IBPB2/415-131/08/BD - Skutki podatkowe opłacania przez spółkę składek na ubezpieczenie majątkowe z tytułu umowy ubezpieczenia strat poniesionych przez spółkę w wyniku działalności członków jej statutowych organów.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej przedstawione we wniosku z dnia 21 grudnia 2007 r. (data wpływu do tut. Biura - 18 stycznia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych opłacania przez Spółkę składek na ubezpieczenie majątkowe z tytułu umowy ubezpieczenia strat poniesionych przez Spółkę w wyniku działalności członków jej statutowych organów - jest prawidłowe.

W dniu 18 stycznia 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych opłacania przez Spółkę składek na ubezpieczenie majątkowe z tytułu umowy ubezpieczenia strat poniesionych przez Spółkę w wyniku działalności członków jej statutowych organów.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka zamierza zawrzeć umowę ubezpieczenia majątkowego, której przedmiotem będą straty, jakie Spółka może ponieść wskutek działań jej organów statutowych (zarządu, rady nadzorczej). Umowa ta zaliczałaby się do grupy 16 Działu II Załącznika do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej ("ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych"). Konstrukcja jej bowiem zakłada, że ubezpieczającym i jednocześnie ubezpieczonym jest Spółka kapitałowa, ubezpieczająca swój interes majątkowy, analogicznie jak w innych ubezpieczeniach mienia (od ognia i innych zdarzeń losowych, od kradzieży z włamaniem i rabunku, od utraty zysku). Nie jest to umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osób pełniących funkcje, albowiem nie chroni ona interesów osób odpowiedzialnych za szkodę (nie są oni ubezpieczonymi). W umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedmiotem ochrony jest bowiem odpowiedzialność cywilna określonej osoby za szkody, które może ona wyrządzić osobą trzecim. Przedmiotem ochrony jest więc interes majątkowy sprawcy. W ubezpieczeniu będącym przedmiotem niniejszego zapytania chroniony jest zaś interes majątkowy Spółki jako ubezpieczającego i ubezpieczonego, który może doznać uszczerbku na skutek działania innych osób.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych możliwe jest uznanie, że wydatki Spółki na składki na ubezpieczenie gospodarcze z tytułu umowy ubezpieczenia strat poniesionych przez Spółkę w wyniku działalności członków jej statutowych organów podczas i w związku z wykonywaniem ich funkcji mają charakter nieodpłatnych świadczeń zaliczanych do przychodów członków statutowych organów Spółki w rozumieniu art. 11 ust. 1 tejże ustawy.

Zdaniem wnioskodawcy ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej wprowadza dalsze rozróżnienie ryzyk finansowych określonych w grupie 16 Działu II Załącznika do tej ustawy ("ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych"), jednak określenie tych ryzyk jest na pewnym poziomie ogólności. Jak wskazano we wniosku, przedmiotem ubezpieczenia, które Spółka zamierza zawrzeć, mają być straty, jakie Spółka może ponieść wskutek działań jej organów statutowych (zarządu, rady nadzorczej). Można więc ją zaliczyć do ryzyk wskazanych w grupie 16 pkt 10 - inne straty finansowe, chociaż przedmiot ubezpieczenia zawiera też elementy określone w pkt 4 (utrata zysku), 6 (nieprzewidziane wydatki handlowe), 7 (utrata wartości rynkowej) i 9 (pośrednie straty handlowe). Przedmiotem tego ubezpieczenia ma być bowiem strata. W warunkach ubezpieczenia przewidziano definicję tej straty, za którą uważa się "określony w pieniądzu uszczerbek majątkowy poniesiony przez Spółkę, obejmujący w szczególności szkody wyrządzone w związku z niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem przez organ czynności służbowych". Zakres ubezpieczenia obejmuje zarówno stratę rzeczywistą (damnum emergens), jak i korzyści utracone wskutek działania, bądź zaniechania członka organu. Wypadkiem ubezpieczeniowym jest więc zaistnienie straty zdefiniowanej powyżej. Świadczeniem z umowy ubezpieczenia jest zaś odszkodowanie wyrównujące opisaną wyżej stratę. Konstrukcję przedmiotowego ubezpieczenia można przyrównać do innych ubezpieczeń klasyfikowanych do grupy 16 II działu - inne ryzyka finansowe, funkcjonujących na polskim rynku ubezpieczeniowym, takich jak ubezpieczenie utraty zysku (Business Interruption), ubezpieczenie kosztów wycofania produktów z rynku (Recall Costs), ubezpieczenie kosztów naprawy budowli (Deceniall). W każdym z tych ubezpieczeń przedmiotem ubezpieczenia jest interes majątkowy ubezpieczonego. Możliwość takich rozwiązań podkreśla także ostatnia nowelizacja Kodeksu cywilnego, która w art. 822 stwierdza, że przedmiotem ubezpieczenia może być każdy interes majątkowy. W omawianym ubezpieczeniu ubezpieczonym interesem majątkowym są straty poniesione przez Spółkę wskutek działania jej organów.

