IBPB-2-2/4511-49/15/MW - Ustalenie skutków podatkowych zamiany lokalu mieszkalnego

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. poz. 643) w związku z § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku otrzymanym 20 kwietnia 2015 r., uzupełnionym 12 czerwca 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany lokalu mieszkalnego - jest prawidłowe.

W dniu 20 kwietnia 2015 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany lokalu mieszkalnego.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 1 czerwca 2015 r. Znak: IBPB-2-2/4511-49/15/MW, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 12 czerwca 2015 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 10 stycznia 2014 r. Wnioskodawca wraz z małżonkiem zamienił mieszkanie własnościowe stanowiące odrębną nieruchomość na mniejsze mieszkanie własnościowe niebędące odrębną nieruchomością. Mieszkanie Wnioskodawcy i jego małżonka zostało przekształcone z lokatorskiego na spółdzielcze własnościowe 15 grudnia 2000 r. a na wyodrębnioną nieruchomość 13 stycznia 2010 r. Różnica wartości zamienianego lokalu przy ul. O. na mieszkanie przy ul. G. wyniosła 50.000 zł, w tym wartość udziału w prawie użytkowania wieczystego to kwota 2.500 zł.

W związku z powyższym zdarzeniem zadano następujące pytanie.

Czy i jaki podatek trzeba zapłacić od ww. operacji.

Zdaniem Wnioskodawcy, podatek od powyższej zamiany lokalu mieszkalnego nie należy się ze względu na to, że mieszkanie zostało przekształcone na własnościowe 15 grudnia 2000 r. a na wyodrębnioną nieruchomość 13 stycznia 2010 r. W opinii Wnioskodawcy, wyodrębnienie nieruchomości nie ma znaczenia w liczeniu 5-letniego okresu a za datę nabycia lokalu należy uznać datę nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, tj. 15 grudnia 2000 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości lub praw przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, nie w wykonaniu działalności gospodarczej, stanowi źródło przychodu i w efekcie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego. W związku z tym, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw upłynęło 5 lat, odpłatne zbycie tej nieruchomości lub prawa nie podlega w ogóle opodatkowaniu.

Natomiast użyte w cytowanym przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie "odpłatne zbycie" oznacza przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Tym samym "odpłatne zbycie" obejmuje swoim zakresem nie tylko umowę sprzedaży, ale również umowę zamiany. Aby dana czynność miała charakter odpłatnej nie musi jej bowiem towarzyszyć świadczenie pieniężne i przepływ gotówkowy. Forma bezpośredniej wymiany towarów jaką jest uregulowana w art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) umowa zamiany - w wyniku której każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy - również stanowi odpłatne zbycie rzeczy. Ekwiwalentem w tym wypadku jest inna rzecz, a nie wartości pieniężne. Zamiana jest więc umową o podobnym charakterze co sprzedaż. Świadczy o tym między innymi fakt, że ustawodawca nie reguluje odrębnie tej umowy, a jedynie w art. 604 Kodeksu cywilnego stanowi, że do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Ponadto zgodnie z art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego - m.in. umowa zamiany rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę. Zasadnicza różnica między umową sprzedaży a umową zamiany polega jedynie na tym, że w umowie zamiany nie występuje świadczenie pieniężne, a formę zapłaty stanowi inna rzecz. Zamiana więc podobnie jak umowa sprzedaży stanowi formę odpłatnego zbycia.

Nie ma przy tym znaczenia czy zamieniane nieruchomości (prawa) mają taką samą wartość lub powierzchnię. Zamiana bowiem niezależnie od tego czy przedmiotem zamiany są nieruchomości (prawa) mające taką samą wartość, czy też nie, stanowi formę odpłatnego zbycia, przez co wywołuje określone skutki podatkowe.

Wobec powyższych okoliczności należy powtórzyć, że zamiana nieruchomości (praw) lub ich części oraz udziału w nieruchomości (prawie) stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Jeżeli natomiast zamiana nieruchomości (praw) lub ich części oraz udziału w nieruchomości (prawie) następuje po upływie tego okresu, przychód z zamiany nie podlega w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W niniejszej sprawie istotna jest więc kwestia ustalenia, od której daty w przypadku zamiany lokalu mieszkalnego należy liczyć 5-letni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - czy od daty nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, czy też od momentu przekształcenia spółdzielczego własnościowego prawa do tego lokalu w odrębną własność.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że 15 grudnia 2000 r. Wnioskodawca przekształcił posiadane lokatorskie prawo do lokalu na prawo własnościowe, natomiast 13 stycznia 2010 r. miało miejsce przeniesienie własności ww. lokalu wraz z udziałem w prawie użytkowania wieczystego gruntu. W dniu 10 stycznia 2014 r. Wnioskodawca wraz z małżonkiem dokonał zamiany ww. lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego.

Wyjaśnić należy, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest ograniczonym prawem rzeczowym. Jest to prawo zbywalne, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Umożliwia ono korzystanie z lokalu oraz rozporządzanie tym prawem, z pewnymi ograniczeniami, na zasadach zbliżonych do prawa własności. Świadczy o tym chociażby umiejscowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w Księdze Drugiej Kodeksu cywilnego - "Własność i inne prawa rzeczowe". Natomiast ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego powoduje, że osoba, której przysługuje to prawo, uzyskuje pełnię uprawnień właścicielskich do lokalu mieszkalnego oraz prawo do udziału w związanej z tym lokalem nieruchomości gruntowej.

Mając na względzie powyższe uregulowania prawne oraz opis stanu faktycznego należy stwierdzić, że ustanowienie w 2010 r. odrębnej własności omawianego lokalu mieszkalnego i przeniesienie na Wnioskodawcę prawa własności jest tylko zmianą formy własności, a nie nowym nabyciem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W sytuacji, w której Wnioskodawca nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w 2000 r., a następnie miało miejsce ustanowienie na jego rzecz prawa odrębnej własności tego lokalu w trybie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1222) - za datę nabycia lokalu, istotną dla obliczenia 5-letniego terminu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy uznać datę nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że nabycie wskazanego lokalu mieszkalnego nastąpiło w 2000 r. jeżeli w istocie w tym roku Wnioskodawca przekształcił spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Natomiast ustanowienie w 2010 r. odrębnej własności tego lokalu nie wywołuje skutku w postaci nabycia przez Wnioskodawcę w tej dacie nieruchomości, stanowi jedynie zmianę formy własności. Dotyczy to również udziału w prawie wieczystego użytkowania gruntu. A zatem termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy w niniejszej sprawie powinien być liczony od końca 2000 r. i upłynął z końcem 2005 r. Z powyższego wyjaśnienia wynika, że zamiana lokalu mieszkalnego została dokonana po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do tego lokalu. W konsekwencji zamiana ta nie stanowiła źródła przychodu, a co za tym idzie nie wystąpił obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ani z zamiany lokalu, ani z zamiany związanego z tym lokalem udziału w prawie wieczystego użytkowania gruntu.

Stanowisko Wnioskodawcy należało zatem uznać za prawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.