IBPB2/436-159/08/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki... przedstawione we wniosku z dnia 14 sierpnia 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 28 sierpnia 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku uiszczenia ww. podatku od umowy sprzedaży wierzytelności własnej cedenta - jest prawidłowe.

W dniu 28 sierpnia 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku uiszczenia ww. podatku od umowy sprzedaży wierzytelności własnej cedenta.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca zawiera z polskimi podatnikami podatku od towarów i usług umowy cesji wierzytelności, na podstawie których nabywa wierzytelności własne sprzedawcy. Spółka nabywa wierzytelności własne sprzedawcy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, polegającej na nabywaniu wierzytelności. Przedmiot działalności podatnika obejmuje bowiem m.in. usługi pośrednictwa finansowego pozostałe gdzie indziej niesklasyfikowane.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy czynność nabycia wierzytelności na podstawie umowy sprzedaży będzie podlegała, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem wnioskodawcy, przy cesji wierzytelności usługę świadczy nabywca i to on jest z tego tytułu podatnikiem VAT. W konsekwencji, na podstawie art. 2 ust. 4 (winno być "pkt 4") ustawy o p.c.c., czynność taka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Przepis ten wyłącza bowiem opodatkowanie czynności cywilnoprawnej, gdy jedna ze stron jest podatnikiem VAT albo jest z tego tytułu zwolniona.Podatnik poprzez zakup wierzytelności od wierzyciela pierwotnego świadczy usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, której istotą jest zwolnienie zbywcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania. W omawianej sprawie na skutek zawarcia umowy cesji, pomiędzy stronami tej umowy powstaje stosunek zobowiązaniowy o charakterze dwustronnym. W tym stosunku nabywca wierzytelności (cesjonariusz) dokonuje na rzecz zbywcy tej wierzytelności (cedenta) świadczenia polegającego na uwolnieniu zbywcy od konieczności zaspokojenia przysługującej temu zbywcy należności od innego podmiotu (dłużnika zbywcy). Jest to świadczenie o charakterze abstrakcyjnym, które realizuje się w postaci przekazania przez nabywcę określonej kwoty pieniężnej zbywcy. Takie działanie cesjonariusza jest pożądane przez cedenta, ponieważ w chwili wykonania umowy cesji otrzymuje on środki finansowe na prowadzenie własnej działalności, nie będąc zmuszonym do oczekiwania na spłatę długu przez dotychczasowego dłużnika. Jednocześnie nabywca (podatnik) otrzymuje ze strony zbywcy świadczenie wzajemne polegające na przeniesieniu przez zbywcę przysługującego mu prawa majątkowego (wierzytelności). Według PKWiU wykup wierzytelności klasyfikowany jest w grupowaniu 65.23.10-00.00 - "usługi pośrednictwa finansowego pozostałe gdzie indziej niesklasyfikowane z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalno-rentowych" i jako taki podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. W konsekwencji nabycie wierzytelności w drodze cesji wyłączone jest z opodatkowania p.c.c. na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem podatnika bez znaczenia jest przy tym fakt, iż sprzedawca zbył własne wierzytelności. Odwołując się do treści cytowanego wyżej art. 2 pkt 4 podkreślić należy, że do zastosowania wyłączenia z opodatkowania tym podatkiem istotne jest to, aby przynajmniej jedna strona transakcji - w niniejszej sprawie jest nią podatnik (wnioskodawca) - była opodatkowana lub zwolniona z podatku od towarów i usług. W wyniku zawierania umów cesji wierzytelności podatnik świadczy na rzecz cedentów usługi pośrednictwa finansowego. Do usług tych mają zastosowanie przepisy ustawy o VAT. W związku z tym zawierane przez wnioskodawcę umowy kupna wierzytelności nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.Powyższe stanowisko potwierdza również decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 8 lutego 2008 r. (nr 1401/PV-II/4407/14-24/07/JM). Niniejsze stanowisko uzasadniają liczne wyroki m.in. wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 września 2007 r. Sygn. akt III SA/Wa 501/07, wyrok WSA w Szczecinie z dnia 3 kwietnia 2008 r. Sygn. akt I SA/Sz 858/07, czy wyrok NSA z dnia 18 marca 2008 r. Sygn. akt II FSK 74/07.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.Na gruncie prawa cywilnego dochodzi niejednokrotnie do zmian stron stosunku zobowiązaniowego. Zmiany te mogą mieć miejsce zarówno po stronie wierzyciela, jak i po stronie dłużnika (księga trzecia, tytuł IX ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.Przelew wierzytelności (cesja) polega zatem na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej pomiędzy zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Przeniesienie wierzytelności z majątku cedenta do majątku cesjonariusza jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela. W treści art. 510 § 1 ww. kodeksu ustawodawca wskazał, że owo rozporządzenie może przybrać różne formy, w tym m.in. formę umowy sprzedaży. Jeżeli zatem cesja wierzytelności następuje w drodze umowy sprzedaży, to umowa ta - jako umowa sprzedaży prawa majątkowego - co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 2 pkt 4 ww. ustawy, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Należy zwrócić uwagę, że z treści cytowanego przepisu wynika zarówno zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych od obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, jak i zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Dla prawidłowego stosowania art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podstawowe znaczenie ma zatem ustalenie, czy z racji dokonania czynności cywilnoprawnej powstaje obowiązek z tytułu podatku od towarów i usług, czy też nie. Nie ma natomiast znaczenia, czy w konkretnej sytuacji powstanie zobowiązanie podatkowe w tym podatku, czy też przysługiwać będzie zwolnienie od podatku. Dla zastosowania omawianego wyłączenia nie ma również znaczenia fakt, która ze stron transakcji jest opodatkowana tym podatkiem lub też z tego podatku zwolniona.Jeżeli zatem umowa sprzedaży wierzytelności u którejkolwiek ze stron umowy jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub korzysta ze zwolnienia z tego podatku, wówczas zastosowanie znajdzie wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z konstrukcji przedmiotu podatku od towarów i usług wynika, że w odniesieniu do umów zbycia (głównie sprzedaży) podatnikiem z zasady jest sprzedawca. Jednak ze względu na charakter transakcji niekiedy może być inaczej.Na gruncie przepisów tej ustawy, sprzedaż wierzytelności własnej nie stanowi u sprzedawcy wierzytelności czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W orzecznictwie sądów administracyjnych i doktrynie ugruntował się pogląd, iż sprzedaż wierzytelności własnych na rzecz podmiotu zajmującego się w sposób profesjonalny obrotem wierzytelnościami (nabywanie wierzytelności w celu ich dalszej odsprzedaży albo windykacji) jest natomiast objęta zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług u nabywcy wierzytelności, ponieważ już w momencie nabycia podmiot ten świadczy usługę pośrednictwa finansowego na rzecz sprzedającego.Objęcie tej czynności zakresem przedmiotowym ww. ustawy skutkuje zatem wyłączeniem obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, na podstawie cytowanego art. 2 pkt 4 tej ustawy.

Reasumując, należy stwierdzić, że jeżeli sprzedaż wierzytelności będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z niego zwolniona zastosowanie znajdzie wyłączenie określone w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przestawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.