IBPB3/423-241/08/AK (KAN-3035/08) - Czy proponowana inicjatywna „Banku Godzin/Czasu”, której inicjatorem uruchomienia jest Stowarzyszenie z osobowością prawną, rodzi konieczność oceny wartości takiej wymiany usług i odprowadzenie od niej podatku dochodowego od osób prawnych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Stowarzyszenia, przedstawione we wniosku z dnia 20 marca 2008 r. (data wpływu do tut. BKIP 21 marca 2008 r.) uzupełnionym w dniu 26 marca 2008 r. oraz 30 czerwca 2008 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zwolnienia przedmiotowego dochodu uzyskanego z "Banku Czasu" (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1) - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 marca 2008 r. wpłynął do tut. BKIP ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zwolnienia przedmiotowego dochodu uzyskanego z "Banku Czasu". Stowarzyszenie uzupełniło wniosek w dniu 26 marca 2008 r. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych dlatego też, pismem z dnia 3 czerwca 2008 r. wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełniony wniosek wpłynął do tut. BKIP w dniu 30 czerwca 2008 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Stowarzyszenie, jako organizacja o statusie prawnym, ma zamiar prowadzić tzw. "Bank Czasu". Jest to działająca już w kilku miastach w Polsce "instytucja" oferująca wzajemną pomoc ludzi, którzy dysponują wolnym czasem. Polega na wymianie różnorodnych usług (mycie okien, wyprowadzanie psa, pilnowanie dzieci itp.) przez prywatne osoby, które "rozliczają się" bezgotówkowo - jedyną miarą jest tu czas pracy (stąd nazwa) mierzony w godzinach. Godzina za godzinę, niezależnie od wykonywanej czynności. "Bank Czasu" sprzyja nawiązywani przyjaźni, pobudza ludzi do działania i zwiększa zaangażowanie w życie miasta. Stowarzyszenie realizuje Projekt Ośrodek Kreatywności Obywatelskiej (OKO) o nazwie "Bank Czasu", który jest oddolną formą współpracy w systemie bezgotówkowej wymiany usług - "Bank Czasu". Zadanie to ma na celu pogłębienie integracji mieszkańców miasta, podnoszenie świadomości obywatelskiej i uwrażliwienie ich na potrzeby innych osób. Podnoszenie świadomości stanowi podstawowe narzędzie stopniowej zmiany postaw, przełamywania stereotypów oraz uprzedzeń społecznych, a także inicjowania społecznego dialogu.

W ramach "Banku Czasu" jego uczestnicy mogą wymieniać swój czas i umiejętności na czas i umiejętności innych osób np. godzina opieki nad dzieckiem za godzinę nauki języka angielskiego. Tego rodzaju współpraca prowadzi do wzmocnienia więzi społecznych, co stanowi jeden z celów realizowanego przez Stowarzyszenie projektu. Regulamin przystąpienia do "Banku Czasu" zakłada, że mogą do niego przystąpić tylko osoby, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem sądu, na co muszą przedłożyć w obecności dwóch innych osób swoje dane osobowe. Dane osobowe będą prowadzone zgodnie z ustawa o ochronie danych osobowych. Członkowie "Banku Czasu" muszą podać zakres swoich propozycji wymiany i czego same oczekują. W ramach "Banku Czasu" Stowarzyszenie będzie kojarzyć osoby, które otrzymują za swoją usługę inną usługę na którą złożą zapotrzebowanie. Stowarzyszenie rozważa możliwość traktowania takiej wymiany na zasadzie wolontariatu.

Celem statutowym nieodpłatnej działalności Stowarzyszenia zgodnie z § 7 Rozdziału II jest:

"Bank Czasu" jest jedną z form edukacji społecznej wspomagającej wspólnoty lokalne, rozwój demokracji, pozwala rozwijać kontakty i współpracę społeczną. Jest też jednym z elementów Projektu OKO, na który Stowarzyszenie uzyskało dofinansowanie z funduszy norweskich poprzez Fundusz Współpracy Komponent II Demokracja i Społeczeństwo Obywatelskie. Stowarzyszenie nie posiada jednak statusu organizacji pożytku publicznego. W 2006 r. został doprecyzowany statut Organizacji upoważniający Stowarzyszenie, do podejmowania i realizowania zadań w sferze pożytku publicznego, poprzez dokonanie odpowiednich wpisów zgodnie z ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Natomiast Stowarzyszenie zrezygnowało z ubiegania się o sam status i tym samym o pozyskiwanie wpłat 1% podatku.

