IBPB2/415-262/07/BD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana M. przedstawione we wniosku z dnia 12 października 2007 r. (data wpływu do tut. Biura - 15 października 2007 r.), uzupełnione pismem z dnia 5 listopada 2007 r. (data wpływu do tut. Biura w dniu 12 listopada 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania wynagrodzenia wypłaconego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 15 października 2007 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego (uzupełniony pismem z dnia 5 listopada 2007 r. - wpływ do tut Biura w dniu 12 listopada 2007 r.) w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania wynagrodzenia wypłaconego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest współwłaścicielem działki, na której inwestor zamierza zlokalizować inwestycje pod nazwą: "Budowa wielotorowej linii energetycznej najwyższych napięć...". W związku z planowaną inwestycją, z właścicielami gruntów, na których ma być realizowana przedmiotowa inwestycja, prowadzone są negocjacje zmierzające do wyrażenia zgody przez właściciela na ustanowienie służebności gruntowej, dzięki której inwestor uzyska prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego ustanowienie służebności gruntowej będzie dokonane odpłatnie, za jednorazowo wypłacone wynagrodzenie. Wypłacone wynagrodzenie będzie uzgodnione przez obie strony umowy pełniąc funkcję ceny lub rekompensaty za utratę wartości rynkowej gruntu. Wypłacenie wynagrodzenie będzie dokonane w dwóch ratach. Wnioskodawca nadmienił ponadto, iż nie jest właścicielem gospodarstwa rolnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymane wynagrodzenie za ustanowienie służebności gruntowej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej.

Zdaniem wnioskodawcy wypłacone wynagrodzenie za ustanowienie służebności gruntowej powinno być wolne od podatku dochodowego, z uwagi na fakt iż, jest ono wypłacone na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.). Inwestycja w postaci budowy linii energetycznej jest inwestycją celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, a zatem otrzymane odszkodowanie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie powinno być wykazywane w rocznym zeznaniu podatkowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami. Z literalnego brzmienia powołanego przepisu jednoznacznie wynika, że wolne od podatku są wyłącznie odszkodowania i to takie, których zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnej ustawy.

Ustawa o podatku dochodowym odwołuje się w art. 21 ust. 1 pkt 29 do ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.). Z art. 112 ww. ustawy wynika, że w przypadku nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne a cele te nie mogą być zrealizowane w inny sposób, można dokonać wywłaszczenia nieruchomości, polegającego na pozbawieniu albo ograniczeniu w drodze decyzji prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Wywłaszczenie własności nieruchomości następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej, o czym stanowi art. 128 ustawy. Wysokość odszkodowania określa się w decyzji o wywłaszczeniu (art. 129 ustawy).

Zatem, aby mówić o odszkodowaniu, które ustawodawca wymienia w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych muszą wystąpić następujące okoliczności wynikające wprost z ustawy o gospodarce nieruchomościami z przepisów art. 128-135:

W zdarzeniu przyszłym opisanym przez wnioskodawcę strony doszły do porozumienia, w wyniku którego zostanie podpisana umowa cywilnoprawna i ona też będzie stanowiła podstawę do wypłaty wynagrodzenia (rekompensaty) z tytułu ustanowienia służebności gruntowej na nieruchomości. Nie doszło zatem do zrealizowania wszystkich wymienionych powyżej przesłanek. Ulgi i zwolnienia są zawsze wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego przy interpretacji przepisów dotyczących także ulg i zwolnień należy stosować wyłącznie wykładnię językową, a nie celowościową. Oznacza to, że katalog zwolnień przedmiotowych zawarty w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym i nie można interpretować go rozszerzająco. Wypłacone wynagrodzenie nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z uzupełnienia do wniosku wynika, iż w przedmiotowej sprawie będzie miała miejsce wypłata wynagrodzenia za ustanowienie służebności gruntowej na nieruchomości. Służebność gruntowa jest ograniczonym prawem rzeczowym, polegającym na korzystaniu z cudzej nieruchomości w oznaczonym zakresie. Nieruchomość może zostać obciążona na rzecz właściciela innej nieruchomości (tzw. nieruchomości władnącej) - bądź przez przyznanie mu prawa do korzystania w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej (np. przechodzenia lub przejazdu przez grunt, korzystania ze znajdującego się na nim lasu lub źródła wody itd.), bądź przez ograniczenie właściciela nieruchomości obciążonej w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań (np. wznoszenia budynków lub sadzenia drzew ponad pewną wysokość) albo wykonywania określonych uprawnień względem nieruchomości władnącej. W tym wypadku mówimy o służebności gruntowej zgodnie z art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Służebność może powstać w wyniku różnych zdarzeń prawnych m.in. orzeczenia sądu, decyzji administracyjnej oraz jak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie na podstawie umowy. Umowa taka jest zawierana pomiędzy właścicielem nieruchomości obciążonej (jego oświadczenie musi być złożone w formie aktu notarialnego), a właścicielem nieruchomości władnącej. Tak jak użytkowanie, również służebność może być ustanowiona za wynagrodzeniem lub nieodpłatnie, przy czym jak wynika z wniosku, na rzecz inwestora ustanowiona zostanie służebność odpłatnie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. z 2007 r. Dz. U. Nr 68 poz. 450 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających temu podatkowi. Zgodnie z treścią powołanego przepisu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. i) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega m.in. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności, a więc czynności, której dokona wnioskodawca na rzecz inwestora.

Stosownie do art. 4 pkt 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5 ustawy ciąży przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności na użytkowniku lub nabywającym prawo służebności. Podstawą opodatkowania przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności jak wynika z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy, jest wartość świadczeń użytkownika bądź osoby, na rzecz której ustanowiono służebność, za okres, na jaki prawa te zostały ustanowione. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy stawka podatku od umowy ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności wynosi - 1% z zastrzeżeniem, o którym mowa w art. 7 ust. 5 ustawy. Określony podatek jest pobierany przez notariuszy, którzy są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego o czym stanowi art. 10 ust. 2 ustawy.

Z powyższego wynika, że przedstawione we wniosku zdarzenie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem z ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zgodnie z zasadami tej ustawy, a to oznacza, że nie może jednocześnie podlegać opodatkowaniu podatkiem z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych co wyklucza zasada zakazu podwójnego opodatkowania w polskim prawie podatkowym.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.