IBPBI/1/415-125/11/RM - Możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania otrzymanego na podstawie zawartej ugody sądowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 14 grudnia 2010 r. (data wpływu do tut. Biura 29 grudnia 2010 r.), uzupełnionym w dniu 12 kwietnia 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania odszkodowania otrzymanego na podstawie zawartej ugody sądowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 grudnia 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania odszkodowania otrzymanego na podstawie zawartej ugody sądowej.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 16 marca 2011 r. Znak: IBPBI/1/415-125/11/RM wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniu 12 kwietnia 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni prowadzi Niepubliczne Przedszkole Edukacyjne, dla którego jest organem prowadzącym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Działalność oświatowa jest jedynym rodzajem działalności prowadzonym przez Wnioskodawczynię. Niepubliczne przedszkole, zgodnie z przepisami art. 90 ust. 1 i ust. 2b ww. ustawy otrzymuje roczną dotację z budżetu gminy. Zgodnie z tym przepisem, dotacja przysługuje na każdego ucznia w wysokości ustalonej w drodze uchwały organu stanowiącego, jednak nie niższej niż 75% ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących, ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia. Wysokość dotacji oraz zasady jej wypłacania i rozliczania uchwala organ stanowiący, właściwej ze względu na siedzibę przedszkola, jednostki samorządu terytorialnego (rada miasta). Rada Miasta uchwałą z dnia 26 lutego 2008 r. uchwaliła szczegółowy tryb udzielania i rozliczania dotacji dla przedszkoli i szkół niepublicznych zakładanych i prowadzonych na terenie miasta przez podmioty inne niż jednostki samorządu terytorialnego i ministrowie. W uchwale tej znalazł się m.in. zapis, że dotacja będzie wypłacana jedynie na 25 dzieci w każdym oddziale (a nie jak stanowi ustawa na każde dziecko). Uchwała, jako akt prawa miejscowego, została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa. Przedmiotowa uchwała została zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego przez Regionalną Izbę Obrachunkową. Niezależnie, przedmiotowa uchwała, po bezskutecznym wezwaniu Rady do usunięcia naruszeń prawa, przez grupę organów prowadzących niepubliczne przedszkola, w tym Wnioskodawczynię, została w trybie art. 101 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Uchwale postawiono zarzut naruszenia szeregu przepisów prawa, w tym nieuprawnionego ograniczenia wysokości dotacji oświatowej, przez uznanie, iż dotacja ta należna jest jedynie na 25 dzieci w oddziale przedszkolnym. Wyrokiem z dnia 10 listopada 2009 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał skargę za zasadną i stwierdził, zgodnie z żądaniem, nieważność przedmiotowej uchwały m.in. w zakresie ograniczenia wypłaty dotacji do liczby 25 dzieci na oddział przedszkolny, wskazując, że ustawa o systemie oświaty reguluje jednoznacznie, ze dotacja jest należna na każde dziecko uczęszczające od przedszkola, a Rada Miasta, dokonując ograniczeń w tym zakresie, rażąco naruszyła prawo. Od wyroku Miasto nie złożono odwołania. Miasto, mimo starań podejmowanych przez niepubliczne przedszkola, nie dokonało wyrównania dotacji. W tej sytuacji Wnioskodawczyni skierowała swoje roszczenie na drogę postępowania sądowego, domagając się, w oparciu o art. 417 kodeksu cywilnego, zapłaty odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej w latach 2007 -2009. Za szkodę przyjęła różnicę kwot, jaka wystąpiła między kwotą dotacji należną wg wyliczenia zgodnego z przepisami ustawy, a kwotą faktycznie wypłaconą za te lata. Tak obliczona szkoda wynosiła 89.091,83 zł (osiemdziesiąt dziewięć tysięcy dziewięćdziesiąt jeden złotych 83/100). Postępowanie toczyło się przed Sądem Rejonowym Wydziałem Cywilnym i zakończyło się ugodą mocą której Miasto zobowiązało się do "zapłaty na rzecz Wnioskodawczyni, prowadzącej Niepubliczne Przedszkole Edukacyjne kwoty 79.000 zł (siedemdziesiąt dziewięć tysięcy)". Zgodnie z treścią ugody "kwota powyższa stanowi odszkodowanie za niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej polegające na wypłaceniu nieprawidłowej wysokości dotacji oświatowej za lata 2007 -2009 nie obliczonej wg faktycznej ilości dzieci w oddziałach". Ugoda została zrealizowana i odszkodowanie, zgodnie z ugodą zostało w kwocie 79.000 zł przelane na konto przedszkola.

