IBPB3/423-389/08/AM (KAN-1710/08) - W jaki sposób ustala się koszt uzyskania przychodów związany ze zbyciem lub umorzeniem certyfikatów inwestycyjnych na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 1 lutego 2008 r. (data wpływu do tut. Biura 19 lutego 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie sposobu ustalenia kosztu nabycia certyfikatów inwestycyjnych objętych za udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością a następnie podlegających zbyciu lub umorzeniu - jest nieprawidłowe.

W dniu 19 lutego 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie sposobu ustalenia kosztu nabycia certyfikatów inwestycyjnych objętych za udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością a następnie podlegających zbyciu lub umorzeniu.

W przedmiotowym wniosku zostały przedstawione następujące zdarzenia przyszłe:

Wnioskodawca jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada udziały w innej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Zamierza wnieść ww. udziały do zamkniętego funduszu inwestycyjnego i w ten sposób pokryć cenę obejmowanych certyfikatów inwestycyjnych w tym funduszu. Po osiągnięciu założonego poziomu wzrostu wartości certyfikatów inwestycyjnych, zamierza zbyć certyfikaty inwestycyjne albo je umorzyć. Wnioskodawca jest podmiotem mającym siedzibę na terytorium Polski w rozumieniu przepisu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

W jaki sposób ustala się koszt uzyskania przychodów związany ze zbyciem lub umorzeniem certyfikatów inwestycyjnych na gruncie ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych? (druga część pytania ujętego we wniosku)

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z przepisem art. 7 ust. 2 oraz art. 128 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych wpłaty do funduszu inwestycyjnego mogą być wniesione (oprócz formy pieniężnej) papierami wartościowymi (w tym zdematerializowanymi) lub udziałami w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. W wyniku wniesienia do funduszu inwestycyjnego papierów wartościowych lub udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością dochodzi w tym momencie do przejścia własności (zbycia) tychże papierów wartościowych lub udziałów. W zamian za wpłaty lub udziały uczestnicy nabywają certyfikaty inwestycyjne. Nowym właścicielem tych papierów wartościowych i udziałów staje się towarzystwo funduszy inwestycyjnych, a z momentem zarejestrowania funduszu inwestycyjnego w Sądzie Okręgowym w Warszawie, prawa do papierów wartościowych i udziałów z mocy prawa przechodzą na fundusz inwestycyjny (na podstawie art. 31 ustawy o funduszach inwestycyjnych). Poprzez wniesienie akcji albo udziałów do funduszu inwestycyjnego własność tychże akcji albo udziałów w wyniku tej czynności "przejdzie" na fundusz inwestycyjny, w zamian za wydanie certyfikatów inwestycyjnych.

Kwalifikacja prawna tej czynności wymaga jednak ustalenia, czy poprzez wniesienie akcji lub udziałów do funduszu:

W ocenie Spółki, wniesienie własności akcji albo udziałów w zamian za wydanie certyfikatów inwestycyjnych nie jest formą umowy sprzedaży ani zamiany, ponieważ "świadczenie" funduszu inwestycyjnego polegające na wydaniu certyfikatów inwestycyjnych nie ma ekwiwalentnego charakteru i nie jest "ceną" za udziały albo akcje. Podobnie czynność wniesienia akcji albo udziałów do funduszu inwestycyjnego nie stanowi rodzaju aportu. Instytucja aportu jest swoistą konstrukcją prawa handlowego, gdzie aport (wkład niepieniężny) wnoszony jest na pokrycie kapitału zakładowego spółki kapitałowej. Wniesienie aportu podlega ściśle określonej procedurze, a wnoszący aport nabywa szereg uprawnień przewidzianych w przepisach Kodeksu spółek handlowych, z których tylko część ma charakter majątkowy (np. prawo do udziału w zysku), a inna część wiąże się z prawem do udziału w zgromadzeniu wspólników, jak również prawem do wyboru władz spółki.

