IBPB/II/1/415-367/11/AA

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 12 lipca 2011 r. Izba Skarbowa w Katowicach IBPB/II/1/415-367/11/AA

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 30 marca 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 1 kwietnia 2011 r.), uzupełnionym w dniu 24 maja 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odsetek od odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty, zasądzonych wyrokiem - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 kwietnia 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odsetek od odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty, zasądzonych wyrokiem.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni pozostaje ubezwłasnowolniona całkowicie. Córka wnioskodawczyni jest opiekunem prawnym swojej matki, ustanowionym na mocy postanowienia sądu rejonowego z dnia 15 lutego 2008 r. Obecnie córka posługuje się nazwiskiem po mężu, gdyż 23 października 2010 r. zawarła związek małżeński.

Wyrokiem z dnia 4 lutego 2010 r. sąd okręgowy zasądził od towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych na rzecz wnioskodawczyni:

* 250.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami od 23 czerwca 2008 r.,

* 988,21 zł tytułem odszkodowania z odsetkami od 1 lutego 2010 r.,

* 38.132,50 zł tytułem skapitalizowanej renty z odsetkami od kwoty 32.726 zł od 15 września 2009 r.,

* rentę bieżącą po 2.427 zł miesięcznie.

Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych wypłaciło w marcu ubiegłego roku na rzecz wnioskodawczyni zasądzone kwoty wraz z odsetkami, które w łącznej wysokości wyniosły 56.126,10 zł, a następnie w marcu bieżącego roku nadesłało PIT-8C wystawiony na nazwisko córki, wskazując, iż zdaniem ww. towarzystwa odsetki za opóźnienie w wypłacie odszkodowania/zadośćuczynienia stanowią przychód podatnika podlegający podatkowi dochodowemu od osób fizycznych. Zasądzone na rzecz wnioskodawczyni wyrokiem sądu okręgowego sumy wynikają z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jaką zawarł kierujący pojazdem - sprawca szkody na osobie wnioskodawczyni - z towarzystwem ubezpieczeń wzajemnych. Zdaniem córki wnioskodawczyni są to więc kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych. Podstawą prawną zasądzenia zadośćuczynienia, odszkodowania i renty były przepisy art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz art. 444 i art. 445 Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odsetki za zwłokę w wypłacie odszkodowania, zadośćuczynienia i renty zasądzonych wyrokiem sądowym na podstawie art. 444 i art. 445 Kodeksu cywilnego, a wynikające z umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych czy też korzystają ze zwolnienia od tego podatku.

Zdaniem wnioskodawczyni, odsetki za nieterminową zapłatę odszkodowania, zadośćuczynienia i renty stanowią formę odszkodowania, a zatem korzystają ze zwolnienia przedmiotowego od podatku dochodowego od osób fizycznych (art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy). Ewentualnie są to świadczenia z ubezpieczeń majątkowych (OC komunikacyjne), zatem nie są one objęte podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie natomiast do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy wszelkie przychody, których nie można zakwalifikować do źródeł przychodów wymienionych w tym artykule kwalifikuje się do przychodów z innego źródła.

Z ogólnej definicji przychodów zawartej w art. 11 cyt. ustawy wynika, że przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Definicja ta, dla potrzeb opodatkowania dochodów uzyskiwanych z innych źródeł została uzupełniona w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy podatkowej, który stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 ustawy, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w nieujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż sąd okręgowy zasądził od towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych na rzecz wnioskodawczyni:

* 250.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami od 23 czerwca 2008 r.,

* 988,21 zł tytułem odszkodowania z odsetkami od 1 lutego 2010 r.,

* 38.132,50 zł tytułem skapitalizowanej renty z odsetkami od kwoty 32.726 zł od 15 września 2009 r.,

* rentę bieżącą po 2.427 zł miesięcznie.

Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych wypłaciło w marcu ubiegłego roku na rzecz wnioskodawczyni zasądzone kwoty wraz z odsetkami, które w łącznej wysokości wyniosły 56.126,10 zł, a następnie w marcu bieżącego roku nadesłało PIT-8C wystawiony na nazwisko córki, wskazując, iż zdaniem ww. towarzystwa odsetki za opóźnienie w wypłacie odszkodowania/zadośćuczynienia stanowią przychód podatnika podlegający podatkowi dochodowemu od osób fizycznych. Zasądzone na rzecz wnioskodawczyni wyrokiem sądu okręgowego sumy wynikają z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jaką zawarł kierujący pojazdem - sprawca szkody na osobie wnioskodawczyni - z towarzystwem ubezpieczeń wzajemnych. Podstawą prawną zasądzenia zadośćuczynienia, odszkodowania i renty były przepisy art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz art. 444 i art. 445 Kodeksu cywilnego.

