IBPB-2-1/4515-72/15/DP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 16 lipca 2015 r. (data wpływu do Biura - 21 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku po mężu - jest prawidłowe.

W dniu 21 lipca 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku po mężu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni wraz z J. K. nabyła spadek po zmarłym 23 lutego 2003 r. A. K. (każda po #189;) na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Z. wydanego 24 marca 2004 r. Postanowienie uprawomocniło się 15 kwietnia 2004 r. Z kolei A. K. (spadkodawca Wnioskodawczyni) wraz z matką R. K. oraz braćmi H. K. i N. K. nabyli spadek (każde po #188;) po zmarłym 1 października 1986 r. ojcu Al. K. Nabycie zostało stwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego w C. 17 lutego 1999 r. Postanowienie uprawomocniło się 11 marca 1999 r.

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Z. z 24 czerwca 2014 r. wydanego w sprawie z wniosku N. K., J. K., Wnioskodawczyni i H. K. - Al. K. (teść Wnioskodawczyni) nabył przez zasiedzenie z dniem 2 stycznia 1985 r. udział wynoszący 8/32 części w prawie własności nieruchomości położonej w Z. dla której Sąd Rejonowy w Z. wydział ksiąg wieczystych prowadzi księgę wieczystą kw. nr (...) w miejsce dotychczasowego właściciela udziału P. B.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

* Czy w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawczyni zobowiązana jest do zapłaty podatku od spadków i darowizn w wysokości 7% wartości nabytego udziału w prawie własności nieruchomości w związku z zasiedzeniem udziału w nieruchomości przez ojca spadkodawcy Wnioskodawczyni, mając na względzie, że postanowienie o nabyciu spadku po ojcu spadkodawcy Wnioskodawczyni uprawomocniło się 11 marca 1999 r. a postanowienie o nabyciu spadku po małżonku Wnioskodawczyni uprawomocniło się 15 kwietnia 2004 r.

* Czy w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie instytucja przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z upływem ponad 5 lat od postanowienia o nabyciu spadku przez spadkodawcę (małżonka) Wnioskodawczyni.

* Czy Wnioskodawczyni zobowiązana jest do złożenia korekty zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych (SD-3) w związku z przedstawionym stanem faktycznym.

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie będzie ona zobowiązana do zapłaty podatku z uwagi na przedawnienie zobowiązania podatkowego.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawczyni wskazała, że na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Z. z 24 czerwca 2014 r., Al. K. (teść Wnioskodawczyni) nabył przez zasiedzenie z dniem 2 stycznia 1985 r. udział wynoszący 8/32 części w prawie własności nieruchomości położonej w Z. dla której Sąd Rejonowy w Z. wydział ksiąg wieczystych prowadzi księgę wieczystą kw. nr (...) w miejsce dotychczasowego właściciela udziału P. B.

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w C. z 17 lutego 1999 r., spadek po Al. K. nabył w #188; A. K., na podstawie postanowieniu Sądu Rejonowego w Z. z 24 marca 2004 r. spadek po A. K. nabyła w #189; Wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni wskazała, że zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn powstał obowiązek podatkowy w wysokości 7% wartości zasiedzianego udziału. Zgodnie z art. 5 powołanej ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze zasiedzenia - z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie.

Wnioskodawczyni zaznaczyła, że zobowiązanym do zapłaty podatku byłby Al. K., jednakże zgodnie z art. 97 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Obowiązek podatkowy przeszedł zatem na spadkobierców Al. K. w tym na A. K. a następnie na tej samej podstawie na Wnioskodawczynię, która z kolei nabyła prawo do spadku w 2004 r. zgodnie z powołanym powyżej postanowieniem sądu o nabyciu spadku (wcześniej spadek po Al. K. nabył A. K. w 1999 r.).

Wnioskodawczyni podkreśliła, że zgodnie z art. 70 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Stąd też zobowiązania podatkowe wynikające z tytułu dziedziczenia spadku po zmarły Al. K. przedawniły z się z dniem 1 stycznia 2005 r. Natomiast zobowiązania podatkowe wynikające z tytułu dziedziczenia spadku po zmarłym A. K. przedawniły się z dniem 1 stycznia 2010 r.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że obowiązek podatkowy dla niej powstał z tytułu dziedziczenia po zmarłym małżonku a nie z tytułu zasiedzenia udziału w prawie własności nieruchomości. Zatem pomimo brzmienia art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku z uwagi na przedawnienie zobowiązania podatkowego, które jak wskazano nastąpiło 1 stycznia 2010 r.

Z uwagi na treść art. 68 § 2 przedawnieniu uległo również uprawnienie organu podatkowego do wydania decyzji w zakresie powstania obowiązku podatkowego wynikającego z tytułu dziedziczenia spadku po zmarłym małżonku. Stąd też złożenie korekty zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych jest bezprzedmiotowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r. podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem spadku.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.).