Tymczasem posiadanie certyfikatów inwestycyjnych nie daje uczestnikowi funduszu uprawnień podobnych do tych wynikających z aportu do spółki kapitałowej. W związku powyższym, wniesienie akcji lub udziałów do funduszu przyjmuje swoistą dla ustawy o funduszach inwestycyjnych formę wpłaty do funduszu, nieuregulowaną bezpośrednio w przepisach innych ustaw. Z uwagi na brak przepisów, które określałyby wprost moment i sposób ustalenia dochodu dla tej specyficznej czynności, należy uznać, że wniesienie akcji lub udziałów do funduszu inwestycyjnego nie powoduje powstania obowiązku podatkowego, czyli że nie określa się przychodu w dacie opłacenia akcjami lub udziałami certyfikatów w funduszu inwestycyjnym i nie powstaje obowiązek podatkowy w podatku dochodowym, w myśl przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wniosek taki Spółka formułuje na podstawie przepisu art. 12 ust. 1 pkt 1, zgodnie z którym przychodem są faktycznie uzyskane pieniądze i wartości pieniężne oraz art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych (...). Certyfikat inwestycyjny wydany przez zamknięty fundusz inwestycyjny stanowi tytuł uczestnictwa w funduszu kapitałowym (zgodnie z przepisem art. 16 ust. 7f ustawy za fundusz kapitałowy uważa się m.in. fundusz inwestycyjny, o którym mowa w ustawie o funduszach inwestycyjnych). Certyfikat inwestycyjny jest również papierem wartościowym (za papiery wartościowe uważa się papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, gdzie znajduje się zapis, iż certyfikat inwestycyjny zalicza się papierów wartościowych).

W świetle powyższego, przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma także zastosowanie do certyfikatów inwestycyjnych, a to oznacza, iż przychód powstaje, a jednocześnie wydatki na nabycie certyfikatów inwestycyjnych zalicza są do kosztów uzyskania przychodów, dopiero w momencie ustalenia dochodu z odpłatnego ich zbycia albo umorzenia. Biorąc pod uwagę, że certyfikaty inwestycyjne zostaną objęte w formie wniesienia do funduszu inwestycyjnego udziałów w spółce, koszt nabycia certyfikatów inwestycyjnych należy ustalić na podstawie wydatków faktycznie poniesionych na nabycie lub objęcie udziałów wniesionych do funduszu, którymi opłacono certyfikaty. Na potwierdzenie swojego stanowiska Spółka powołuje:

W obu postanowieniach odpowiedź urzędów była taka sama i stanowiła, że podatnik nie wykazuje przychodu w dacie opłacenia certyfikatów inwestycyjnych wniesionymi akcjami lub udziałami i nie określa w tej dacie dochodu podlegającego opodatkowaniu w ramach tej czynności. W ocenie Spółki, w momencie wniesienia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością do funduszu inwestycyjnego, w celu objęcia certyfikatów inwestycyjnych, nie ustala się przychodu i nie powstaje obowiązek podatkowy w podatku dochodowym, w myśl przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Tym samym dopiero na dzień zbycia albo umorzenia certyfikatów inwestycyjnych objętych za udziały należy określić przychód podatkowy u uczestnika funduszu inwestycyjnego oraz ustalić koszt nabycia certyfikatów inwestycyjnych w wysokości historycznego kosztu nabycia akcji lub udziałów wniesionych do tego funduszu (w celu określenia ewentualnego dochodu z tego tytułu).

