IBPB-2-1/4515-42/16/DP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 1 lutego 2016 r. (data wpływu do Biura - 5 lutego 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych działu spadku z nieodpłatnym zniesieniem współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 5 lutego 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych działu spadku z nieodpłatnym zniesieniem współwłasności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W marcu 2015 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni - S. K.

W marcu 2015 r. u notariusza sporządzono i zarejestrowano Akt Poświadczenia Dziedziczenia, wg którego spadek po zmarłym nabyli wprost na podstawie ustawy:

Wszyscy spadkobiercy jak i spadkodawca są obywatelami polskimi, mającymi miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Między małżonkami nie było ustanowionej rozdzielności majątkowej. Wszystkie rzeczy wchodziły w majątek wspólny.

W lipcu 2015 r. na formularzu SD-Z2 Wnioskodawczyni dokonała zgłoszenia m.in. dwóch nieruchomości nabytych tytułem dziedziczenia:

W październiku 2015 r. na posiedzeniu sprawy z wniosku V. K. (matki Wnioskodawczyni) z udziałem Wnioskodawczyni i F. K., Sąd Rejonowy w K. dokonał zgodnego częściowego podziału majątku wspólnego V. K. i zmarłego S. K. oraz działu spadku po S. K. w ten sposób, że przyznał na wyłączną własność, bez spłat i dopłat, Wnioskodawczyni lokal A i lokal B. W listopadzie 2015 r. orzeczenie to uprawomocniło się.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy fakt przyznania Wnioskodawczyni przez Sąd całości lokalu A i lokalu B niesie dla niej konsekwencje podatkowe ze strony podatku od spadków i darowizn w postaci obowiązku zapłaty podatku bądź obowiązku złożenia zgłoszenia w celu skorzystania z ewentualnego zwolnienia (ponad to zgłoszenie dokonane w lipcu 2015 r.).

Zdaniem Wnioskodawczyni odpowiedź na to pytanie jest przecząca. Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że nie musi składać nowego SD-Z2 ani SD-3.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawczyni wskazała, że dział spadku nie stanowi czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a zatem nabycie w drodze działu spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Natomiast nabycie przez nieodpłatne zniesienie współwłasności zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 15 jest zwolnione z tego podatku, o ile nabycie to następuje przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej (co w przypadku Wnioskodawczyni jest spełnione).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86, z późn. zm. - w brzmieniu obowiązującym w 2015 r.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Ponadto, stosownie do art. 1 ust. 2 ww. ustawy podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 cyt. ustawy jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Ponieważ przepisy ww. ustawy nie definiują pojęć: spadek czy dział spadku oraz współwłasność, należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.).

W myśl przepisu art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Stosownie do art. 925 w zw. z art. 924 ww. Kodeksu spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy.

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu (art. 1035 cyt. Kodeksu).

Zgodnie z zapisem art. 1037 § 1 powołanego Kodeksu dział spadku może nastąpić na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Zatem do momentu zniesienia współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Na podstawie art. 1038 § 1 ww. Kodeksu sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku.

Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku (art. 1038 § 2 Kodeksu cywilnego).

Dział spadku jest zatem instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), który mogą ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku.

Natomiast zgodnie z art. 195 ustawy - Kodeks cywilny przez współwłasność należy rozumieć stan, gdy własność tej same rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Co oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługują wszystkie atrybuty prawa własności (tzn. wszystkie uprawnienia składające się na własność). Z kolei niepodzielność oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie do jej części odpowiadającej udziałowi.

W myśl art. 210 zdanie 1 ww. Kodeksu, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

Jak wynika z przywołanych przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn może podlegać jedynie nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w ww. art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż dział spadku, jako czynność niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Podatkowi od spadków i darowizn podlega natomiast m.in. zniesienie współwłasności dokonane poprzez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli bez spłat i dopłat albo podział rzeczy bez dopłat polegający na przyznaniu każdemu (lub niektórym) ze współwłaścicieli wyodrębnionej jej części.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż zgodnie z art. 4 pkt 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w marcu 2015 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni - S. K. W marcu 2015 r. u notariusza sporządzono i zarejestrowano Akt Poświadczenia Dziedziczenia, wg którego spadek po zmarłym nabyli wprost na podstawie ustawy: małżonka spadkodawcy (matka Wnioskodawczyni) - V. K., córka spadkodawcy (Wnioskodawczyni), syn spadkodawcy (brat Wnioskodawczyni) - F. K., wszyscy w udziale po 1/3. Wszyscy spadkobiercy jak i spadkodawca są obywatelami polskimi, mającymi miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Między małżonkami nie było ustanowionej rozdzielności majątkowej. Wszystkie rzeczy wchodziły w majątek wspólny. W lipcu 2015 r. na formularzu SD-Z2 Wnioskodawczyni dokonała zgłoszenia m.in. dwóch nieruchomości nabytych tytułem dziedziczenia: lokalu A i lokalu B - w udziale po 1/6. W październiku 2015 r. na posiedzeniu sprawy z wniosku V. K. z udziałem Wnioskodawczyni i F. K., Sąd Rejonowy dokonał zgodnego częściowego podziału majątku wspólnego V. K. i zmarłego S. K. oraz działu spadku po S. K. w ten sposób, że przyznał na wyłączną własność, bez spłat i dopłat, Wnioskodawczyni lokal A i lokal B. W listopadzie 2015 r. orzeczenie to uprawomocniło się.

Mając na uwadze przywołane przepisy podzielić należy stanowisko Wnioskodawczyni, iż nie będzie obciążona podatkiem od spadków i darowizn w związku z ww. nabyciem. Przy czym wskazać należy, iż nabycie w części przypadającej tytułem działu spadku, jako czynność niewymieniona w zamkniętym katalogu określonym w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie podlega w ogóle regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Przechodząc do kwestii nabycia ww. nieruchomości (lokalu A i B) w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności wskazać należy, iż z uwagi na fakt, że zostało ono dokonane pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej, przedmiotowe nabycie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 15 ww. ustawy. W związku z powyższym z tytułu przedmiotowego nabycia na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Tym samym Wnioskodawczyni nie ma obowiązku składania zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (SD-Z2) ani zeznania o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (SD-3).

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.