IBPB2/415-829/08/BD (KAN-4418/04/08) - Czy podatnik może być zwolniony od podatku dochodowego z tytułu otrzymanego jednorazowego odszkodowania?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani S. przedstawione we wniosku z dnia 25 kwietnia 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 29 kwietnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania jednorazowego odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 kwietnia 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania jednorazowego odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Pod koniec lat 40-tych ubiegłego wieku rodzinie wnioskodawczyni zabrana została przez Państwo działka rolna. Pierwszym jej użytkownikiem była Kopalnia. Następnie działka ta przechodziła w ręce różnych użytkowników państwowych i została przemianowana z działki rolnej na nieużytki. Obecnie użytkownikiem działki jest Elektrownia. Pod koniec lat 90-tych wnioskodawczyni dostała informację, że (nie żyjący już) ojciec wnioskodawczyni, figuruje w księdze wieczystej jako właściciel tej działki. Obecnie, po długim postępowaniu spadkowym, wnioskodawczyni jest jedynym właścicielem tej działki. Elektrownia chcąc unormować sytuację prawną wystąpiła z prośbą o ugodę i umożliwienie dalszego korzystania z nieruchomości. W listopadzie 2007 r. wnioskodawczyni zawarła umowę z Elektrownią, na podstawie której wydzierżawiona została Elektrowni działka, a dzierżawca zobowiązał się płacić coroczny czynsz oraz wypłacić jednorazowe odszkodowanie za dotychczasowe bezumowne korzystanie z działki wnioskodawczyni w kwocie 24.500 zł. Ugoda została zawarta na podstawie art. 224 § 2, art. 230 i art. 352 Kodeksu cywilnego. Wnioskodawczyni stwierdza, iż jest osobą schorowaną w podeszłym wieku, ma niskie dochody oraz pozostaje w jednym gospodarstwie z córką, która jest niepełnosprawna i wymaga stałej opieki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wnioskodawczyni może być zwolniona od podatku dochodowego za otrzymane jednorazowe odszkodowanie?

Zdaniem wnioskodawczyni, w momencie gdy Państwo zabierało nieruchomość była to działka rolna o powierzchni 5.792 m², a obecnie jest to zdewastowany nieużytek. Elektrownia twierdzi, że nie ponosi odpowiedzialności za zniszczenia, ponieważ zastała teren w takim stanie. Poprzedni użytkownicy firmy nie istnieją. Wnioskodawczyni nie posiada środków na rozprawy sądowe z Elektrownią w celu uzyskania wyższego odszkodowania. Przez prawie 60 lat Skarb Państwa korzystał z nieruchomości, dlatego wnioskodawczyni uważa, iż nie powinna płacić podatku dochodowego od odszkodowania, które jest i tak rażąco niskie.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do regulacji art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, którego podstawą dochodzenia są przepisy art. 224 i art. 225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.) zawsze obejmuje spodziewane korzyści z tytułu umowy najmu czy dzierżawy, która zostałaby zawarta gdyby nieruchomość nie została zajęta w sposób bezumowny. Przepisy prawa przyznają właścicielowi prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje rekompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel by uzyskał, gdyby nieruchomość na przykład wynajął. Utratą korzyści jest w tym przypadku szkoda polegająca na nie uzyskaniu pożytków cywilnych (czynszu z najmu, dzierżawy), które nieruchomość przynosi. Należy zauważyć, iż w rozpatrywanej sprawie otrzymane przez Wnioskodawczynię- tytułem odszkodowania - wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest realizacją uzgodnień zawartych w umowie. Jak wskazano powyżej zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a wyłącznie te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa. Zgodnie z powołanymi przepisami art. 224, 230 i 352 Kodeksu cywilnego na podstawie których, zawarta został umowa między wnioskodawczynią a Elektrownią stwierdzić należy, iż przepisy te regulują tylko możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określają jednak wprost jego wysokości, a także nie wskazują zasad ustalania odszkodowania. Dodatkowo przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) wyłącza możliwość zwolnienia z opodatkowania odszkodowania otrzymanego na podstawie ugody bądź umowy co ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Żaden inny przepis art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierający katalog zwolnień, nie przewiduje zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Tym samym przychód z tego tytułu podlega opodatkowaniu.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z art. 20 ww. ustawy, źródłami przychodów są również źródła inne niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy podatkowej w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie z innych źródeł będziemy mówić zatem w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową. Uzyskany przychód z powyższego tytułu wnioskodawczyni winna wykazać w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym kwoty przychodu otrzymała, a w przypadku uzyskiwania również innych dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych (np. emerytura) dochody należy zsumować i obliczyć od sumy dochodów podatek dochodowy według skali podatkowej zawartej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl przepisów art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zeznanie, według ustalonego wzoru o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w r. podatkowym, winno zostać złożone w terminie do 30 kwietnia r. następującego po r. podatkowym.

W świetle powołanych powyżej przepisów prawa oraz przedstawionego stanu faktycznego stanowisko wnioskodawczyni należy uznać za nieprawidłowe.

Do wniosku dołączono plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.