Wnioskodawca zauważa, iż ze względu na różnorodność stanów faktycznych objętych zakresem ubezpieczenia, wyczerpujący opis wszystkich możliwych wypadków powodujących wypłatę odszkodowania nie jest możliwy i przytacza przykład szkód, które byłyby objęte ubezpieczeniem. Są to:

W każdym z wyżej wskazanych stanów faktycznych uprawnionym do otrzymania odszkodowania będzie, jako ubezpieczony, Spółka. Tym sposobem ochronie podlega jej interes majątkowy. Wnioskodawca podkreśla, że na ochronę ubezpieczeniową nie miałyby wpływu ewentualne zmiany w składzie osobowym organu Spółki. Ciągłość ochrony ubezpieczeniowej zostałaby zachowana w razie jakichkolwiek zmian personalnych w składzie tych organów. W ocenie wnioskodawcy, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie można uznać, że wydatki Spółki na składki z tytułu opisanego ubezpieczenia mają charakter nieodpłatnych świadczeń zaliczanych do przychodów podatkowych członków statutowych organów Spółki. Składki te nie powodują przyrostu majątku tych osób, nie powoduje redukcji ich wydatków, nie ograniczają też w żadnym stopniu ryzyka związanego z pełnieniem funkcji w Spółce. Ubezpieczenie to nie eliminuje odpowiedzialności tych osób za szkody, jakie mogą one wyrządzić Spółce. Z faktem zawarcia takiego ubezpieczenia nie są związane żadne korzyści dla osób pełniących funkcje w organach. Nie sposób więc uznać, że składka ubezpieczeniowa stanowi przychód członka organu statutowego, kwalifikowanego w zależności od podstawy prawnej sprawowanej przez tegoż członka funkcji, bądź to jako przychód ze stosunku pracy art. 12, czy też przychód z działalności wykonywanej osobiście art. 13 ust. 1 pkt 7-9, bądź też przychód z innych źródeł (art. 20) ww. ustawy. Na potwierdzenie stanowiska wnioskodawca przytacza wydane w oparciu o identyczny stan faktyczny interpretacje przepisów prawa podatkowego z września 2007 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 12 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Natomiast za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. W świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych warunkiem koniecznym do uznania nieodpłatnego świadczenia za przychód jest jego otrzymanie przez podatnika. Dla celów podatkowych natomiast nieodpłatne świadczenie obejmuje działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym Spółka zamierza zawrzeć umowę ubezpieczenia majątkowego. Na podstawie art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 2 pkt 1 ww. ustawy). Celem umowy ubezpieczenia jest więc udzielenie ubezpieczonemu ochrony na wypadek określonego w umowie ryzyka (w przypadku Spółki ryzyka finansowego), w zamian za zapłatę składki. Funkcja ochronna jest istotą każdej umowy ubezpieczenia. Z tej właśnie przyczyny w przedmiotowej sprawie kluczowym będzie ustalenie kto będzie chroniony (ubezpieczony) na podstawie zawartej umowy.

Spółka jednoznacznie stwierdziła, że umowa ubezpieczenia, którą zamierza zawrzeć będzie chroniła interes majątkowy Spółki i Spółka będzie ubezpieczonym. Poza tym, z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że przedmiotowa umowa ubezpieczenia nie będzie stanowiła umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Zgodnie z przepisami art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Spółka wyraźnie wskazuje, że nie jest to umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osób pełniących funkcje w jej organach statutowych. Bez znaczenia dla ochrony ubezpieczeniowej mają pozostawać również ewentualne zmiany w składzie osobowym tych organów. Przedmiotem ubezpieczenia mają być natomiast straty, jakie może ponieść Spółka (ewentualna szkoda ma wystąpić więc po stronie Spółki). Z kolei konstrukcja umowy oparta na art. 822 Kodeksu cywilnego wyraźnie wyłącza możliwość traktowania poszkodowanego jako ubezpieczonego.

W sytuacji więc, kiedy zawarta przez Spółkę umowa ubezpieczenia majątkowego będzie dotyczyła wyłącznie mienia Spółki, tylko i wyłącznie dobra Spółki jako ubezpieczonego będą objęte ochroną ubezpieczeniową, a wraz z faktem zawarcia tego ubezpieczenia w żaden sposób nie zostanie chociażby ograniczona odpowiedzialność względem Spółki bezpośrednich sprawców szkody tj. członków zarządu, rady nadzorczej i prokurentów, to nie można również przypisać im jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego w momencie opłacania przez Spółkę składek na to ubezpieczenie. W rezultacie u tych osób nie powstanie również przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.