IBPB-2-1/4515-161/15/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 20 października 2015 r. (data wpływu do Biura - 3 listopada 2015 r.), uzupełnionym 15 grudnia 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymywania środków pieniężnych tytułem darowizny od matki - jest prawidłowe.

W dniu 3 listopada 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymywania środków pieniężnych tytułem darowizny od matki.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 30 listopada 2015 r. wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 15 grudnia 2015 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W styczniu i lutym 2015 r. zostały zawarte umowy darowizny, których stronami byli Wnioskodawca i jego matka. Na podstawie tych umów matka Wnioskodawcy zobowiązała się do przekazania mu ustalonych kwot pieniężnych w terminie do 30 kwietnia 2015 r. W związku z tym, że matka Wnioskodawcy posiadała w banku lokaty, których w tym momencie nie chciała zrywać, złożyła w banku dyspozycje wykonania przelewów podanych kwot na konto Wnioskodawcy zaraz po zakończeniu tych lokat. Dyspozycje zostały przyjęte przez bank do realizacji zgodnie z żądaniem matki Wnioskodawcy w dniu ich zlecenia.

Przed terminem wykonania przelewów matka Wnioskodawcy jednak zmarła, a przelewy zostały wykonane zgodnie ze złożonymi przez nią wcześniej dyspozycjami. Wnioskodawca otrzymał podane w umowach darowizn środki.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:

Umowy darowizny miały formę pisemną zwykłą.

Środki pieniężne Wnioskodawca otrzymał zgodnie z zleceniem matki na podstawie umów darowizny, a nie tytułem dziedziczenia czy tytułem dyspozycji na wypadek śmierci.

W umowach darowizny powiedziane jest, że darowizny miały zostać przekazane Wnioskodawcy do 30 kwietnia 2015 r. i tak też było, chociaż przed tym dniem matka Wnioskodawcy zmarła.

W związku z powyższym po przeformułowaniu zadano następujące pytanie:

Czy otrzymane w opisany sposób środki pieniężne są darowiznami otrzymanymi od matki Wnioskodawcy.

Od którego momentu biegnie 6 miesięczny termin na zgłoszenie fakty otrzymania darowizn do urzędu skarbowego na druku SD-Z2 pozwalający na zwolnienie z zapłaty podatku p.c.c. (powinno być: podatku od spadków i darowizn).

Wnioskodawca uważa, że są to darowizny od jego matki, otrzymane na podstawie zawartych wcześniej z nią umów, chociaż zadysponowane środki otrzymał fizycznie dopiero po śmierci matki. Dyspozycje przelewów przyjęte zostały do realizacji i zaakceptowane przez bank, były wiążące za jej życia i zgodnie z jej wolą. Przelewów tych nie można traktować jako dyspozycji na wypadek śmierci, bo takiego warunku nie zawierały. Otrzymane środki pieniężne nie są również spadkiem po matce, bo przekazane zostały Wnioskodawcy na podstawie umów zawartych za życia matki Wnioskodawcy, a nie testamentem w wyniku jego wykonania.

Zdaniem Wnioskodawcy, 6 miesięczny termin na złożenie formularza SD-Z2 i skorzystania ze zwolnienia z zapłaty podatku p.c.c. (powinno być: podatku od spadków i darowizn) powinien być liczony od chwili otrzymania środków.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86, z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia "darowizna" należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Stosownie do art. 890 § 1 ww. ustawy oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przepisy powyższe nie uchybiają przepisom, które ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron (art. 890 § 2 ustawy - Kodeks cywilny).

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny - jako czynności nieodpłatnej - jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Natomiast stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 ww. ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762, z późn. zm.).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy, obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Z treści wniosku i jego uzupełnienia wynika, że w styczniu i lutym 2015 r. zostały zawarte pisemne umowy darowizny środków pieniężnych, których stronami byli Wnioskodawca i jego matka. Na podstawie tych umów matka Wnioskodawcy zobowiązała się do przekazania mu ustalonych kwot pieniężnych w terminie do 30 kwietnia 2015 r. W związku z tym, że matka Wnioskodawcy posiadała w banku lokaty, których w tym momencie nie chciała zrywać, złożyła w banku dyspozycje wykonania przelewów podanych kwot na konto Wnioskodawcy zaraz po zakończeniu tych lokat. Dyspozycje zostały przyjęte przez bank do realizacji zgodnie z żądaniem matki Wnioskodawcy w dniu ich zlecenia. Przed terminem wykonania przelewów matka Wnioskodawcy zmarła, a przelewy zostały wykonane zgodnie ze złożonymi przez nią wcześniej dyspozycjami. Wnioskodawca otrzymał podane w umowach darowizn środki pieniężne. Środki te nabył na podstawie umów darowizny, a nie tytułem dziedziczenia czy tytułem dyspozycji na wypadek śmierci.

Na wstępie podkreślić należy, że rolą Organu działającego na podstawie art. 14b Ordynacji podatkowej nie jest rozstrzyganie jaka czynność prawna (jaki jest tytuł nabycia) ma miejsce lecz ocena skutków podatkowych wskazanej czynności. Jeżeli zatem Wnioskodawca twierdzi, że nabycie środków pieniężnych w 2015 r. nastąpiło tytułem darowizny, to Organ przyjął tę informację jako element opisu stanu faktycznego i dokonał oceny skutków podatkowych nabycia tytułem darowizny, mimo tego, że Wnioskodawca sformułował w tym zakresie pytanie i stanowisko.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że nabycie przez osobę fizyczną własności rzeczy i praw majątkowych tytułem darowizny podlega, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Wobec tego nabycie środków pieniężnych na podstawie umów darowizny zawartych pomiędzy Wnioskodawcą a jego matką podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Jednakże, z uwagi na fakt, że analizowane umowy darowizny środków pieniężnych zostały zawarte pomiędzy osobami wymienionymi w zamkniętym katalogu określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: pomiędzy matką a synem), to nabycie środków pieniężnych korzysta ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli Wnioskodawca spełnił warunki zwolnienia podatkowego zawarte w tym przepisie, w tym złożył zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych na formularzu SD-Z2 właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

W analizowanej sprawie umowy darowizn środków pieniężnych - jak wskazał Wnioskodawca - zostały zawarte w formie pisemnej jednak nie przybrały formy aktu notarialnego; zatem zostały zawarte bez zachowania przewidzianej formy (którą jest akt notarialny). Wobec tego obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn dla Wnioskodawcy powstał z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy).

Zatem 6 miesięczny termin, o którym mowa w art. 4a ww. ustawy, pozwalający na skorzystanie przez Wnioskodawcę ze zwolnienia podatkowego, biegnie od dnia spełnienia przyrzeczonego świadczenia określonego w umowach darowizny czyli od dnia otrzymania tychże środków pieniężnych.

Fakt otrzymania środków pieniężnych tytułem darowizny od matki, po jej śmierci nie ma w tej sprawie żadnego znaczenia.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach zdarzenia przedstawionego we wniosku przez wnioskodawcę. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu zdarzenia sformułowanego we wniosku z rzeczywistością. Jeżeli zdarzenie przedstawione we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.