IBPBI/1/415-1117/13/AP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 25 października 2013 r. (data wpływu do tut. Biura 7 listopada 2013 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie skutków podatkowych związanych ze zwolnieniem Wnioskodawcy z zapłaty odsetek od pożyczki, o której mowa we wniosku - jest prawidłowe.

W dniu 7 listopada 2013 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie skutków podatkowych związanych ze zwolnieniem Wnioskodawcy z zapłaty odsetek od pożyczki, o której mowa we wniosku.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Pożyczkobiorca) jest osobą fizyczną z polskim obywatelstwem, prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie handlu i usług zarejestrowaną w Polsce. Pożyczkobiorca na potrzeby prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej uzyskał od innego podmiotu posiadającego osobowość prawną, tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (pożyczkodawca) pożyczkę długoterminową na warunkach rynkowych. Pożyczka została udzielona na kilka lat i może zostać spłacona jednorazowo lub ratalnie przed określonym w umowie terminem. Odsetki naliczane są sumarycznie za każdy okres roczny od średniej kwoty kapitału pożyczki w każdym roku, do dnia całkowitej spłaty pożyczki. Zapłata odsetek nastąpi po okresie spłaty całości zadłużenia na podstawie wystawionej faktury VAT. Zawarta umowa zawiera klauzulę o "natychmiastowym wypowiedzeniu" umowy pożyczki przez spółkę (pożyczkodawcę) i obowiązku zwrotu całości pożyczki w ciągu 5 dni roboczych przez Pożyczkobiorcę. W związku z ryzykiem zerwania umowy w przypadku wystąpienia takiego zdarzenia Wnioskodawca zostaje zwolniony z zapłaty odsetek od kwoty pożyczki za cały okres gospodarowania kapitałem pożyczki. W ten sposób spółka stwarza sobie możliwość wysokiej płynności kapitału jaki jest przedmiotem pożyczki, na wypadek możliwości zaangażowania go w korzystniejszą inwestycję lub potrzeby zagospodarowania go w inny sposób, jednocześnie zwalniając Wnioskodawcę z zapłaty odsetek. Dla Wnioskodawcy umowa obarczona jest wysokim ryzykiem związanym ze zwrotem pożyczki na żądanie w zamian za co pożyczkodawca rezygnuje z prawa do odpłatności za świadczenie.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w związku z możliwością przyszłego zaistnienia powyższej sytuacji, Wnioskodawca (jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą), który na mocy klauzuli umowy o jej natychmiastowym wypowiedzeniu zostanie zwolniony z zapłaty odsetek od pożyczki nie osiągnie z tego tytułu przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Czy można uznać, że Wnioskodawca jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą nie osiągnie przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia.

Zdaniem Wnioskodawcy, udzielona mu przez spółkę kapitałową pożyczka na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej została zawarta na warunkach rynkowych, zgodnie z prawem i w przypadku nie wykorzystania przez pożyczkodawcę opcji wypowiedzenia warunków jej forma nie budzi zastrzeżeń podatkowych. Uchylenie poniesienia kosztów pożyczki przez Wnioskodawcę jest jego premią za poniesione ryzyko natychmiastowego zwrotu pożyczki na żądanie pożyczkodawcy. Zdaniem Wnioskodawcy, jako osoby prowadzącej działalność zawarta umowa jest zgodna z prawem, a przedmiotowa klauzula traktowana jest na zasadzie opcji, której wykorzystanie przez pożyczkodawcę powoduje zwolnienie z zapłaty odsetek, jako rekompensatę za niewypełnienie warunków umowy przez pożyczkodawcę. Pożyczkobiorca nie ma żadnego wpływu na wystąpienie opisanej sytuacji która może wystąpić wyłącznie z przyczyn zależnych od spółki udzielającej pożyczki, w związku z czym nie może być tutaj mowy o bezpłatnym świadczeniu powodującym powstanie przychodu po stronie Wnioskodawcy. Zawarta umowa w przypadku jej wypełnienia mimo wbudowanej klauzuli nie powoduje powstania nieodpłatnego świadczenia a normalne świadczenie, które podlega opodatkowaniu. W przypadku zerwania umowy przez pożyczkodawcę Wnioskodawca uważa, że świadczenie to jest traktowane jako niezaistniałe, ponieważ umowa nie została wypełniona a zerwana, w związku z czym odpłatne świadczenie nie zostało wykonane.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń, zgodnie z art. 11 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustala się:

W myśl art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z działalności, o której mowa w... (pozarolniczej działalności gospodarczej), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Stosownie natomiast do treści art. 14 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej jest również, wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z..., z zastrzeżeniem....

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie handlu i usług. Na cele tej działalności otrzymał od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pożyczkę długoterminową na warunkach rynkowych. Pożyczka została udzielona na kilka lat i może zostać spłacona jednorazowo lub ratalnie przed określonym w umowie terminem. Odsetki naliczane są sumarycznie za każdy okres roczny od średniej kwoty kapitału pożyczki w każdym roku do dnia całkowitej spłaty pożyczki. Zapłata odsetek nastąpi po okresie spłaty całości zadłużenia na podstawie wystawionej faktury VAT. Zawarta umowa zawiera klauzulę o "natychmiastowym wypowiedzeniu" umowy pożyczki przez spółkę i obowiązku zwrotu całości pożyczki w ciągu 5 dni roboczych przez Pożyczkobiorcę. W związku z ryzykiem wystąpienia zerwania umowy Wnioskodawca w przypadku wystąpienia takiego zdarzenia zostaje zwolniony z zapłaty odsetek od kwoty pożyczki za cały okres gospodarowania kapitałem pożyczki. W ten sposób spółka stwarza sobie możliwość wysokiej płynności kapitału jaki jest przedmiotem pożyczki, na wypadek możliwości zaangażowania go w korzystniejszą inwestycję lub potrzeby zagospodarowania go w inny sposób, jednocześnie zwalniając Wnioskodawcę z zapłaty odsetek. Dla Wnioskodawcy umowa obarczona jest wysokim ryzykiem związanym ze zwrotem pożyczki na żądanie, w zamian za co pożyczkodawca rezygnuje z roszczenia prawa do odpłatności za świadczenie.

Wnioskodawca ma wątpliwości jakie skutki podatkowe będą miały miejsce w sytuacji, w której pożyczkodawca skorzystałby z możliwości natychmiastowego wypowiedzenia ww. umowy.

W związku z powyższym wskazać należy, że w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie pożyczki są obojętne podatkowo. Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia pożyczki lub jej części, wtedy bowiem dłużnik osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych pożyczkodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty pożyczki wraz z odsetkami określone są w umowie pożyczki. Zmiana wysokości odsetek od pożyczki w stosunku do pierwotnej umowy pożyczki mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od pożyczki za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale wyłącznie takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Zauważyć bowiem należy, iż umowa pożyczki, o której mowa we wniosku jest skonstruowana w taki sposób, że naliczane na każdy okres roczny odsetki:

* będą wymagalne po okresie spłaty całości zadłużenia - w sytuacji, gdy pożyczkodawca nie skorzysta z możliwości natychmiastowego wypowiedzenia umowy;

* nie będą nigdy wymagalne - o ile w przedstawionym zdarzeniu przyszłym pożyczkodawca skorzysta z możliwości natychmiastowego wypowiedzenia umowy.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że jeżeli w przedmiotowej sprawie wystąpi sytuacja, w której pożyczkodawca skorzysta z możliwości natychmiastowego wypowiedzenia umowy i w takim przypadku odsetki nie będą wymagalne (termin ich płatności jeszcze bowiem nie upłynął), to skutki podatkowe w związku z rezygnacją z odpłatności za udzieloną Wnioskodawcy pożyczkę nie wystąpią. Sytuacja taka mieści się bowiem w zasadzie swobody kształtowania umów pożyczki.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.