IBPB-2-1/4515-214/15/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 15 grudnia 2015 r. (data wpływu do Biura - 21 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia nieodpłatnej służebności gruntowej - jest prawidłowe.

W dniu 21 grudnia 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia nieodpłatnej służebności gruntowej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni jest notariuszem i w ramach prowadzonej działalności sporządza akty notarialne dokumentujące umowy nieodpłatnego ustanowienia służebności gruntowych.

Od dnia 1 stycznia 2016 r. notariusze będą płatnikami podatku od spadków i darowizn od dokonanej w formie aktu notarialnego umowy nieodpłatnego ustanowienia służebności.

W związku z powyższym na Wnioskodawczyni będzie ciążył obowiązek ustalenia czy zawarcie umowy ustanowienia służebności gruntowej podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, a następnie na Wnioskodawczyni będzie ciążył obowiązek obliczenia, pobrania i odprowadzenia podatku.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy umowa nieodpłatnej służebności gruntowej podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W ocenie Wnioskodawczyni, umowa nieodpłatnej służebności gruntowej nie podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn z uwagi na to, że zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego służebność osobista różni się zasadniczo od służebności gruntowej.

W konstrukcji stosunku prawnego tych praw należy, zdaniem Wnioskodawczyni, zaznaczyć zarówno odrębność ich charakteru, jak i funkcji. Służebność osobista jakkolwiek jest obciążeniem nieruchomości, niemniej ustanawiana jest na rzecz oznaczonej osoby fizycznej (nie można jej ustanowić na rzecz osoby prawnej). Służebność gruntowa służy natomiast zwiększeniu użyteczności nieruchomości władnącej. Tylko służebność osobista ma charakter podmiotowy, a zatem jedynie nabycie takiej służebności przez zindywidualizowaną osobę powodować może konsekwencje w zakresie podatku od spadków i darowizn (tak Minister Finansów w piśmie z dnia 26 stycznia 2007 r. kierowanym do Przewodniczącego Krajowej Rady Notarialnej).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86, z późn. zm.), podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Ponadto, podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ustawy).

W myśl art. 18 ust. 1 pkt 4 cyt. ustawy, notariusze są płatnikami podatku od dokonanej w formie aktu notarialnego umowy nieodpłatnego ustanowienia służebności.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni, jako notariusz, jest od 1 stycznia 2016 r. płatnikiem podatku od spadków i darowizn od umowy nieodpłatnego ustanowienia służebności. W związku z powyższym na Wnioskodawczyni ciąży obowiązek ustalenia czy zawarcie umowy ustanowienia służebności gruntowej podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym, uregulowanym przepisami działu III ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.). Przepisy prawa cywilnego, z uwagi na odrębność charakteru jak i funkcji, rozróżniają służebność osobistą i gruntową. Stosownie do treści art. 296 § 1 ustawy, nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego zakres odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista). Natomiast zgodnie z art. 285 § 1 Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Wobec powyższego należy zgodzić się z Wnioskodawczynią, iż służebność osobista jest obciążeniem nieruchomości ustanawianym na rzecz oznaczonej osoby fizycznej. Natomiast służebność gruntowa, zgodnie z art. 285 § 2 Kodeksu cywilnego, służy jedynie zwiększeniu użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części. Tylko służebność osobista ma charakter podmiotowy, a zatem jedynie nabycie takiej służebności przez zindywidualizowaną osobę powodować może konsekwencje w zakresie podatku od spadków i darowizn.

Biorąc pod uwagę przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić że ustanowienie służebności gruntowej nie jest objęte ustawą o podatku od spadków i darowizn, a tym samym nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. A zatem, na Wnioskodawczyni jako płatniku, nie będzie ciążył obowiązek obliczenia, pobrania i wpłacenia podatku na rachunek właściwego urzędu skarbowego.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.