Organizacja nie prowadzi działalności gospodarczej. Nie prowadzi również działalności odpłatne. Wszelkie relacje pomiędzy usługami kojarzonych przez Ośrodek Kreatywności Obywatelskiej (OKO) osób będą miały charakter bezgotówkowej wymiany usługi czasowej tj. wymiany świadczeń pracy jednej osoby A (jednaj godziny pracy) za pracę drugiej osoby B (również jednej godziny) będzie o charakterze nieodpłatnym. Osoba przystępująca do "Banku Czasu" nie będzie stawała się członkiem Stowarzyszenia. Każdy mieszkaniec miasta może stać się członkiem "Banku Czasu", natomiast nie ma takiego powodu, by taka osoba stawała się członkiem Stowarzyszenia. Ponadto wniosek o dofinansowanie Projektu OKO to inicjatywa dwóch organizacji pozarządowych. Wnioskodawca jest Stowarzyszeniem, którego partnerem jest inne stowarzyszenie. Obie organizacje działają na terenie miasta. Osoby świadczące wzajemną pomoc nie są związane ze Stowarzyszeniem umowami. Stowarzyszenie rozpoczęło rekrutację, tj. zapytanie, kto chce przystąpić do "Banku Czasu" i jakie chce otrzymać świadczenia w zamian za jakie usługi? Z informacji uzyskanych od innych organizacji w Polsce, prowadzących "Bank Czasu" Stowarzyszenie dowiedziało się, że inicjatywę tą prowadzą one na zasadzie umów wolontariackich, od których nie odprowadzają podatków.

Z założenia programu "Banku Czasu" osoba A świadczy na rzecz osoby B, a osoba B świadczy na rzecz osoby A. Na tym ma polegać wymiana kojarzonych ze sobą osób wymieniających się usługami bezgotówkowymi. Może zaistnieć również taka sytuacja, że osoba A świadczy na rzecz osoby B, a osoba B będzie świadczyła na rzecz osoby C, z tym że osoba C będzie zobowiązana oddać równoważne świadczenie osobie C (zdaniem tut. organu winno być: osobie A) lub poszukać osoby D, która odda za nią świadczenie dla osoby A w takim czasie i w takiej ilości godzin, jakie osoba A dała dla osoby B. W przypadku wolontariuszy będą oni udzielać świadczeń na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego. Stowarzyszenie będzie udzielać świadczeń poprzez wolontariuszy zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. W związku z tym będą zawierane umowy z wolontariuszami.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

Zdaniem wnioskodawcy "Bank Czasu" to forma działań o charakterze integrującym i edukującym, podnosząca świadomość obywatelską, zdaniem Stowarzyszenia daje ona podstawę do zwolnienia przedmiotowego od podatku dochodowego. Podobne inicjatywy społeczne powstały w innych miastach Polski, wzorując się na podobnych doświadczeniach innych krajów Europy.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Ad. 1)

Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855) określa, że stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach może podlegać ograniczeniom przewidzianym jedynie przez ustawy, niezbędnym do zapewnienia interesów bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego oraz ochrony zdrowia lub moralności publicznej albo ochrony praw i wolności innych osób. Stowarzyszenia posiadają osobowość prawną, tak więc jako osoby prawne są podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Jednocześnie nie zostały one wymienione przez ustawodawcę w treści art. 6 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) jako podmioty, które zwolnione są od podatku.

Zatem stowarzyszenia, tak jak inne podmioty posiadające osobowość prawną, podlegają ogólnym regułom podatkowym przewidzianym w tej ustawie. Oznacza to, że stowarzyszenia ustalają dochód bez względu na rodzaje źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty oraz korzystają ze zwolnień od podatku dochodowego według zasad określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Katalog dochodów podlegających zwolnieniu z opodatkowania zawiera art. 17 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten zwalnia z opodatkowania dochody uzyskane z tytułów w nim wymienionych. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ww. ustawy dochodem, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania. Dopiero tak ustalony dochód może być przedmiotem zwolnienia z opodatkowania o jakim mowa w art. 17 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Stowarzyszenie ma zamiar nieodpłatnie prowadzić tzw. "Bank Czasu", czyli "instytucję" oferującą wzajemną pomoc ludzi, którzy dysponują wolnym czasem, polegającą na wymianie różnorodnych usług przez prywatne osoby, które "rozliczają się" bezgotówkowo - jedyną miarą jest tu czas pracy mierzony w godzinach. Skoro zatem prowadzenie przez Stowarzyszenie tzw. "Banku Czasu" jest całkowicie nieodpłatne to nieosiąga ono przychodu, a tym bardziej nie uzyskuje dochodu. Jeżeli zatem Wnioskodawca nie osiąga dochodu to nie może korzystać z uprawnień do jego zwolnienia z opodatkowania.

Z tego powodu stanowisko zawarte we wniosku z dnia 20 marca 2008 r. należy uznać za nieprawidłowe.

Wskazać jednak należy, że będąca przedmiotem wniosku, a prowadzona przez Stowarzyszenie działalność tzw. "Banku czasu" jest obojętna podatkowo i nie rodzi po stronie Stowarzyszenia żadnych dodatkowych obowiązków podatkowych.

Ad. 2)

Przepisy prawa podatkowego nie regulują szczególnych zasad prowadzenia ewidencji dla tego rodzaju usług. Z tego względu udzielenie odpowiedzi w tym zakresie nie leży w kompetencji tut. organu.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę, a więc tylko kwestii skutków podatkowych prowadzenia przez Stowarzyszenie tzw. "Banku Czasu" i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.