IBPB2/415-1675/08/HS - Odpowiedzialność płatnika za obliczenie i pobranie podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodów z tytułu umorzenia akcji.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 1 sierpnia 2008 r. (data wpływu do tut. BKIP 4 sierpnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej Ordynacji podatkowej w zakresie odpowiedzialności płatnika za obliczenie i pobranie podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodów z tytułu umorzenia akcji - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 sierpnia 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej Ordynacji podatkowej w zakresie odpowiedzialności płatnika za obliczenie i pobranie podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodów z tytułu umorzenia akcji.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest spółką akcyjną, która uzyskała od akcjonariuszy - wiadomość o planowanym umorzeniu (co może nastąpić również w formie umorzenia dobrowolnego) akcji przez akcjonariuszy spółki - będących osobami fizycznymi, mającymi miejsce zamieszkania na terenie Polski. Z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że spółka (wnioskodawca) jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (do których zalicza się dochód z umorzenia akcji).

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie

Czy w takiej sytuacji (ustalenia dochodu z tytułu umorzenia na podstawie oświadczenia akcjonariusza spółki oraz pobrania 19% podatku dochodowego od ustalonego w ten sposób dochodu), nie jest możliwe wydanie decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika (wydaje się wówczas decyzję o odpowiedzialności podatkowej podatnika).

Zdaniem wnioskodawcy art. 30 § 1 Ordynacji podatkowej stanowi, iż "Płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8 Ordynacji podatkowej, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony". Art. 30 § 4 Ordynacji podatkowej stanowi, że "jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi okoliczność, o której mowa w (art. 30) § 1, organ ten wydaje decyzję o odpowiedzialności podatkowej płatnika (...), w której określa wysokość należności z tytułu niepobranego lub pobranego, a niewpłaconego podatku". Z art. 30 § 5 ordynacji podatkowej wynika, że "Przepisów (art. 30) § 1-4 nie stosuje się, jeżeli odrębne przepisy stanowią inaczej albo jeżeli podatek nie został pobrany z winy podatnika; w tych przypadkach organ podatkowy wydaje decyzję o odpowiedzialności podatnika".

Artykuł 24 ust. 5 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że "Dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji)". Art. 24 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż "Dochodem z umorzenia udziałów lub akcji w spółkach mających osobowość prawną jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo art. 23 pkt 38; jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, koszty ustala się do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny". Art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdza, że "Płatnicy, o których mowa w art. 41 ust. 1, są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w (...) art. 30a ust. 1. (...). Art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych "od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy (...) z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych". Art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. "Zryczałtowany podatek, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4 (...) pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania.

Zdaniem wnioskodawcy, w razie umorzenia akcji spółki przez akcjonariuszy spółki będących osobami fizycznymi, spółka (wnioskodawca) jako płatnik - dla celów ustalenia dochodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych oraz poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od tego dochodu-przyjmuje (ustala) koszty uzyskania przychodu na podstawie pisemnego oświadczenia uzyskanego od akcjonariusza spółki, którego akcje są umarzane (kwota ta np. wynika z aktu notarialnego nabycia akcji przez tego akcjonariusza). W takiej sytuacji (ustalenia dochodu z tytułu umorzenia na podstawie oświadczenia akcjonariusza spółki, oraz pobrania 19% podatku dochodowego od ustalonego w ten sposób dochodu), nie jest możliwe wydanie decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika (wydaje się wówczas decyzję o odpowiedzialności podatkowej podatnika).

Wynika to stąd, iż w przypadku umorzenia udziałów lub akcji w spółkach mających osobowość prawną - opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest dochód (art. 24 ust. 5 pkt 1 i ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Zatem, płatnik ustala koszty uzyskania przychodu na podstawie oświadczenia podatnika. W razie podania tych kosztów przez podatnika w wyższej kwocie niż kwota faktycznych kosztów, prowadzi to do niepobrania podatku z winy podatnika, a zatem organ podatkowy nie ma możliwości wydania decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika, a może wydać decyzję o odpowiedzialności podatkowej podatnika (art. 30 ust. 5 ordynacji podatkowej).

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje.

Źródłem przychodów, które wymienione zostały w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) są kapitały pieniężne, których pełen katalog wymieniony został w art. 17 ustawy. W myśl tego przepisu za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się, m.in. dywidendy i inne przychody z tytułu udziałów w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy),

Uszczegółowieniem powołanego przepisu art. 17 ust. 1 pkt 4 jest art. 24 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy, zgodnie z którym dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód uzyskany z umorzenia udziałów (akcji) oraz z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji). Opisany we wniosku przychód uzyskany z umorzenia akcji zawiera się zatem w katalogu dochodów wymienionych w art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustalenie dochodów z tytułu umorzenia akcji następuje natomiast w myśl przepisów art. 24 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, że dochodem z tytułu umorzenia udziałów lub akcji w spółkach mających osobowość prawną jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f. Jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, koszty ustala się do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny. W świetle powyższych unormowań prawnych, opodatkowaniu podlega różnica pomiędzy przychodem uzyskanym za udziały przeznaczone do umorzenia, a kosztem ich wcześniejszego objęcia, czy nabycia przez udziałowca.

