IBPB-2-1/4515-178/15/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 4 listopada 2015 r. (data wpływu do Biura - 18 listopada 2015 r.), uzupełnionym 17 i 23 grudnia 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku po matce - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 listopada 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku po matce.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 9 grudnia 2015 r. znak: IBPB-2-1/4515-177/15/DP wezwano do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 17 grudnia 2015 r. (uiszczenie opłaty) i 23 grudnia 2015 r. (pozostałe braki formalne).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca wspólnie z bratem nabył po zmarłej mamie spadek (wkład mieszkaniowy dotyczący spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu). Mama Wnioskodawcy została uznana za zaginioną w 2005 r. W kwietniu 2014 r. Wnioskodawca otrzymał zawiadomienie z policji o zidentyfikowaniu zaginionej na podstawie badań DNA, którą okazała się jego mama. Pismo to informuje, iż śmierć zaginionej nastąpiła najpóźniej w czerwcu 2005 r.

Po tym fakcie Wnioskodawca wniósł do sądu wniosek o nabycie spadku i otrzymał datowane na dzień 30 grudnia 2014 r. postanowienie sądowe o nabyciu spadku. Na tej podstawie Wnioskodawca złożył w Urzędzie Skarbowym K. formularz SD-Z2 - zgłoszenie o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych.

W październiku 2015 r. Wnioskodawca otrzymał z Urzędu Skarbowego wezwanie do złożenia formularza SD-3, kwestionujące jednocześnie zasadność złożonego formularza SD-Z2.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Na jakiej podstawie Urząd Skarbowy K. odwołuje się do przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r. wprowadzonych ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz podatku od czynności cywilnoprawnych, skoro Wnioskodawca nabył spadek w drodze dziedziczenia na wniosek sądowy, który uprawomocnił się w styczniu 2015 r., tj. w czasie obowiązywania ustawy o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. w brzmieniu obowiązującym po nowelizacji, w której zapisany jest wyjątek, iż w przypadku nabycia spadku w drodze dziedziczenia wiążącym terminem zgłoszenia nabycia spadku w celu zwolnienia z podatku, jest data uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

Zdaniem Wnioskodawcy podlega on przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. w brzmieniu obowiązującym po nowelizacji.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Wnioskodawca zaznaczył, że stosownie do art. 1015 Kodeksu cywilnego ustawodawca przewidział możliwość przyjęcia bądź odrzucenia spadku w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

W myśl natomiast art. 1025 Kodeksu cywilnego ustawodawca przewidział możliwość sądowego stwierdzenia nabycia spadku:

* § 1 - Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.

* § 2 - Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą.

Biorąc powyższe pod uwagę, w przedmiotowej sprawie nabycie spadku nastąpiło w drodze dziedziczenia. Na moment otwarcia spadku Wnioskodawca nie posiadał aktu zgonu spadkodawcy (zgłosił zaginięcie spadkodawcy na policji) ani prawomocnego orzeczenia sądu o nabyciu spadku ani żadnej wiedzy i przesłanek o tym, iż nabył spadek. W opinii Wnioskodawcy, zgodnie z zasadą, że prawo nie działa wstecz, termin, w którym dowiedział się on o tytule swego powołania, tj. data uprawomocnienia się orzeczenia sądu (mówi o tym również art. 4a ust. 1 obecnej ustawy) stwierdzającego nabycie spadku (21 stycznia 2015 r.), jest datą nabycia spadku. Stąd też w przedmiotowej sprawie zastosowanie powinny mieć przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym po nowelizacji ustawy.

Reasumując Wnioskodawca pokreślił, że odnosząc się do okoliczności nabycia spadku, tj. rozciągłości czasowej wynikającej z faktu zaginięcia mamy (spadkodawcy), terminu zgłoszenia tego faktu i terminu, w którym nastąpiło wiarygodne potwierdzenie śmierci spadkodawcy (w wyniku przeprowadzonych badań DNA w postępowaniu organów policji) a także do art. 1025 Kodeksu cywilnego, Wnioskodawca wyraża stanowisko, iż w zaistniałych okolicznościach nabył spadek w drodze dziedziczenia w styczniu 2015 r., tj. z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu oraz przyjął spadek w ustawowym terminie sześciu miesięcy od daty postanowienia sądu.

Tym samym w świetle powyższego Wnioskodawca stoi na stanowisku, że podlega on przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym po nowelizacji.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.).

W myśl art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Zgodnie z art. 924 ww. Kodeksu, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 cyt. Kodeksu spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 ww. Kodeksu).

Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy.

Zgodnie z treścią art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku (art. 1015 § 2 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego - w brzmieniu obowiązującym w momencie uprawomocnienia się orzeczenia Sądu).

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629 z późn. zm.) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. Wskazana ustawa weszła w życie - zgodnie z jej art. 5 - z dniem 1 stycznia 2007 r.

Powyższy przepis wskazuje, iż zasady opodatkowania wprowadzone ww. ustawą, mają zastosowanie jedynie do tych przypadków, gdy nabycie nastąpiło po dniu 31 grudnia 2006 r. Czyli w sytuacji, gdy nabycie nastąpiło w drodze dziedziczenia - to nowe zasady opodatkowania będą miały zastosowanie tylko do tych przypadków, gdzie otwarcie spadku (a więc i śmierć spadkodawcy) miała miejsce po dniu 31 grudnia 2006 r.

Wskazaną nowelizacją wprowadzono - powołany przez Wnioskodawcę - art. 4a, zgodnie z którym zwolniono od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca (w aktualnie obowiązującym stanie prawnym - 6 miesięcy) od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca (w aktualnie obowiązującym stanie prawnym - 6 miesięcy) od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4. W przypadku braku takiego zgłoszenia nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wspólnie z bratem nabył po zmarłej mamie spadek (wkład mieszkaniowy dotyczący spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu). Mama Wnioskodawcy została uznana za zaginioną w 2005 r. W kwietniu 2014 r. Wnioskodawca otrzymał zawiadomienie z policji o zidentyfikowaniu zaginionej na podstawie badań DNA, którą okazała się jego mama. Pismo to informuje, iż śmierć zaginionej nastąpiła najpóźniej w czerwcu 2005 r.

Po tym fakcie Wnioskodawca wniósł do sądu wniosek o nabycie spadku i otrzymał datowane na 30 grudnia 2014 r. postanowienie sądowe o jego nabyciu. Postanowienie to uprawomocniło się w styczniu 2015 r.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w przedmiotowej sprawie - z uwagi na fakt nabycia spadku przed wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2007 r. znowelizowanej ustawy o podatku od spadków i darowizn - będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r. podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (...).

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku - art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 cyt. ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ww. ustawy podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Podstawę opodatkowania - zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie, z uwagi na informację, że śmierć spadkodawcy nastąpiła najpóźniej w czerwcu 2005 r., nabycie przez Wnioskodawcę spadku po matce również nastąpiło w czerwcu 2005 r. Tym samym nabycie to podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Fakt, że nabycie to zostało potwierdzone postanowieniem Sądu z 2014 r. (uprawomocnionym w 2015 r.) dla zastosowania ww. przepisów jest bez znaczenia. Wskazane postanowienie ma natomiast znaczenie dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego. Przy nabyciu spadku, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania ale zostało stwierdzone postanowieniem Sądu, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie, obowiązek podatkowy powstaje bowiem nie z chwilą przyjęcia spadku (art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy) lecz z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 6 ust. 4 cyt. ustawy). Ponieważ w przedmiotowej sprawie postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, jak wskazał Wnioskodawca, uprawomocniło się w styczniu 2015 r., to obowiązek podatkowy z tytułu ww. nabycia spadku powstał właśnie w styczniu 2015 r. Art. 6 ust. 4 ww. ustawy przewiduje bowiem możliwość powstania obowiązku podatkowego w sytuacji gdy nabycie nie zgłoszone do opodatkowania, stwierdzone zostanie następnie pismem. Obowiązek podatkowy powstaje wówczas z chwilą sporządzenia pisma, a jeżeli pismem tym jest orzeczenie Sądu o nabyciu spadku, obowiązek powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu stwierdzającego nabycie spadku przez określone w nim osoby.

Jak już powyżej wskazano - przywołane przez Wnioskodawcę przepisy znowelizowanej ustawy o podatku od spadków i darowizn stosuje się do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 31 grudnia 2006 r.

Kwestię daty nabycia spadku regulują przywołane powyżej przepisy art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego. Nabycie spadku nie następuje zatem na mocy postanowienia sądu lecz z mocy samego prawa (ex lego) z chwilą jego otwarcia, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy. Postanowienie Sądu jedynie potwierdza ten fakt.

Nabycie spadku przez Wnioskodawcę nastąpiło zatem w czerwcu 2005 r. a nie jak twierdzi Wnioskodawca w styczniu 2015 r., tj. w dacie uprawomocnienia się orzeczenia Sądu stwierdzającego nabycie spadku. Data uprawomocnienia się orzeczenia Sądu stanowi jedynie o momencie powstanie obowiązku podatkowego a nie o dacie nabycia spadku.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że nabycie tytułem dziedziczenia po osobie zmarłej w 2005 r. opodatkowane będzie według zasad określonych ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., a więc, przed zmianami dokonanymi ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, w świetle opisanego stanu faktycznego oraz przytoczonych przepisów prawa należy stwierdzić, że Wnioskodawcy z tytułu nabytego w 2005 r. spadku nie przysługuje prawo do skorzystania ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 4a ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn, ponieważ jego matka zmarła w 2005 r., a więc będą miały tu zastosowanie przepisy w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r., które nie przewidywały przedmiotowego zwolnienia.

Zgodnie zatem z art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, na Wnioskodawcy ciąży obowiązek złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznania podatkowego o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru (formularz SD-3).

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył kserokopie dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny (weryfikacji); jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem. Zatem dołączone do wniosku dokumenty pozostają bez wpływu na załatwienie sprawy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-512 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.