IBPB2/415-744/08/BJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana G., przedstawione we wniosku z dnia 14 kwietnia 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 16 kwietnia 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania umorzonych odsetek od kredytu bankowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 16 kwietnia 2008 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania umorzonych odsetek od kredytu bankowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Córka wnioskodawcy zaciągnęła kredyt w Banku i spłacała w wyznaczonym terminie do chwili utraty pracy. Ponieważ nie miała dochodu, wnioskodawca jako ojciec, przejął zobowiązanie do spłacenia. Zostały naliczone odsetki karne. Przez okres 4 lat wnioskodawca spłacał kredyt po 600 zł miesięcznie. Z wielkim trudem w 2007 r. spłacił pozostałą kwotę kredytu wraz z należnymi odsetkami, częściowo karnymi. Bank wyraził zgodę na umorzenie odsetek w kwocie 8.959,44 zł i wystawił PIT-8C. W związku z tym według informacji Urzędu Skarbowego wnioskodawca został zobowiązany do złożenia rocznego zeznania podatkowego za 2007 r. na formularzu PIT-36, dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Wnioskodawca zaznaczył, że jest emerytem nieprowadzącym działalności gospodarczej, mającym na utrzymaniu uczącego się syna, a kwota ta stanowi prawie 100% jego emerytury.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Bank słusznie wystawił wnioskodawcy jako osobie nieprowadzącej działalności gospodarczej PIT-8C.

Zdaniem wnioskodawcy, umorzone odsetki nie stanowią dla niego jako kredytobiorcy przychodu (przysporzenia majątkowego), a jedynie zmniejszają lub likwidują zobowiązanie pieniężne wobec kredytodawcy. Ponadto wnioskodawca dodał, że według jego informacji, niektóre urzędy skarbowe odstępują od krzywdzącego jego zdaniem wymiaru podatku i powołał się na artykuł prasowy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W myśl art. 11 ust. 1 cyt. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3 są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Istota przychodu podatkowego polega bowiem na tym, że ma on charakter przysporzenia w majątku podatnika. Przysporzenie ma zaś konkretny wymiar finansowy nie tylko w momencie wypłaty środków pieniężnych ale i w momencie zmniejszenia zobowiązania jakie musiałoby być zapłacone, gdyby nie działanie świadczeniodawcy, którym w przedmiotowej sprawie jest Bank. Podkreślić należy, iż samo otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Osobno należy omówić kwestię odsetek, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytu w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale tylko takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych). Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, których termin płatności upłynął - jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które de facto po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Jeżeli chodzi o tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy, kwestię tę należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca spłacił w 2007 r. pozostałą kwotę kredytu wraz z należnymi odsetkami częściowo karnymi, a Bank wyraził zgodę na umorzenie odsetek w kwocie 8.959,44 zł i jednocześnie wystawił informację PIT-8C. Powyższe wskazuje, że Bank skorzystał z przysługującego mu prawa i naliczył na podstawie umowy odsetki od kredytu, które były wymagalne. Brak tym samym podstaw żeby traktować częściowe umorzenie przez Bank tych odsetek w inny sposób niż przysporzenie majątkowe po stronie wnioskodawcy. Umorzenie przez Bank części odsetek stanowić będzie dla wnioskodawcy świadczenie nieodpłatne, gdyż na skutek jego otrzymania został zwolniony ze zobowiązania i tym samym nie doszło do uszczuplenia jego majątku. Do uszczuplenia takiego doszłoby, gdyby nie umorzenie tych należności. W tej sytuacji przychodem będzie kwota naliczonych i umorzonych odsetek. Momentem uzyskania przychodu, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest moment dokonania umorzenia.

Stosownie zaś do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek - mają obowiązek sporządzić informację wg ustalonego wzoru PIT-8C o wysokości osiągniętego przychodu w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego. Kwoty przychodów wskazane w informacji PIT-8C należy wykazać w zeznaniu rocznym składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, zgodnie z art. 45 tej ustawy.

Reasumując, Bank słusznie wystawił wnioskodawcy PIT-8C, gdyż umorzenie odsetek od kredytu, stanowi dla wnioskodawcy przychód z innych źródeł, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, iż kwota przychodu odpowiadająca kwocie umorzonych odsetek powinna być doliczona do pozostałych przychodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej uzyskanych przez wnioskodawcę w roku podatkowym 2007 i opodatkowana w zeznaniu rocznym na formularzu PIT-36.

Do wniosku wnioskodawca dołączył dokument. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.