IBPB2/415-1379/08/BD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana K. przedstawione we wniosku z dnia 8 sierpnia 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 13 sierpnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania częściowo umorzonych kwot odsetek od udzielonego kredytu - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 sierpnia 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania częściowo umorzonych kwot odsetek od udzielonego kredytu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Umowa ugody, która została zawarta między wnioskodawcą jako dłużnikiem, a Bankiem jako wierzycielem zmieniono kwotę należnych odsetek wynikającą z umowy kredytowej. Zmiana ta polegała na obniżeniu kwoty należnych odsetek od kredytu. Wysokość odsetek wynikających z umowy ugody została obniżona do kwoty stanowiącej 25% należnych odsetek wynikających z umowy kredytowej. A zatem bank zmniejszył obciążenie wnioskodawcy w stosunku do tego jakie wynikało z pierwotnej umowy kredytowej. Po spłaceniu przez wnioskodawcę kwoty odsetek wynikających z umowy ugody bank wystawił PIT-8C, z której wynika że wnioskodawca uzyskał przychód w kwocie odsetek wcześniej ustalonych pomniejszony o kwotę odsetek zapłaconych (wg umowy ugody). Jest to duże dla wnioskodawcy obciążenie podatkowe, które nie ma potwierdzenia w rzeczywistości, gdyż żadnego przychodu wnioskodawca nie osiągną. Z tego dokumentu wynika, że wnioskodawca uzyskał jedynie hipotetyczny przychód, od którego ma zapłacić podatek dochodowy. Wnioskodawca zaznacza, że ugoda nie dotyczy części kapitałowej kredytu lecz części odsetkowej oraz, że umowa ugody nie posługuje się określeniem umorzenia odsetek, lecz podaje jej nową wartość wynegocjowaną przez obie strony w tym, przyjętą przez dłużnika. W związku z powyżej opisanym stanem faktycznym wnioskodawca prosi o wyjaśnienie, czy w wykazanej przez bank informacji PIT-8C kwota stanowiąca różnicę między kwotą odsetek wynikającą z umowy kredytowej, a kwotą odsetek wynikającą z umowy ugody stanowi dochód wnioskodawcy, od którego jest zobowiązany zapłacić podatek dochodowy na ogólnych zasadach zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy bank słusznie wystawił informację PIT-8C, w której wykazał przychód (i dochód), co nie ma pokrycia w rzeczywistości, gdyż nie dotyczy części kapitałowej długu.

Czy w związku z otrzymaniem informacji PIT-8C wnioskodawca zobowiązany jest do zapłaty podatku dochodowego.

