IBPBI/1/415-1086/10/BK - Możliwość prowadzenia dwóch ksiąg podatkowych przychodów i rozchodów.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 15 października 2010 r. (data wpływu do tut. Biura 25 października 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości:

* prowadzenia dwóch podatkowych ksiąg przychodów rozchodów - jest nieprawidłowe,

* uznania tych ksiąg za niewadliwe - jest bezprzedmiotowe.

W dniu 25 października 2010 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości prowadzenia dwóch podatkowych ksiąg przychodów rozchodów oraz możliwości uznania tych ksiąg za niewadliwe.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni prowadzi skład budowlany w formie przedsiębiorstwa osoby fizycznej, jako przedsiębiorstwo jednozakładowe, w ramach którego sprzedaje materiały budowlane i narzędzia. W podatku dochodowym od osób fizycznych rozlicza się na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Prowadzenie księgi Wnioskodawczyni zleciła biuru rachunkowemu. Z informacji uzyskanej od biura dowiedziała się, że biuro rozliczając ją w podatku dochodowym ewidencjonuje zbiorczo przychody nieudokumentowane fakturami - na podstawie miesięcznego zestawienia raportów dobowych sprzedaży oraz przychody udokumentowane fakturami - na podstawie miesięcznego rejestru sprzedaży VAT.

Wydatki dotyczące zakupu towarów oraz pozostałe wydatki biuro ewidencjonuje analitycznie (pojedynczo) w oparciu o faktury zakupu lub inne dokumenty księgowe.

Z racji dokonywania sprzedaży w większości na zamówienie, Wnioskodawczyni otrzymuje dużą ilość faktur zakupowych, które są proste w ewidencjonowaniu, ale żmudne ze względu na dużą ich ilość.

Celem poprawy organizacji prowadzenia księgi, zamierza podzielić się obowiązkami z biurem w ten sposób, że biuro będzie prowadziło jedną księgę, w której będzie ewidencjonowało przychody ze sprzedaży oraz koszty (wydatki) za wyjątkiem zakupu towarów handlowych, natomiast Wnioskodawczyni będzie prowadziła u siebie w siedzibie drugą księgę w zakresie dokumentów dotyczących zakupu towarów, z której zestawienie będzie dostarczała do siedziby biura przed terminem miesięcznego rozliczenia, umożliwiając tym samym biuru prawidłowe i terminowe rozliczenie podatku dochodowego.

Rozwiązanie to przyniesie Wnioskodawczyni pewne korzyści:

* zdecydowanie zmniejszy koszt obsługi księgowej, gdyż w biurze zmniejszy się ilość pracy, która jest proporcjonalna do ilości dokumentów,

* Wnioskodawczyni zapewni sobie w ten sposób stały dostęp do źródłowych dokumentów zakupowych, co jest szczególnie istotne w takich funkcjach przedsiębiorstwa jak kontrola płatności oraz reklamacje klientów.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy można prowadzić dwie podatkowe księgi przychodów i rozchodów.

Czy w ten sposób prowadzona księga, że biuro rachunkowe w jednej księdze znajdującej się w siedzibie biura dokonuje zapisów dotyczących sprzedaży oraz kosztów (wydatków) innych niż zakupy towarów, a Wnioskodawczyni dokonuje zapisów w drugiej księdze znajdującej się w jej siedzibie w zakresie zakupu towarów, może być uznana za niewadliwą i stanowić dowód pozwalający na określenie zobowiązań podatkowych, przy spełnieniu pozostałych warunków jakim powinna odpowiadać księga określonych w rozporządzeniu.

Zdaniem Wnioskodawczyni, udzielając odpowiedzi należy rozstrzygnąć dwie kwestie:

* czy podatnik prowadzący inne przedsiębiorstwo niż przedsiębiorstwo wielozakładowe może prowadzić więcej niż jedna księgę,

* czy jeśli podatnik prowadzi kilka ksiąg, to może jedne prowadzić samodzielnie w siedzibie przedsiębiorstwa, a drugie powierzyć do prowadzenia biuru rachunkowemu.

Co się tyczy pierwszej z wymienionych kwestii, w opinii Wnioskodawczyni może ona prowadzić fizycznie więcej niż jedną księgę i nie jest to ograniczone wyłącznie do sytuacji przedsiębiorstw wielozakładowych. Wynika to, jej zdaniem, z przepisu § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów z późn. zm., który stanowi, że "księga oraz dowody, na których podstawie są dokonywane w niej zapisy, musi znajdować się na stałe w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako siedziba". Użyty w tym przepisie spójnik "lub" stanowi alternatywę łączną i powoduje, że należy przepis ten rozumieć następująco: księga powinna znajdować się albo w miejscu wykonywania albo w siedzibie albo jednocześnie w miejscu wykonywania i siedzibie. Za takim rozumieniem przepisu przekonuje § 9 ust. 6, który stanowi, że "U podatników prowadzących działalność w zakresie handlu obnośnego lub obwoźnego księga musi znajdować się w miejscu wykonywania działalności". Jeśli podatnik prowadzi sklep i jednocześnie działalność w zakresie handlu obwoźnego (handluje raz w tygodniu na targu), z którym to handlem nie związany jest żaden zespół składników materialnych, to logiczne jest, że powinien prowadzić dwie księgi; jedna będzie prowadzona w sklepie, a druga na targu.