W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 tejże ustawy spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 ww. Kodeksu, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z powołanych wyżej artykułów wynika, iż spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca.

Natomiast kwestia zasiedzenia uregulowana została generalnie w art. 172-177 Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 172 § 1 ustawy - Kodeks cywilny posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od dwudziestu lat jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego.

Jak z powyższego wynika nabycie tytułem zasiedzenia jest tytułem odrębnym od nabycia tytułem dziedziczenia (spadku).

Z treści wniosku wynika, że 1 października 1986 r. zmarł teść Wnioskodawczyni. Zgodnie z postanowieniem sądu z 17 lutego 1999 r., które uprawomocniło się 11 marca 1999 r. mąż Wnioskodawczyni nabył spadek po ojcu w #188; części.

W dniu 23 lutego 2003 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni. Na podstawie postanowienia sądu z 24 marca 2004 r., które uprawomocniło się 15 kwietnia 2004 r. Wnioskodawczyni nabyła spadek po mężu w #189; części.

Na podstawie postanowienia sądu z 24 czerwca 2014 r., teść Wnioskodawczyni nabył z dniem 2 stycznia 1985 r., przez zasiedzenie, udział wynoszący 8/32 części w prawie własności nieruchomości, w miejsce dotychczasowego właściciela udziału.

Zatem w przedmiotowej sprawie z uwagi na fakt nabycia spadku przed wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2007 r. znowelizowanej ustawy o podatku od spadków i darowizn będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (...).

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku - art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 cyt. ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

W przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych niewykazanych w zeznaniu podatkowym, podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania podatkowego organowi, któremu złożono zeznanie podatkowe, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu (art. 17a ust. 3 ww. ustawy).

Podstawę opodatkowania - zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Zgodnie z art. 5 ustawy - Ordynacja podatkowa zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonym w przepisach prawa podatkowego.

Artykuł 21 Ordynacji podatkowej reguluje sposób powstania zobowiązań podatkowych i określa moment powstania takiego zobowiązania. Zgodnie z tym przepisem zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, wysokość zobowiązania podatkowego, o którym mowa w § 1 pkt 2, ustala się zgodnie z danymi zawartymi w deklaracji, chyba że przepisy szczególne przewidują inny sposób ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego albo w toku postępowania podatkowego stwierdzono, że dane zawarte w deklaracji, mogące mieć wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego, są niezgodne ze stanem faktycznym - art. 21 § 5 Ordynacji podatkowej.

Z pojęciem zobowiązania podatkowego nierozerwalnie związania jest kwestia jego przedawnienia.

Na podstawie art. 68 § 1 i § 2 ww. ustawy zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Natomiast, gdy podatnik:

zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

W analizowanej sprawie obowiązek podatkowy w związku ze śmiercią teścia Wnioskodawczyni ciążył na jej mężu i powstał z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu w marcu 1999 r. W związku z nabyciem spadku po mężu obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn ciążył na Wnioskodawczyni i powstał z chwilą uprawomocnieniu się postanowienia w kwietniu 2004 r.

Zgodnie z postanowieniem sądu z 24 czerwca 2014 r., teść Wnioskodawczyni nabył z dniem 2 stycznia 1985 r., przez zasiedzenie, udział wynoszący 8/32 części w prawie własności nieruchomości.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że w sprawie ustalenia zobowiązania podatkowego w związku z nabyciem w drodze spadku udziału w nieruchomości (który to udział w nieruchomości nabyty został przez teścia Wnioskodawczyni tytułem zasiedzenia) zastosowanie znajdzie powołany wyżej art. 68 § 2 Ordynacji podatkowej dotyczący przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Skoro bowiem obowiązek podatkowy dla Wnioskodawczyni w przedmiotowej sprawie powstał w 2004 r. zatem upłynął już przewidziany w powołanym przepisie 5-letni termin. Oznacza to, iż zobowiązanie podatkowe z tytułu nabycia opisanego we wniosku składnika masy spadkowej nie powstało, przedawnieniu uległo bowiem prawo do jego ustalenia; tym samym Wnioskodawczyni (spadkobierca) nie jest zobowiązana do uiszczenia podatku od spadków i darowizn.

Ujawnienie obecnie innego składnika majątkowego po upływie terminu przedawnienia prawa do ustalenia zobowiązania podatkowego, nie powoduje ponownego powstania obowiązku podatkowego.

Tym samym na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek złożenia korekty zeznania podatkowego o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-3).

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo wskazać należy, iż przedmiotowa interpretacja - zgodnie ze złożonym wnioskiem została wydana wyłącznie dla Wnioskodawczyni. Stosownie bowiem do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach zdarzenia przedstawionego we wniosku przez Wnioskodawczynię. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu zdarzenia sformułowanego we wniosku z rzeczywistością. Jeżeli zdarzenie przedstawione we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.