W uzupełnieniu wniosku, Wnioskodawczyni wskazała, iż:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w opisanym stanie faktycznym i prawnym, odszkodowanie za niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej, polegające na nieprawidłowym, zaniżonym, naliczeniu i wypłaceniu dotacji oświatowej w latach 2007-2009, dochodzone w oparciu o przepis art. 417 k.c. i uzyskane przez podatnika w drodze ugody sądowej, jest odszkodowaniem korzystającym ze zwolnienia od podatku dochodowego do wysokości określonej tą ugodą.

Zdaniem Wnioskodawczyni, odszkodowanie w kwocie 79.000 zł, jakie uzyskała w drodze ugody sądowej za niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej, mieści się w kategorii "innych odszkodowań otrzymanych na podstawie ugody sądowej" o jakich mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji jest wolne od podatku dochodowego.

Wniosek powyższy Wnioskodawczym opiera na analizie przepisów:

* art. 21 ust. 1 pkt 3b i art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

* art. 83a ust. 1, art. 90 ust. 1 i ust. 2b ustawy o systemie oświaty i uzasadnia następująco:

Zgodnie z przywołanym przepisem prawa podatkowego wolne od podatku są odszkodowania otrzymane na podstawie ugody sądowej do wysokości określonej tą ugodą, za wyjątkiem odszkodowań otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zgodnie z art. 83a ust. 1 ustawy o systemie oświaty (rozdział 8 - szkoły i placówki niepubliczne) prowadzenie szkoły i placówki, zespołu o którym mowa w art. 90a ust. 1 oraz innej formy wychowania przedszkolnego, o której mowa w art. 14a ust. 1a, nie jest działalnością gospodarczą, zatem otrzymanie odszkodowania z tytułu wyrównania szkody spowodowanej nieprawidłowym działaniem władzy publicznej polegającym na zaniżeniu dotacji oświatowej należnej w związku z prowadzeniem takiego przedszkola, nie może być kwalifikowane jako "związane z prowadzoną działalnością gospodarczą" w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dodatkowo - zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o podatku dochodowym-wolne od podatku dochodowego są "dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymywane z budżetów jednostek samorządu terytorialnego". Skoro zatem świadczenie podstawowe (w tym przypadku dotacja oświatowa) wolna jest od podatku dochodowego, to również odszkodowanie z tytułu wyrównania szkody spowodowanej nieprawidłowym działaniem władzy publicznej polegającym na zaniżeniu takiej dotacji oświatowej musi być traktowane jako wolne od podatku dochodowego.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Na wstępie zauważyć należy, iż zgodnie z art. 83a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), prowadzenie szkoły lub placówki, zespołu, o którym mowa w art. 90a ust. 1, oraz innej formy wychowania przedszkolnego, o której mowa w art. 14a ust. 1a, nie jest działalnością gospodarczą. Działalność prowadzona w ww. firmach nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (nawet jeżeli spełnia zawarte w nim przesłanki), a zatem do tych form działalności nie stosuje się zasad ujętych w tej ustawie. Nie oznacza to jednak, iż na gruncie poszczególnych ustaw zasada ta nie może być modyfikowana. Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia na gruncie prawa podatkowego. Unormowania te mają charakter szczególny i tym samym mają pierwszeństwo przed zasadami wynikającymi z przepisu ww. ustawy o systemie oświaty (w myśl klauzuli lex specialis derogat legi generali).

Osoby fizyczne osiągające dochody z prowadzenia niepublicznych szkół i przedszkoli w rozumieniu przepisów ww. ustawy o systemie oświaty, są podatnikami podatku dochodowego w świetle przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych prowadzenie przez osoby fizyczne szkół i przedszkoli niepublicznych generuje przychody zaliczane do źródła przychodów jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 tej ustawy.

Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej, oznacza to działalność zarobkową:

Stosownie do art. 5b ust. 1 ww. ustawy, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

W świetle definicji działalności gospodarczej zawartej w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, prowadzenie niepublicznego przedszkola jest rodzajem aktywności określonej jako działalność podjęta w celu zarobkowym, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Działalność ma charakter zarobkowy wówczas, gdy jej celem jest zapewnienie (dążenie do uzyskania) określonego dochodu. Ciągłość w wykonywaniu działalności gospodarczej oznacza względnie stały zamiar jej wykonywania, powtarzania określonego zespołu konkretnych działań. Ponadto, prowadząc przedszkole niepubliczne Wnioskodawczyni ponosi odpowiedzialność względem dzieci i innych podmiotów, przedszkole prowadzone jest w miejscu i czasie ustalonym przez Wnioskodawczynię, a także ponosi ona ryzyko gospodarcze związane z prowadzoną działalnością. Z powyższego wynika zatem, iż prowadzenie przez Wnioskodawczynię niepublicznego przedszkola ma znamiona działalności gospodarczej, a generowane w wyniku tej działalności gospodarczej przychody, są zaliczane do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Artykuł 9 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazuje, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolniczej działalności gospodarczej), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej są między innymi, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy, dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków, z wyjątkiem gdy przychody te są związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których zgodnie z art. 22a-22o, dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.

Zatem otrzymane przez Wnioskodawczynię dotacje, czesne i inne przysporzenia uzyskiwane (otrzymywane) w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, w świetle powołanego wyżej przepisu, stanowią co do zasady przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym, stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

W świetle tego przepisu dotacja otrzymana przez niepubliczne przedszkole na podstawie art. 90 ust. 1 i ust. 2b ww. ustawy o systemie oświaty z budżetu gminy, jako dotacja z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wolna jest od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Wnioskodawczyni skierowała roszczenie na drogę postępowania sądowego, domagając się, w oparciu o art. 417 Kodeksu cywilnego, zapłaty przez Miasto odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej w latach 2007 - 2009. Postępowanie toczyło się przed Sądem Rejonowym Wydziałem Cywilnym i zakończyło się ugodą mocą której Miasto zobowiązało się do "zapłaty na rzecz Wnioskodawczyni, prowadzącej Niepubliczne Przedszkole Edukacyjne kwoty 79.000 zł (siedemdziesiąt dziewięć tysięcy)". Zgodnie z treścią ugody "kwota powyższa stanowi odszkodowanie za niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej polegające na wypłaceniu nieprawidłowej wysokości dotacji oświatowej za lata 2007 -2009 nie obliczonej wg faktycznej ilości dzieci w oddziałach". Ugoda została zrealizowana i odszkodowanie w kwocie 79.000 zł, zgodnie z ugodą, zostało przelane na konto przedszkola.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego zauważyć należy, iż Wnioskodawczyni nie otrzymała dotacji, a odszkodowanie za niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej, polegające na wypłaceniu nieprawidłowej wysokości dotacji oświatowej za lata 2007 -2009 (tj. nie obliczonej wg faktycznej ilości dzieci w oddziałach). Koniecznym jest zatem ustalenie czy odszkodowanie to jest zwolnione od opodatkowania na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Zatem jak wynika z ww. przepisu, ze zwolnienia od podatku dochodowego nie korzysta odszkodowanie lub zadośćuczynienie otrzymane na podstawie wyroku sądowego lub ugody sądowej otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W związku z powyższym, ww. odszkodowanie dochodzone w oparciu o art. 417 Kodeksu cywilnego przez Wnioskodawczynię, jako otrzymane w związku z prowadzoną przez Nią w formie Niepublicznego Przedszkola Edukacyjnego działalnością gospodarczą, pomimo, iż otrzymane zostało w drodze ugody sądowej, nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na mocy ww. art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, ani na podstawie jakiegokolwiek innego przepisu tej ustawy. W konsekwencji ww. odszkodowanie stanowi jak już wskazano przychód Wnioskodawczyni z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, a uzyskany dochód podlega opodatkowaniu w ramach tego źródła przychodów.

Odnosząc się natomiast do stanowiska Wnioskodawczyni, iż skoro świadczenie podstawowe (w tym przypadku dotacja oświatowa) wolna jest od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o podatku dochodowym, to również odszkodowanie z tytułu wyrównania szkody spowodowanej nieprawidłowym działaniem władzy publicznej polegającym na zaniżeniu takiej dotacji oświatowej musi być traktowane jako wolne od podatku dochodowego, stwierdzić należy, iż Wnioskodawczyni jak już wskazano nie otrzymała dotacji lecz odszkodowanie, co wyklucza w tym zakresie możliwość zastosowania zwolnienia, o którym mowa w cyt. powyżej art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawczyni, jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.