IBPB2/415-418/07/CJS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 19 listopada 2007 r. (data wpływu do tut. BKIP 21 listopada 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu liczenia 5-letniego okresu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku odwołania darowizny nieruchomości - jest nieprawidłowe

W dniu 21 listopada 2007 r. do tut Biura wpłynął ww. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu liczenia 5-letniego okresu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku odwołania darowizny nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni nabyła w dniu 17 października 1952 r. nieruchomość położoną w K., utworzoną z jednej działki o powierzchni 0,075ha, zabudowanej domem parterowym, o opisie użytków według właściwego wypisu z rejestru gruntów - tereny mieszkaniowe. W dniu 10 marca 1997 r. wnioskodawczyni na mocy umowy darowizny - darowała przedmiotową nieruchomość swojemu wnukowi. Wobec rażącej niewdzięczności wnuka, na wniosek podatniczki Sąd Okręgowy I Wydział Cywilny - prawomocnym postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2007 r. - zobowiązał wnuka w trybie art. 64 Kodeksu cywilnego do złożenia oświadczenia woli, mocą którego przeniesie z powrotem na wnioskodawczynię własność nieruchomości. Ponieważ prawomocne orzeczenie Sądu stwierdzające obowiązek strony umowy do złożenia oznaczonego oświadczenia woli zastępuje tylko oświadczenie, zatem do zawarcia umowy o przeniesieniu przedmiotowej nieruchomości niezbędne jest złożenie oświadczenia woli przez podatnika, w formie aktu notarialnego, o wyrażeniu zgody na przeniesienie wyżej wymienionej nieruchomości.Wnioskodawczyni zamierza dokonać powyższej czynności, a zatem nabyć ponownie nieruchomość, a później na podstawie umowy dożywocia przenieść ją na osobę trzecią.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy w tej konkretnej sytuacji, jeżeli wnioskodawczyni zawrze umowę dożywocia z osobą trzecią, to czy będzie zobowiązana do uiszczenia podatku od osób fizycznych, przy założeniu, że ciągłość uprawnień właściciela została zachowana.

Zdaniem wnioskodawczyni, na skutek przeniesienia z powrotem własności nieruchomości, zniweczone zostały skutki umowy darowizny z dnia 10 marca 1997 r., co oznacza, że od daty nabycia na własność przedmiotowej nieruchomości przez podatniczkę upłynęło więcej niż 5 lat, a zatem nie będzie ona zobowiązana do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) źródłem przychodów jest m.in. odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Zgodnie z art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.Umowa darowizny ma charakter czynności nieodpłatnej. Istotą darowizny jako czynności nieodpłatnej jest więc brak po drugiej stronie umowy ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.W świetle art. 898 k.c. darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 10 marca 1997 r. została zawarta notarialna umowa darowizny, zgodnie z którą wnioskodawczyni przeniosła na rzecz swojego wnuka prawo własności nieruchomości wraz z posadowionym na niej budynkiem mieszkalnym. Z powodu rażącej niewdzięczności wnuka na wniosek wnioskodawczyni zostało wydane prawomocne postanowienie sądowe dotyczące złożenia w trybie art. 64 Kodeksu cywilnego oświadczenia o przeniesieniu przez wnuka własności darowanej nieruchomości z powrotem na darczyńcę. KAN-2294/11/07

W świetle powyższego, w rozpatrywanym przypadku dla ustalenia 5 - letniego okresu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zasadnicze znaczenie ma ocena prawnych skutków rozwiązania w 2007 r. umowy darowizny prawomocnym postanowieniem sądu tzn. czy ww. rozwiązanie umowy wywołuje skutki:

* wstecz - tj. stosunek prawny pomiędzy stronami umowy darowizny wygasł ze skutkiem wstecznym (ex tunc), tak jakby umowa w ogóle nie została zawarta,

* tylko na przyszłość (ex nunc) - tj. darczyńca ponownie nabywa własność, której się wyzbył. KAN-2294/11/07

W wypadku gdy darowizna polegała na nieodpłatnym przeniesieniu własności, z chwilą jej odwołania własność nie powraca jeszcze do darczyńcy. Skutek ten bowiem nastąpi dopiero z chwilą zawarcia umowy przenoszącej własność o charakterze czysto rzeczowym (art. 156 Kodeksu cywilnego), stanowiącej wykonanie zobowiązania ciążącego na obdarowanym. Prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek obdarowanego złożenia oświadczenia woli w przedmiocie przeniesienia własności darowanego przedmiotu na darczyńcę w wyniku odwołania darowizny zastępuje to oświadczenie (art. 64 Kodeksu cywilnego). Wynika z tego, że odwołanie darowizny wywołuje skutek na przyszłość. Z opisu stanu faktycznego wynika bowiem, że sąd wydał postanowienie, które zastąpiło oświadczenie woli wnuka w przedmiocie przeniesienia własności przedmiotu darowizny na wniosek darczyńcy.

W związku z powyższym okres 5 lat, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy liczyć od końca roku, w którym Wnioskodawczyni nabyła z powrotem na własność nieruchomość wraz z budynkiem mieszkalnym, czyli od końca 2007 r., w którym miało miejsce uprawomocnienie się postanowienia sądowego wydanego w sprawie odwołania darowizny. Darczyńca ponownie nabywa własność, której wcześniej się wyzbył. W konsekwencji z tytułu zawarcia umowy dożywocia np. w 2008 r. czyli przed upływem pięciu lat od końca roku, w którym wnioskodawczyni nabyła ponownie prawo do przedmiotowej nieruchomości tj. od końca 2007 r. - na wnioskodawczyni będzie ciążył obowiązek zapłaty 19% zryczałtowanego podatku dochodowego, o którym mowa w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązującym od stycznia 2007 r.

Zgodnie z treścią art. 30e ww. ustawy od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) - podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku. Podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości i praw. W myśl art. 22 ust. 6c koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 li. a)-c), z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Zgodnie z art. 22 ust. 6d za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Biorąc pod uwagę opisany przez wnioskodawczynię stan faktyczny tut. Organ podatkowy nadmienia, że zgodnie z nowym uregulowaniem prawnym w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r., a zawartym w art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z odpłatnego zbycia budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, jeżeli podatnik był zameldowany w tym budynku mieszkalnym na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia. Zwolnienie, o którym mowa wyżej ma zastosowanie do przychodów podatnika, który w terminie 14 dni od dnia odpłatnego zbycia nieruchomości, złoży oświadczenie, że spełnia warunki do zwolnienia, w urzędzie skarbowym, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (art. 21 ust. 21 ustawy). Zwolnienie obejmuje przychód uzyskany ze zbycia budynku mieszkalnego. Natomiast przychód uzyskany ze zbycia gruntu podlega opodatkowaniu zgodnie z powyżej opisanymi zasadami.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.