Na tle przedstawionych zdarzeń przyszłych stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546 z późn. zm.) fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych wpłaty do funduszu inwestycyjnego są dokonywane w formie pieniężnej.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 tej ustawy mogą być wniesione:

Natomiast w myśl art. 7 ust. 4 ilekroć w ustawie jest mowa o wpłatach, rozumie się przez to również wniesienie do funduszu papierów wartościowych lub udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, o których mowa w ust. 2. Zatem wniesienie papierów wartościowych do funduszu inwestycyjnego jest równoznaczne z wpłatą do funduszu. Tym samym własność wnoszonych papierów wartościowych przenoszona jest na fundusz inwestycyjny. W myśl art. 28 ust. 2 ww. ustawy w przypadku wpłat do funduszu inwestycyjnego, dokonywanych w innych niż zdematerializowane papierach wartościowych lub w udziałach w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, osoba zapisująca się na certyfikaty inwestycyjne przenosi, w drodze umowy, zgodnie z odrębnymi przepisami, prawa z tych papierów lub udziałów na towarzystwo oraz składa u depozytariusza kopię tej umowy, a w przypadku papierów wartościowych, także te papiery lub, jeżeli papiery wartościowe nie mają formy dokumentu, dokument potwierdzający ich posiadanie wydany na podstawie właściwych przepisów.

Zgodnie z art. 128 ust. 1 tej ustawy statut funduszu inwestycyjnego zamkniętego może przewidywać dokonywanie wpłat na certyfikaty inwestycyjne papierami wartościowymi lub udziałami w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. W tym przypadku, papiery wartościowe i udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością będą wyceniane według metody przyjętej przez fundusz dla wyceny aktywów netto (art. 128 ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych). W momencie wniesienia papierów wartościowych lub udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością do funduszu ustalana jest ich wartość pieniężna, która stanowi de facto cenę, po której owe papiery są zbywane. Powołane regulacje ustawy o funduszach inwestycyjnych wskazują, iż wpłata do funduszu inwestycyjnego w postaci papierów wartościowych lub udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi szczególną formę ich zbycia. Przemawia za tym także fakt, iż w odniesieniu do udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, wniesienie ich do funduszu związane będzie z obowiązkiem zachowania wymogów przewidzianych przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), regulującymi m.in. kwestię formy prawnej zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 180 k.s.h.), jak również zawiadomienia spółki o fakcie zbycia udziałów (art. 187 § 1 k.s.h.).

Reasumując, poprzez wniesienie papierów wartościowych lub udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością do funduszu inwestycyjnego, w zamian za jednostki uczestnictwa, dochodzi do ich zbycia na rzecz funduszu oraz do jednoczesnego nabycia innych papierów wartościowych - jednostek uczestnictwa. Stosownie do tego należy ocenić skutki tej transakcji w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 tej ustawy, stanowić mogą koszty uzyskania przychodu, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Kosztami uzyskania przychodów są zarówno koszty bezpośrednio, jak i pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, dotyczące całokształtu działalności podatnika, związane z funkcjonowaniem firmy.

Jednocześnie na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wyłączone zostały z kosztów uzyskania przychodów wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Z powyższego zapisu wynika, że do kosztów uzyskania przychodów, lecz dopiero z chwilą sprzedaży m.in. udziałów lub akcji zalicza się wszelkie, faktycznie poniesione przez podatnika koszty, które warunkują ich nabycie. Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że w momencie zbycia certyfikatów inwestycyjnych, wydatki na ich nabycie będą stanowiły koszty uzyskania przychodów z tego tytułu w wysokości odpowiadającej wartości papierów wartościowych lub udziałów z dnia ich wniesienia do funduszu inwestycyjnego. A zatem stanowisko Spółki, iż koszt nabycia certyfikatów inwestycyjnych należy ustalić w wysokości historycznego kosztu nabycia akcji lub udziałów wniesionych do tego funduszu jest nieprawidłowe. Odnosząc się do przytoczonych przez Spółkę interpretacji organów podatkowych należy zauważyć, iż powoływane przez Spółkę interpretacje organów podatkowych nie stanowią powszechnej wykładni przepisów prawa podatkowego, ponieważ wydawane są w indywidualnych sprawach i wiążą tylko strony postępowania. Wobec tego nie mogą mieć wpływu na treść zawartą w wydanej interpretacji indywidualnej.

Interpretacja dotyczy zdarzeń przyszłych przedstawionych przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.