musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

* nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,

* musi być należycie udokumentowany.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. a) i b ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na:

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 8 ww. ustawy, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a-22o, z uwzględnieniem art. 23.

Zgodnie z art. 22a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością - o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Z powyższego wynika, iż z dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych, budynek, w którym nie ma prawnie wyodrębnionych lokali, stanowi jeden składnik majątku, stanowiący w całości jeden środek trwały. Budynek taki może zatem zostać uznany za środek trwały dopiero w momencie, gdy w całości spełniać będzie wszystkie kryteria wymienione w cyt. art. 22a ust. 1 ww. ustawy. Natomiast w przypadku budynku, w którym zostały prawnie wyodrębnione lokale, stanowiące odrębny przedmiot własności, środkiem trwałym są poszczególne lokale i to każdy z nich musi odrębnie spełniać przesłanki wymienione w cyt. art. 22a ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca, jako osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla celów tej działalności od 2001 r. prowadzi inwestycję w postaci budowy budynku wielokondygnacyjnego. W budynku tym nie było i nie ma prawnie wyodrębnionych lokali stanowiących odrębny przedmiot własności. Dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych budynek ten stanowi zatem jeden składnik majątku Wnioskodawcy. W roku 2001 oraz 2003 Wnioskodawca uzyskał pozwolenia na użytkowanie piwnicy, parteru oraz pierwszego piętra ww. budynku i rozpoczął wykorzystywanie ich w prowadzonej działalności gospodarczej. Wartość nakładów poniesionych na ich wybudowanie zaliczał do kosztów uzyskania przychodu poprzez odpisy amortyzacyjne. Do kosztów tych zaliczał także część odsetek od kredytu zaciągniętego na realizację ww. inwestycji. W 2002 r. ujawniły się wady budowlane uniemożliwiające eksploatowanie drugiego i trzeciego piętra ww. budynku (nie oddanego do użytkowania). Z uwagi na fakt, iż wykonawca prac nie usunął ww. usterek Wnioskodawca skierował sprawę na drogę sądową. W dniu 1 marca 2011 r. zapadł prawomocny wyrok zasądzający na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie w kwocie 266.000 zł wraz z odsetkami. Według opinii biegłego sądowego kwota odszkodowania stanowi wartość wadliwie wykonanych prac m.in. pokrycia dachu, izolacji tarasów z obróbkami i odwodnieniami (dot. III piętra), wzmocnienia i zdylatowania balustrad na III piętrze, osuszenia I i II kondygnacji oraz robót elewacyjnych i naprawczych wokół budynku.

Mając na względzie cyt. wyżej przepisy stwierdzić należy, iż otrzymane na mocy wyroku sądowego przez Wnioskodawcę odszkodowanie związane jest z prowadzoną przez Niego pozarolniczą działalnością gospodarczą (a zatem stanowi odszkodowanie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), a także ze składnikiem majątku wykorzystywanym w tej działalności. Dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych wskazany we wniosku budynek stanowi bowiem jeden składnik majątku, który w części wykorzystywany jest w prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej. Także prace, których równowartość stanowi przyznane odszkodowanie, wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy nie dotyczą wyłącznie dwóch kondygnacji nie oddanych do użytkowania. Nie można bowiem zgodzić się ze stanowiskiem, iż wykonanie pokrycia dachu, czy też robót elewacyjnych i naprawczych wokół budynku, wiąże się wyłącznie z trzecią kondygnacją budynku. Wskazane w uzupełnieniu wniosku wadliwie wykonane prace, których równowartość stanowi zasądzone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie, dotyczą całego budynku, jako jednego składnika majątku związanego z prowadzoną przez Wnioskodawcę pozarolniczą działalnością gospodarczą i w tej działalności wykorzystywanej.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, iż część wydatków poniesionych na wybudowanie ww. budynku zaliczał do kosztów uzyskania przychodu prowadzonej działalności gospodarczej. W konsekwencji stwierdzić należy, iż otrzymane przez Niego odszkodowanie razem z odsetkami, stanowi przychód z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z uwagi na powyższe stanowisko przedstawione we wniosku należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie nadmienić należy, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest jedynie ocena skutków podatkowych otrzymania przez Wnioskodawcę wskazanego we wniosku odszkodowania wraz z odsetkami. Z tego też względu w interpretacji tej nie dokonano oceny poprawności dokonywania przez Wnioskodawcę odpisów amortyzacyjnych od części wskazanego we wniosku budynku, a także możliwości zaliczania ww. odpisów amortyzacyjnych oraz odsetek od kredytu zaciągniętego na realizację inwestycji do kosztów uzyskania przychodu prowadzonej przez Wnioskodawcę pozarolniczej działalności gospodarczej. Jeżeli Wnioskodawca jest zainteresowany udzieleniem interpretacji indywidualnej w tym zakresie, winien wystąpić z nowym, odrębnym wnioskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45 - 372 Opole po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.