IBPB2/436-147/08/MZ - Notariusz jako płatnik PCC w przypadku umowy dożywocia

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 29 lipca 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 6 sierpnia 2008 r.), uzupełnionym w dniu 18 września 2008 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy dożywocia - jest prawidłowe.

W dniu 6 sierpnia 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy dożywocia.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z dnia 11 września 2008 r. Znak: IBPB2/415-1350/08/JT, IBPB2/436-147/08/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 18 września 2008 r. (data wpływu pisma) wskazując, iż wnioskodawczyni oczekuje odpowiedzi w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych natomiast omyłkowo zaznaczono we wniosku o interpretację zakres podatku dochodowego od osób fizycznych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni zamierza zawrzeć umowę o dożywocie ze swoim wujostwem, dotyczącą lokalu mieszkalnego, przekształconego w listopadzie 2007 r. z lokatorskiego na własnościowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy umowa o dożywocie jest odpłatnym zbyciem i rodzi obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy stając się właścicielem mieszkania własnościowego (odrębna własność) w wyniku umowy o dożywocie, wnioskodawczyni jest zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2%.

Zdaniem wnioskodawczyni, zawarcie umowy o dożywocie z jej wujostwem powoduje obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% i jest on pobierany przez notariusza, który następnie rozlicza się z właściwym dla wnioskodawczyni urzędem skarbowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z powyższym podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Instytucję umowy dożywocia regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Umowa dożywocia ma więc charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej.

Przedmiotem świadczenia ze strony zbywcy (dożywotnika) jest przeniesienie własności nieruchomości. Ustawa nie ogranicza przy tym możliwości przeniesienia własności nieruchomości w zamian za ustanowienie praw dożywocia tylko do nieruchomości gruntowych. Możliwe zatem jest ustanowienie dożywocia na nieruchomości budynkowej lub lokalowej. W celu wykonania umowy dopuszczalne jest też przeniesienie udziału we współwłasności oraz nieruchomości będącej w użytkowaniu wieczystym.

Jednocześnie należy zauważyć, że umowa dożywocia nie określa kwotowo ceny, za jaką nieruchomość jest zbywana. Nabywca zobowiązuje się jedynie do świadczeń określonych w art. 908 Kodeksu cywilnego, przy czym ich wartość i okres, w którym mają być spełnione, w momencie zawierania umowy nie są znane.

Podstawę opodatkowania przy umowie dożywocia w myśl powołanej wyżej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy od czynności cywilnoprawnych określa stawki podatku, które wynoszą:

W myśl art. 4 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie dożywocia ciąży na nabywcy własności nieruchomości.

Na podstawie art. 10 ust. 1; 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego, są obowiązani obliczyć, pobrać podatek i wpłacić na rachunek organu podatkowego właściwego ze względu na siedzibę płatnika, w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, a także przekazać w tym terminie deklarację o wysokości pobranego i wpłaconego podatku przez płatnika według ustalonego wzoru.

W związku z powyższym, w momencie zawarcia umowy dożywocia, na wnioskodawczyni będzie ciążył obowiązek podatkowy z tytułu ww. umowy, a stawka podatku, liczona od wartości rynkowej lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem umowy wynosić będzie 2%. Przy umowie dożywocia zawartej w formie aktu notarialnego płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych będzie notariusz, który będzie obowiązany do pobrania tego podatku od wnioskodawczyni.

Jednocześnie informuje się, iż na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych każda czynność cywilnoprawna wymieniona w zamkniętym katalogu czynności określonych w art. 1 ust. 1 tej ustawy stanowi odrębną czynność należącą do umów nazwanych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym wymieniona w ww. przepisie umowa dożywocia stanowi odmienną formę odpłatnego zbycia od wymienionej również w tym przepisie umowy sprzedaży.

Wobec tego stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe. Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.