IBPB-2-2/4511-381/16/ZuK - Określenie skutków podatkowych odpracowania przez najemców lokali mieszkalnych zobowiązań z tytułu zaległości czynszowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 23 marca 2016 r. (data otrzymania 30 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania przez najemców lokali mieszkalnych zobowiązań z tytułu zaległości czynszowych - jest prawidłowe.

W dniu 30 marca 2016 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania przez najemców lokali mieszkalnych zobowiązań z tytułu zaległości czynszowych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina B., będąca Wnioskodawcą, posiada w gminnym zasobie mieszkaniowym lokale, które są wynajmowane najemcom za odpłatnością czynszową. Wnioskodawca zamierza wprowadzić procedurę umożliwiającą odpracowanie zaległości czynszowych przez najemców lokali mieszkalnych. Założeniem powyższej procedury odpracowania długu jest przede wszystkim pomoc w wyjściu tych osób z pogłębiającego się zadłużenia. Z dłużnikiem zostanie zawarte porozumienie (umowa) dotyczące spłaty długu w formie świadczenia rzeczowego, tj. świadczenia pracy. W związku z tym nastąpi zmiana czynszu (płatności pieniężnej) na świadczenie rzeczowe. Świadczenie rzeczowe będzie polegało na wykonywaniu prac w zamian za koszt czynszu. Wartość świadczenia rzeczowego będzie ustalona na podstawie, określonych Zarządzeniem Wójta Gminy, stawek odpowiadających rodzajowi wykonywanej pracy. W związku z powyższym, forma zobowiązań zostanie zmieniona ze świadczenia pieniężnego na świadczenie rzeczowe.

W związku z powyższym zdarzeniem przyszłym zadano następujące pytanie.

Czy świadczenie rzeczowe zastępujące płatność pieniężną, tj. świadczenie pracy wykonane w zamian za wygaszenie wymagalnego zobowiązania pieniężnego z tytułu czynszu za wynajem lokalu mieszkalnego, będzie stanowić przychód osoby świadczącej pracę (dłużnika) podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie Wnioskodawca będzie zobowiązany jako płatnik do obliczenia, potrącenia i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od wartości świadczenia rzeczowego stanowiącego spłatę długu oraz do sporządzenia informacji PIT-8C.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z postanowieniami art. 659 § 1 i § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) - podstawowym obowiązkiem najemcy jest zapłata czynszu wynajmującemu, przy czym czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju.

Z kolei w myśl postanowień art. 453 Kodeksu cywilnego - jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie w miejsce wykonania).

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w świetle obowiązujących przepisów prawa wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, a tym samym świadczenie rzeczowe, zastępujące płatność pieniężną, nie stanowi przychodu, ponieważ jego celem jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania - w tym przypadku zaległego czynszu.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z przepisami art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w myśl których - przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń - świadczenie pracy przez osobę wynajmującą dany lokal mieszkalny, w miejsce zaległych opłat czynszowych za wynajem, nie będzie stanowić przychodu podatkowego osoby świadczącej pracę (dłużnika). Zatem Wnioskodawca nie będzie miał obowiązku naliczania i odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od wartości tych świadczeń oraz sporządzania informacji PIT-8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca posiada w gminnym zasobie mieszkaniowym lokale, które są wynajmowane najemcom za odpłatnością czynszową. Wnioskodawca zamierza wprowadzić procedurę umożliwiającą odpracowanie zaległości czynszowych przez najemców lokali mieszkalnych. Z dłużnikiem zostanie zawarte porozumienie (umowa) dotyczące spłaty długu w formie świadczenia rzeczowego, tj. świadczenia pracy. W związku z tym nastąpi zmiana czynszu (płatności pieniężnej) na świadczenie rzeczowe. Świadczenie rzeczowe będzie polegało na wykonywaniu prac w zamian za koszt czynszu. Wartość świadczenia rzeczowego będzie ustalona na podstawie, określonych Zarządzeniem Wójta Gminy, stawek odpowiadających rodzajowi wykonywanej pracy. Wnioskodawca powziął wątpliwość czy świadczenie rzeczowe zastępujące płatność pieniężną będzie stanowić przychód osoby świadczącej pracę (dłużnika) podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie czy będzie zobowiązany jako płatnik do obliczenia, potrącenia i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od wartości świadczenia rzeczowego stanowiącego spłatę długu oraz do sporządzenia informacji PIT-8C.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.) - przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że najemca jest zobowiązany do zapłaty czynszu wynajmującemu, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Zgodnie z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego - jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem niniejszego jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w tym przypadku zaległości w zapłacie czynszu) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż pierwotnie określone. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

W związku z powyższymi okolicznościami, stwierdzić należy, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podsumowując, odpracowanie zaległości czynszowych nie spowoduje u dłużnika powstania przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie, na Wnioskodawcy - Gminie B. - nie będą ciążyły obowiązki płatnika z tego tytułu.

Stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.