W wielu przedsiębiorstwach o złożonej strukturze organizacyjnej, prowadzenie kilku ksiąg jest racjonalnie uzasadnione.

Co do drugiej kwestii, to Wnioskodawczyni nie widzi podstaw w przepisach rozporządzenia, aby podatnik, który prowadzi kilka ksiąg w tej samej działalności gospodarczej, nie mógł niektóre z nich zlecić do prowadzenia biuru rachunkowemu, a inne prowadzić samodzielnie we własnej siedzibie. Tak się dzieje w przypadku jednoczesnego prowadzenia działalności gospodarczej jednoosobowej i w formie spółki cywilnej.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 24a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej "księgą", z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a-22o.

Szczegółowe zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 152, poz. 1475 z późn. zm.).

Zgodnie z § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, o których mowa w art. 24a ust. 1 i 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, są obowiązane prowadzić księgę, z zastrzeżeniem ust. 2, według wzoru ustalonego w załączniku nr 1 do rozporządzenia, w sposób określony w rozdziale 2.

Przy czym, jeżeli na zlecenie podatnika prowadzenie księgi zostało powierzone biuru rachunkowemu, podatnik jest zobowiązany, zgodnie z § 8 ust. 1 cyt. rozporządzenia:

Natomiast § 9 ust. 2 ww. rozporządzenia wskazuje, iż księga oraz dowody, na których podstawie są dokonywane w niej zapisy, musi znajdować się na stałe w miejscu wykonywania działalności lub miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, z zastrzeżeniem ust. 6, a jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu - w miejscu wskazanym przez podatnika stosownie do § 8 ust. 1 pkt 1. Wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni, wykładnia językowa tego przepisu jednoznacznie wskazuje, iż księga i dowody stanowiące podstawę dokonania zapisów w księdze nie mogą znajdować się jednocześnie w dwóch miejscach, tj. w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej i w siedzibie przedsiębiorcy. Tym bardziej dotyczy to sytuacji, gdy prowadzenie księgi powierzono biuru rachunkowemu. Użyte w ww. przepisie słowo "lub" stanowi spójnik wyrażający możliwą wymienność lub wzajemne wyłączanie się zdań lub ich części (Słownik Języka Polskiego - wydanie internetowe), a w logice oznacza alternatywę rozłączną.

Odstępstwo od zasady wyrażonej w ww. przepisie dotyczy jedynie przedsiębiorstw wielozakładowych, w odniesieniu do których, przepis § 9 ust. 3 ww. rozporządzenia wskazuje, iż w przypadku prowadzenia przedsiębiorstwa wielozakładowego księgi muszą znajdować się w każdym zakładzie. Podatnik może jednak prowadzić jedną księgę w miejscu wskazanym jako jego siedziba, pod warunkiem, że w poszczególnych zakładach jest prowadzona co najmniej ewidencja sprzedaży, o której mowa w § 8 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia.

Przy czym, w świetle definicji zawartej w § 3 pkt 10 ww. rozporządzenia, z przedsiębiorstwem wielozakładowym mamy do czynienia, jeżeli działalność prowadzona jest w oparciu o kilka zespołów składników materialnych i niematerialnych, jakimi są w szczególności sklepy, zakłady, punkty usługowe, przeznaczone do realizacji określonych zadań gospodarczych.

W sytuacji prowadzenia przedsiębiorstwa jednozakładowego, konsekwencją wyżej powołanych przepisów jest konieczność prowadzenia przez określony podmiot gospodarczy, czy też biuro rachunkowe, któremu powierzono prowadzenie księgi, jednej podatkowej księgi przychodów i rozchodów dla całej prowadzonej przez ten podmiot pozarolniczej działalności gospodarczej.

Mając na względzie wyżej powołane przepisy oraz przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego, z którego w szczególności wynika, iż Wnioskodawczyni prowadzi przedsiębiorstwo jednozakładowe, stwierdzić należy, iż brak jest podstaw prawnych do prowadzenia na potrzeby wskazanej we wniosku działalności gospodarczej dwóch odrębnych podatkowych ksiąg przychodów i rozchodów, (jednej przez Wnioskodawczynię, w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej, w której ewidencjonowany będzie zakup towarów handlowych, z której dane zbiorcze (zestawienie), przed terminem miesięcznego rozliczenia dostarczane będą do biura rachunkowego - i księgi drugiej, prowadzonej przez biuro). Możliwości takiej nie przewidują bowiem obowiązujące przepisy prawa.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni w zakresie możliwości prowadzenia dwóch podatkowych ksiąg przychodów i rozchodów należało uznać za nieprawidłowe. Tym samym odniesienie się do postawionego we wniosku pytania w zakresie uznania tych ksiąg za niewadliwe oraz dokonanie w tym zakresie oceny stanowiska Wnioskodawczyni uznać należy za bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, 43-300 Bielsko-Biała, ul. Traugutta 2a.