Zdaniem wnioskodawcy z przedstawionego wyżej stanu faktycznego wynika, że bank w drodze ugody umorzył odsetki karne od spłaconego kredytu. Wyliczenie kwoty umorzenia odsetek stanowi różnica między kwotą odsetek z umowy pierwotnej o kredyt, a kwotą ustaloną w umowie ugody. Gdyby wnioskodawca jako dłużnik nie zrealizował planu spłaty odsetek jakie wyznaczył bank, kwota pełnych odsetek byłaby wymagana przez wierzyciela. Jednakże w związku z tym, że wnioskodawca zachował termin spłaty dlatego bank odstąpił od naliczenia pozostałych kwot odsetek karnych. Umorzenie przez bank odsetek karnych od kredytu w wyniku zawarcia umowy ugody stanowi zdaniem wnioskodawcy tylko zmianę warunków umowy o kredyt, bowiem odstąpienie przez wierzyciela od dochodzenia od dłużnika odsetek należnych mogło być dokonane na zasadach przewidzianych w Kodeksie cywilnym (art. 481 § 2 i 482). Dlatego też zdaniem wnioskodawcy wartość jakby umorzonych odsetek karnych od kredytu wynikająca z wystawionej przez bank informacji PIT-8C w kwocie około 48.000 zł nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Na potwierdzenie swoich argumentów wnioskodawca powołuje się na liczne interpretacje organów podatkowych m.in. na interpretację Urzędu Skarbowego Warszawa - Ursynów z dnia 31 sierpnia 2005 r. (nr 1438/DF1/415-118/245/05/AS), a także stanowiskiem Departamentu Podatków Dochodowych Ministra Finansów opublikowane w Biuletynie Skarbowym nr 6/2007 (str. 14).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 cyt. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3 są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Istota przychodu podatkowego polega bowiem na tym, że ma on charakter przysporzenia w majątku podatnika. Przysporzenie ma zaś konkretny wymiar finansowy nie tylko w momencie wypłaty środków pieniężnych ale i w momencie zmniejszenia zobowiązania jakie musiałoby być zapłacone, gdyby nie działanie świadczeniodawcy, którym w przedmiotowej sprawie jest Bank. Podkreślić należy, iż samo otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Osobno należy omówić kwestię odsetek, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytu w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale tylko takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych). Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, których termin płatności upłynął - jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które de facto po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Jeżeli chodzi o tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy, kwestię tę należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w ramach ugody zawartej między bankiem a wnioskodawcą zmieniono kwotę należnych odsetek wynikającą z umowy kredytowej. Zmiana ta polegała na obniżeniu kwoty należnych odsetek od kredytu. Wysokość odsetek wynikających z umowy ugody została obniżona do kwoty stanowiącej 25% należnych odsetek wynikających z umowy kredytowej. A zatem bank zmniejszył obciążenie wnioskodawcy w stosunku do tego jakie wynikało z pierwotnej umowy kredytowej. Po spłaceniu przez wnioskodawcę kwoty odsetek wynikających z umowy ugody bank wystawił PIT-8C, z której wynika że wnioskodawca uzyskał przychód w kwocie odsetek wcześniej ustalonych pomniejszony o kwotę odsetek zapłaconych (wg umowy ugody). Wnioskodawca przyjął warunki ugody i spłacił 25% odsetek. Bank umorzył pozostałą część odsetek i wystawił informację PIT-8C. Powyższe wskazuje, że Bank skorzystał z przysługującego mu prawa i naliczył odsetki od kredytu, które były wymagalne.

Brak tym samym podstaw żeby traktować częściowe umorzenie przez Bank tych odsetek w inny sposób niż przysporzenie majątkowe po stronie wnioskodawcy. Umorzenie przez Bank części odsetek karnych stanowić będzie dla wnioskodawcy świadczenie nieodpłatne, gdyż na skutek jego otrzymania został zwolniony ze zobowiązania i tym samym nie doszło do uszczuplenia jego majątku. Do uszczuplenia takiego doszłoby, gdyby nie umorzenie tych należności co sam stwierdza wnioskodawca w przedstawionym stanowisku. W tej sytuacji przychodem będzie kwota naliczonych i umorzonych odsetek karnych. Momentem uzyskania przychodu, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest moment dokonania umorzenia.

Stosownie zaś do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek - mają obowiązek sporządzić informację wg ustalonego wzoru PIT-8C o wysokości osiągniętego przychodu w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego. Kwoty przychodów wskazane w informacji PIT-8C należy wykazać w zeznaniu rocznym składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, zgodnie z art. 45 tej ustawy.

Reasumując, Bank słusznie wystawił wnioskodawcy PIT-8C, gdyż umorzenie odsetek karnych od kredytu, stanowi dla wnioskodawcy przychód z innych źródeł, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, iż kwota przychodu odpowiadająca kwocie umorzonych odsetek karnych powinna być doliczona do pozostałych przychodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej uzyskanych przez wnioskodawcę w danym roku podatkowym i opodatkowana w zeznaniu rocznym na formularzu PIT-36.

W odniesieniu do powołanego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej znajdującego się na stronie internetowej Ministerstwa Finansów postanowienia w sprawie interpretacji prawa podatkowego sygn. 1438/DF1/415-118/245/05/AS), a także stanowisko Departamentu Podatków Dochodowych Ministra Finansów stwierdza się, iż zostało wydane w indywidualnej sprawie przez inny organ w innym trybie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Nadmienia się, iż zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), rozpoznawanie spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych dotyczących wydawania w indywidualnych sprawach pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego (interpretacje indywidualne), o których mowa w art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), przekazuje się wojewódzkim sądom administracyjnym, na których obszarze właściwości strona skarżąca zamieszkuje lub ma siedzibę. Powyższe rozporządzenie, zgodnie z brzmieniem § 3, wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, tj. z dniem 11 października 2008 r.W związku z powyższym tut. organ informuje, że jeżeli skarga na niniejszą interpretację będzie składana po dniu 10 października 2008 r., właściwym do jej rozpoznania będzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.