IBPB2/436-44/07/AA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 17 października 2007 r. (data wpływu do tut. BKIP 22 października 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania ulgi podatkowej w związku ze sprzedażą otrzymanej darowizną nieruchomości przed upływem 5 lat - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 października 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania ulgi podatkowej w związku ze sprzedażą otrzymanej darowizną nieruchomości przed upływem 5 lat.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W styczniu 2005 r. wnioskodawczyni wraz z mężem otrzymała na podstawie umowy darowizny, na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej nieruchomość w K... o łącznej powierzchni użytkowej 89,10m2, w której zamieszkuje wraz z rodziną. Na rzecz darczyńcy (matki jednej z obdarowanych stron) ustanowiono dożywotnie nieodpłatne prawo użytkowania części przedmiotowej nieruchomości.

W związku z zaliczaniem się obdarowanych do I-szej grupy podatkowej na podstawie art. 16 w zw. z art. 9 i 14 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn podatnik korzysta z tzw. ulgi mieszkaniowej. Wnioskodawczyni zamierza sprzedać przedmiotową nieruchomość przed upływem 5 letniego terminu, który uprawnia do zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Sprzedaż ww. nieruchomości jest zdaniem wnioskodawczyni podyktowana koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, o których mowa w art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Powyższa konieczność argumentowana jest m.in.:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych i sprzedażą przez wnioskodawczynię przedmiotowego mieszkania przed upływem 5 lat od otrzymania darowizny podatnik utraci prawo do ulgi podatkowej na postawie art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn i w związku z tym będzie on z tego tytułu zobowiązany do zapłaty podatku.

Zdaniem wnioskodawczyni nie utraci ona prawa do ulgi mieszkaniowej, ponieważ sprzedaż podyktowana jest uzasadnioną koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje.

W związku z faktem nabycia własności sprzedawanej nieruchomości przed nowelizacją ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) dokonaną ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. zmieniającą ustawę o podatku od spadków i darowizn z dniem 1 stycznia 2007 r., w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn sprzed powyższej nowelizacji.

Stosownie zatem do art. 16 ww. ustawy, w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku lub darowizny - nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. Ulga ta może być zastosowana, zgodnie z ust. 1 tego artykułu, w przypadku nabycia:

* w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,

* w drodze spadku przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,

* w drodze spadku przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, sprawujące przez co najmniej dwa lata opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie umowy zawartej z nim przed organem gminy.

Natomiast, zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ulga przysługuje nabywcom, którzy łącznie spełniają następujące warunki:

* są obywatelami polskimi lub mają miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

* nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy,

* nie dysponują spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu lub nie są właścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego,

* nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu,

* będą zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat:

Wnioskodawczyni skorzystała z ulgi w podatku od darowizn, ponieważ na dzień zawarcia umowy spełniła warunki określone w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z przepisem art. 16 ust. 7 powyższej ustawy nie stanowi jednak podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia. Przy czym obie przesłanki muszą wystąpić łącznie.

W świetle przytoczonego wyżej art. 16 ust. 7 ustawy, podstawą uzasadniającą zbycie lokalu może być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika, która powoduje konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania. "Konieczność" w rozumieniu art. 16 tejże ustawy winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdy chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany. Za przesłankę uzasadniającą zbycie lokalu mieszkalnego w świetle omawianej ustawy uznać należy m.in. trudne warunki materialne podatnika w sytuacji, gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży mieszkania na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z mniejszym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Okolicznością uzasadniającą konieczność zmiany warunków mieszkaniowych jest też stan zdrowia, jeśli w sposób oczywisty utrudnia lub uniemożliwia realizację potrzeb mieszkaniowych w lokalu nabytym w drodze darowizny.

Wnioskodawczyni w złożonym wniosku powołuje się na swoją sytuację rodzinną, która uległa zmianie. Ww. rozpoczęła działalność gospodarczą w postaci szkoły językowej położonej w innej dzielnicy K..., co wg wnioskodawczyni wiąże się z niedogodnościami komunikacyjnymi przy przejazdach z obecnego miejsca zamieszkania do miejsca pracy przy czym komunikacja odbywa się w granicach jednego miasta, między dwoma jego dzielnicami. Zwiększony poziom hałasu, zanieczyszczenia powietrza oraz niebezpieczna okolica w obecnym miejscu zamieszkania stanowią zdaniem wnioskodawczyni zwiększone zagrożenie dla jej dzieci. Należy jednak zauważyć, że okoliczności te były znane wnioskodawczyni od początku, gdyż od jakiegoś czasu zamieszkuje ona wraz z mężem i dziećmi w ww. nieruchomości. Powyższe fakty, jak twierdzi zmuszają ją do zmiany warunków mieszkaniowych, dlatego też ma zamiar sprzedać mieszkanie. Ustawodawca stwierdził jednakże, iż jedynie "uzasadniona konieczność" zmiany warunków mieszkaniowych pozwala na zachowanie prawa do przewidzianej w art. 16 ust. 1 ulgi. Nie wystarcza zatem dla spełnienia tej przesłanki zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Stosując wykładnię językową, pojęcie "konieczność" oznacza nieodzowność, przymus lub stan, kiedy coś jest nieuchronne, nie dające się uniknąć. Zatem konieczność zmiany warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy zachodzi nagła nieoczekiwana sytuacja życiowa, w której znalazł się podatnik. Za sytuację taką nie uważa się jednak poziomu hałasu, zanieczyszczenia powietrza, niezadowalającego sąsiedztwa ani ulicznych korków spowodowanych remontami dróg.

Drugą konieczną przesłanką zachowania ulgi wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy jest nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia lokalu darowanego. Ustawodawca jednoznacznie określił kolejność czynności, jakie należy wykonać. Pierwszą czynnością jest zbycie lokalu mieszkalnego, a następnie uzyskanie pozwolenia na budowę nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia. W powyższej sytuacji wnioskodawczyni zamierza przeznaczyć środki pieniężne z ewentualnej sprzedaży darowanej nieruchomości na budowę domu zachowując warunek czasowy określony w art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn a tym samym spełniając druga z przesłanek.

Wobec powyższego, zbycie przez wnioskodawczynię darowanego mieszkania przed upływem 5 lat, a następnie przeznaczenie pieniędzy ze sprzedaży na budowę domu nie spełnia przesłanki do zachowania ulgi z art. 16 ww. ustawy. Okoliczności dotyczące zmiany warunków mieszkaniowych, które w omawianej sprawie zdecydowały o sprzedaży nieruchomości, jakkolwiek mają subiektywne istotne znaczenie dla wnioskodawczyni - w ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach - nie mogą być uznane za kwalifikowaną konieczność zmiany warunków mieszkaniowych w rozumieniu art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zaistniałego zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.