Jak stanowi art. 30a ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, od uzyskanych dochodów (przychodów) z tytułu dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy.

Obowiązki płatnika w przypadku uzyskiwania przez podatnika dochodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych reguluje art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, iż płatnicy określeni w ust. 1 ww. przepisu są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych m.in. w art. 30a ust. 1 pkt 4 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie natomiast do art. 42 ust. 1 ww. ustawy płatnik winien przekazać kwoty zryczałtowanego podatku w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) - na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby.

Z przedmiotowej sprawy wynika, że wnioskodawca - spółka akcyjna uzyskała od akcjonariuszy - wiadomość o planowanym umorzeniu (co może nastąpić również w formie umorzenia dobrowolnego) akcji przez akcjonariuszy spółki - będących osobami fizycznymi, mającymi miejsce zamieszkania na terenie Polski. Stosownie do powołanych na wstępie przepisów dochód uzyskany z umorzenia akcji (o ile nie jest nieodpłatny) stanowi niewątpliwie dochód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Płatnik dokonujący wypłaty należności z tytułu umorzenia akcji powinien więc obliczyć, pobrać i wpłacić do organu podatkowego w określonym terminie podatek. Płatnikiem w zaistniałej sytuacji będzie więc niewątpliwie wnioskodawca.

Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego od obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Stosownie natomiast do ww. art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych płatnikiem jest ten kto dokonuje wypłaty należności z tytułu umorzenia akcji. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują żadnych wyjątków od tej zasady. W opisanym zdarzeniu przyszłym bezspornie należy stwierdzić, że podmiotem dokonującym wypłaty należności z tytułu umorzenia akcji będzie spółka i to ona powinna pobrać zryczałtowany podatek dochodowy, a następnie przekazać do właściwego urzędu skarbowego. Za płatnika nie można bowiem uznać podatnika. Oznacza to, że spółka ma obowiązek obliczenia i potrącenia podatku ze środków wypłacanych akcjonariuszowi. Aby wypełnić te obowiązki musi mieć informacje, dzięki którym możliwe będzie obliczenie podatku w prawidłowej wysokości (np. o kosztach nabycia/objęcia akcji przez akcjonariusza, o ewentualnych zwolnieniach lub innej stawce podatkowej w sytuacji akcjonariuszy zagranicznych). Należy zauważyć, że obowiązek prawidłowego obliczenia i pobrania podatku ciąży na płatniku i to on jest odpowiedzialny m.in. za prawidłowe obliczenie podatku. To oznacza, że obowiązkiem wnioskodawcy jest zgromadzenie wiarygodnej dokumentacji pozwalającej stwierdzić wysokość uzyskanych przychodów i kosztów uzyskania przychodu oraz fakt ich poniesienia. Przyjęcie od akcjonariuszy oświadczenia o wysokości kosztów uzyskania przychodu w przypadku niezgodności oświadczenia ze stanem rzeczywistym nie zwalnia wnioskodawcy od odpowiedzialności za obliczenie i pobranie podatku.

W takiej sytuacji stanowisko wnioskodawcy sugerujące, iż wobec ustalenia dochodu z tytułu umorzenia na podstawie oświadczenia akcjonariusza spółki - nie jest możliwe wydanie decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika (wydaje się natomiast decyzję o odpowiedzialności podatkowej podatnika) jest nieprawidłowe. Bowiem to płatnik winien pobrać należny podatek i on będzie odpowiadał za niepobranie go w prawidłowej wysokości. Nie jest możliwe zrzucenie odpowiedzialności na podatnika. W przypadku, gdy spółka nie uzna w ogóle kosztów uzyskania przychodu, dochodem będzie kwota przychodu otrzymana w związku z umorzeniem akcji. Podatnik z kolei będzie mógł wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty. Art. 30 § 5 Ordynacji podatkowej mówi o przyczynach niepobrania podatku z winy podatnika, w którym to przypadku organ podatkowy wydaje decyzje o odpowiedzialności podatkowej podatnika. Przepis ten nie znajduje zastosowania w tej sprawie. Wnioskodawca przy obliczaniu podatku ma obowiązek oprzeć się o dokument, z którego wynika wysokość kosztów uzyskania przychodu.

Reasumując, obowiązek poboru podatku ciąży na spółce jako podmiocie dokonującym wypłat należności z tytułu umorzenia akcji i to ona ponosi odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązku płatnika.

Zgodnie z art. 30 § 4 ustawy - Ordynacja podatkowa decyzję o odpowiedzialności podatkowej płatnika można wydać zawsze, jeżeli organ w postępowaniu podatkowym stwierdzi okoliczności, o których mowa w § 1 lub 2 tego artykułu.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.