Wątpliwość wnioskodawczyni budzi kwestia związana z opodatkowaniem odsetek od odszkodowania, zadośćuczynienia i renty zasądzonych wyrokiem sądowym. Wnioskodawczyni uważa, że odsetki korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b, ewentualnie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a.

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b.

dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z kolei z art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy wynika, że wolne od podatku są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

a.

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,

b.

dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej normy. Odsetki wypłacone za okres pomiędzy data zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania.

Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne. W związku z powyższym odsetki za zwłokę (opóźnienie) stanowią świadczenie uboczne, niezależne od tego, czy i w jakim rozmiarze podatnik poniósł szkodę (krzywdę), a co za tym idzie odsetek za zwłokę nie można utożsamiać z naprawieniem szkody lub krzywdy.

W świetle powyższego nie można przyjąć, iż odsetki są odszkodowaniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań. Okoliczność, że odsetki stanowią swoistą rekompensatę wynikającą z czasokresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą odszkodowania, zadośćuczynienia lub renty a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu powszechnego, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek na tej samej podstawie prawnej co należności głównej. Wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, iż wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń - zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Mając na uwadze powyższe, wypłacone odsetki zgodnie z dyspozycją art. 9 ust. 1 w związku z art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowią przychód podlegający opodatkowaniu, który zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 cytowanej ustawy należy wykazać w zeznaniu za rok podatkowy, w którym nastąpiła wypłata odsetek.

Biorąc pod uwagę opis stanu faktycznego i powołane powyżej przepisy tut. Organ nie może się zgodzić ze stwierdzeniem wnioskodawczyni, iż odsetki od odszkodowania, zadośćuczynienia i renty zasądzonych na jej rzecz stanowią formę odszkodowania i w związku z tym korzystają ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Również zakwalifikowanie przez wnioskodawczynię przedmiotowych odsetek do świadczeń z ubezpieczeń majątkowych (OC komunikacyjne) i nie objęcie tych odsetek podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy jest błędne. Nie są to bowiem kwoty z tytułu ubezpieczenia a odsetki od zasądzonych przez sąd świadczeń w postaci odszkodowania, zadośćuczynienia i renty.

Podstawową zasadą podatku dochodowego od osób fizycznych jest powszechność opodatkowania. Natomiast wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe stanowią wyjątek od tej reguły i jakakolwiek wykładnia rozszerzająca przepisów normujących ich zakres, nie może być stosowana. Należy zauważyć, iż wolą ustawodawcy nie wszystkie odszkodowania zostały zwolnione z opodatkowania, podobnie jak nie wszystkie odsetki. Wolne od podatku są wyłącznie odszkodowania (zadośćuczynienia), o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3-4, 29, 106 i 120, odpowiednio odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, 95 i 119 ww. ustawy, czyli:

* odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776),

* odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, tj. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty,

* odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że w przypadku rent, o których mowa w przepisach prawa cywilnego (o ile dojdzie do zawarcia umowy, ugody lub ogłoszenia wyroku sądu, określających w szczególności wysokość oraz terminy wypłaty przyznanego świadczenia), odsetki przyznane za okres od dnia wystąpienia z roszczeniem do dnia ich zapłaty zgodnie z ww. umową, ugodą lub wyrokiem, nie spełniają warunku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy. Przepis ten ma bowiem wyłącznie zastosowanie w sytuacji gdy - od momentu zawarcia umowy, ugody lub ogłoszenia wyroku sądu przyznających rentę wyrównawczą - zobowiązany spóźni się z wypłatą świadczenia na rzecz poszkodowanego. Nie ma natomiast zastosowania do odsetek naliczonych za okres poprzedzający datę zawarcia umowy, ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia w tej sprawie.

Tym samym odsetki od odszkodowań, zadośćuczynienia i renty podlegają opodatkowaniu i winny zostać wykazane w zeznaniu rocznym wnioskodawczyni.

Biorąc powyższe pod uwagę stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl