IBPB-2-2/4511-218/15/MMa - Ustalenie skutków podatkowych darowizny udziału w nieruchomości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. poz. 643) w związku z § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 22 maja 2015 r. (data otrzymania 28 maja 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych darowizny udziału w nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 maja 2015 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych darowizny udziału w nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 31 maja 2010 r. Wnioskodawca wraz z małżonkiem kupili mieszkanie w Ś. Tam pracował syn, który założył rodzinę. Na moment zakupu mieszkanie było małżonków ale docelowo miało zostać przeznaczone dla syna. W międzyczasie doszło do rozpadu rodziny syna. Syn zamierzał wyprowadzić się z miasta, w którym małżonkowie posiadali mieszkanie.

Córka małżonków po ukończeniu szkoły średniej podjęła studia. Po ich ukończeniu zamieszkała w K. i tam podjęła pracę z myślą o osiedleniu się na stałe. W 2013 r. córka zachorowała i znalazła się w bardzo trudnej sytuacji życiowej spowodowanej rozpadem 7 letniego związku partnerskiego. Stanęła wówczas przed dylematem kontynuowania leczenia, ale pozostanie w K. (najem) albo powrotu do domu. Małżonkowie postanowili, że sprzedadzą mieszkanie w kupione 31 maja 2010 r. a z konieczności bycia przy córce, kupili mieszkanie w K. W mieszkaniu tym na stałe zamieszkała córka oraz małżonek Wnioskodawcy, który sprawował opiekę nad córką oraz podjął tam pracę. Wnioskodawca dojeżdżał do K. w weekendy, ferie, wakacje ponieważ pracuje w innym mieście. Pieniądze na zakup tego mieszkania pochodziły w całości ze sprzedaży ww. mieszkania oraz kredytu córki.

Obecnie córka będzie wychodzić za mąż i małżonkowie chcieliby dokonać darowizny ich części mieszkania na jej rzecz.

Wnioskodawca wskazał, że oprócz mieszkania w K. posiada dom jednorodzinny w M. (darowizna od rodziców), działki budowlane około 5.000 m² (darowizna od rodziców) oraz mieszkanie w Ś. (współudział z niedoszłą synową, która posiada 1/13 udziału).

Aktualnie małżonkowie mieszkają w M. natomiast weekendowo i dni wolne przebywają w K.

W związku z powyższym zdarzeniem zadano następujące pytanie.

Czy dokonując darowizny części mieszkania należącej do małżonków na rzecz córki, małżonkowie będą obciążeni podatkiem dochodowym od kwoty 210.000 zł.

Zdaniem Wnioskodawcy, małżonkowie mogą dokonać darowizny ich części mieszkania na rzecz córki i nie będą obciążeni podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - źródłem przychodu jest - z zastrzeżeniem ust. 2 - odpłatne zbycie m.in.:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca wraz z małżonkiem nabył 31 maja 2010 r. mieszkanie w Ś. Mieszkanie to zostało sprzedane 21 czerwca 2013 r. a środki uzyskane z jego sprzedaży małżonkowie przeznaczyli na nabycie we współudziale z córką mieszkania w K. W mieszkaniu nabytym na współudział na stałe mieszkała córka Wnioskodawcy oraz jego małżonek natomiast Wnioskodawca pomieszkiwał w nim w dni wolne od pracy. Małżonkowie planują dokonanie darowizny swoich udziałów w mieszkaniu na rzecz córki.

Z uwagi na okoliczność, że Wnioskodawca wraz z małżonkiem nabył 31 maja 2010 r. mieszkanie natomiast jego sprzedaż nastąpiła 21 czerwca 2013 r. - czyli przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego w którym nastąpiło nabycie, sprzedaż tej nieruchomości stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r.

I tak w myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w ww. brzmieniu - od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy - podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw. Przy czym przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez zbywającego, które są konieczne, aby transakcja mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością). Można do takich kosztów zaliczyć np.: koszty wyceny zbywanej nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, koszty biura pośrednictwa obrotu nieruchomościami, koszty ogłoszeń w prasie o ile były ponoszone przez zbywcę. Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy.

Zgodnie natomiast z art. 22 ust. 6c ww. ustawy - za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c), z zastrzeżeniem ust. 6d, uważa się udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie jej posiadania (art. 22 ust. 6c ww. ustawy).

Wysokość nakładów, o których mowa w art. 22 ust. 6c, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e ustawy).

Podsumowując, opodatkowaniu podlega dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem odpłatnego zbycia nieruchomości (art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) oraz kosztami uzyskania tego przychodu (art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Mając na uwadze powyżej przywołane przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przedstawione we wniosku zdarzenie wskazać należy, że dochodem ze sprzedaży mieszkalnia będzie dla Wnioskodawcy różnica między przychodem (czyli ceną uzyskaną ze sprzedaży pomniejszoną o ewentualnie poniesione koszty odpłatnego zbycia) a kosztami uzyskania przychodu ustalonymi na podstawie art. 22 ust. 6c ustawy. Pamiętać jednak należy, że przy ustalaniu kosztów odpłatnego zbycia oraz kosztów uzyskania przychodu ze sprzedaży mieszkania, którego Wnioskodawca był współwłaścicielem koszty te należy ustalić proporcjonalnie do wielkości udziałów jakie Wnioskodawca posiadał w sprzedanym mieszkaniu.

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł - stosownie do art. 30e ust. 5 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 30e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

Należny podatek wynikający z tego zeznania jest płatny w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 4 pkt 4 w zw. z art. 45 ust. 1b ww. ustawy).

Natomiast w przypadku niewypełnienia warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę; odsetki nalicza się od następnego dnia po upływie terminu płatności, o którym mowa w art. 45 ust. 4 pkt 4, do dnia zapłaty podatku włącznie (art. 30e ust. 7 ww. ustawy).

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy - wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Dochód zwolniony należy zatem obliczyć według następującego wzoru:

dochód zwolniony = D x W/P

gdzie:

D - dochód ze sprzedaży,

W - wydatki poniesione na cele mieszkaniowe,

P - przychód ze sprzedaży.

W sytuacji gdy przychód ze sprzedaży zostanie w całości przeznaczony na własne cele mieszkaniowe, to wówczas uzyskany z tego tytułu dochód będzie w całości korzystał ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Stosownie do art. 21 ust. 25 pkt 1 ww. ustawy - za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Wnioskodawca wskazał, że dochód uzyskany ze sprzedaży udziału w mieszkaniu położonego w Ś. wydatkował na nabycie na współwłasność z małżonkiem i córką mieszkania w K. Wnioskodawca wskazał również, że w ww. mieszkaniu na stałe mieszkał małżonek i córka Wnioskodawcy natomiast Wnioskodawca w mieszkaniu pomieszkiwał w dni wolne od pracy. Z wniosku wynika także, że w lipcu bądź sierpniu 2015 r. Wnioskodawca wraz z małżonkiem przekażą w drodze darowizny swoje udziały w mieszkaniu położonym w K. córce, która po zawarciu małżeństwa zamieszka tam ze swoim mężem.

Zauważyć należy, że cytowany powyżej przepis art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym wiąże skutki prawne w postaci zwolnienia od opodatkowania z faktem przeznaczenia - w warunkach określonych w ustawie - uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych środków wyłącznie na własne cele mieszkaniowe wymienione w przepisie art. 21 ust. 25 ww. ustawy, do których zaliczyć można m.in. nabycie lokalu mieszkalnego.

Z treści art. 21 ust. 1 pkt 131 w zw. z art. 21 ust. 25 pkt 1 ww. ustawy jasno wynika, że mieszkanie na nabycie którego mają być wydatkowane środki ze sprzedaży nieruchomości musi zostać nabyte na "własne cele mieszkaniowe" podatnika. Celem ustawodawcy było bowiem premiowanie zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych przez podatnika. Poprzedzenie wyrażenia "cele mieszkaniowe" przymiotnikiem "własne" świadczy o tym, że ustawodawca przewidując podstawę do zastosowania zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 131 i dopisując ten przymiotnik, przesądził, że celem nadrzędnym jest możliwość uwzględnienia przy obliczaniu dochodu zwolnionego z opodatkowania tylko takich wydatków, które poniesione zostały na zaspokojenie "własnych" potrzeb mieszkaniowych. Tak więc uregulowane w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy zwolnienie od podatku dochodowego w zamierzeniach ustawodawcy realizować ma cel, jakim jest zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych podatnika. Nie mogą być zatem uwzględniane przy obliczaniu dochodu zwolnionego z opodatkowania środki wydatkowane na realizację cudzych potrzeb mieszkaniowych, czyli np. na zakup nieruchomości dla innej osoby niezależnie od tego kim ta osoba jest dla podatnika. Realizacja własnych celów mieszkaniowych jest podstawową przesłanką dopuszczającą w ogóle prawo do zwolnienia, a kryterium przeznaczenia środków "na własne cele mieszkaniowe" jest spełnione wówczas, gdy zostaną one przeznaczone na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych podatnika, a nie np. w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych innych osób.

Tym samym przy zwolnieniu uwzględnić można tylko takie wydatki, które poniesione zostaną na "własne cele mieszkaniowe". "Własne cele mieszkaniowe" należy rozumieć jednoznacznie zgodnie z wykładnią literalną. Realizacja własnych celów mieszkaniowych winna polegać na tym, że w przypadku nabycia nieruchomości mieszkalnej ze środków ze sprzedaży innej nieruchomości podatnik faktycznie winien w nowonabytej nieruchomości (np. lokalu mieszkalnym) takie cele realizować, a więc mieszkać. Nie wystarczy być zatem właścicielem lub współwłaścicielem nieruchomości - w nieruchomości tej trzeba jeszcze faktycznie mieszkać. To oznacza, że w nabytej nieruchomości podatnik ma zaspokajać własne potrzeby mieszkaniowe, a nie potrzeby mieszkaniowe innych osób. Podkreślenia wymaga bowiem, że ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wypływa daleko idąca konsekwencja zawarta w stwierdzeniu "własne cele mieszkaniowe". U podstaw omawianego zwolnienia legło bowiem założenie, że nie powinny być opodatkowane środki wydane na realizację własnego celu mieszkaniowego zbywającego. Powyższe wynika wprost z brzmienia przepisu normującego zwolnienie i nie zmienia rozumienia tego przepisu sytuacja zdrowotna czy rodzinna podatnika.

Tymczasem w niniejszej sprawie Wnioskodawca wskazał, że w nabytym ze środków uzyskanych ze sprzedaży mieszkania w Ś. mieszkaniu w K. na stałe mieszkał małżonek i córka Wnioskodawcy oraz ostatecznie udziały w mieszkaniu położonym w K. mają zostać w drodze darowizny przekazane przez małżonków córce. Zatem to nie Wnioskodawca tylko jego małżonek i córka realizowali w tym mieszkaniu, własne cele mieszkaniowe a po dokonaniu darowizny cele mieszkaniowe w ww. mieszkaniu będzie realizowała wyłącznie córka ze swoim mężem. Nie zmienia tego fakt, że córka Wnioskodawcy będzie współwłaścicielem tego lokalu wraz z Wnioskodawcą. Ustawodawca konstruując zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych miał na celu zwolnienie z opodatkowania dochodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości w przypadku wydatkowania środków z tej sprzedaży na nabycie przez podatnika m.in. lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębna nieruchomość, w którym będzie mieszkał a nie w przypadku zakupu odrębnej nieruchomości na współudział z córką aby w ostateczności przekazać jej swoje udziały w darowiźnie. Takie wydatkowanie przychodu uzyskanego ze sprzedaży lokalu mieszkalnego nie wypełnia dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy - tym samym dochód jaki Wnioskodawca uzyskał ze sprzedaży odziedziczonego lokalu będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 30e ustawy.

Stanowisko Organu w omawianej sprawie potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych np. wyrok Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Łodzi z 12 września 2012 r., sygn. akt I SA/Łd 874/12, z 20 października 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 908/14.

Podsumowując, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych będzie podlegał dochód uzyskany ze sprzedaży mieszkania w Ś. proporcjonalnie do udziału jaki w tym mieszkaniu posiadał Wnioskodawca. Dochód ten należy obliczyć pomniejszając przychód uzyskany z tej sprzedaży (art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) o koszty uzyskania przychodu ustalone na podstawie art. 22 ust. 6c ustawy. Tak ustalony dochód będzie opodatkowany 19% podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wydatkowanie dochodu w sposób wskazany przez Wnioskodawcę na nabycie lokalu mieszkalnego, w którym ostatecznie zamieszka córka Wnioskodawcy nie będzie stanowiło podstawy do zwolnienia tego dochodu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy, ponieważ poniesione przez Wnioskodawcę wydatki nie będą stanowiły wydatków na realizację jego własnych celów mieszkaniowych tylko celów mieszkaniowych córki i jej przyszłej rodziny. Nie ma zatem znaczenia, że Wnioskodawca spełniał będzie pozostałe warunki zwolnienia skoro nie będzie spełniał podstawowego warunku, którym jest nabycie (ze środków ze sprzedaży lokalu nabytego w spadku) lokalu mieszkalnego na własne cele mieszkaniowe.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo należy wskazać, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawcy, jako występującego z wnioskiem. Małżonek Wnioskodawcy chcąc uzyskać interpretację indywidualną w zakresie skutków podatkowych uzyskania przez siebie przychodu ze sprzedaży mieszkania powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie i uiścić opłatę.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.