IBPB-2-1/4515-108/15/DP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w związku z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 7 czerwca 2015 r. (data wpływu do Biura - 9 czerwca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych uznania bądź uchylenia przez Sąd aktu poświadczenia dziedziczenia - jest nieprawidłowe.

W dniu 9 czerwca 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn m.in. w zakresie skutków podatkowych uznania bądź uchylenia przez Sąd aktu poświadczenia dziedziczenia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione m.in. następujące zdarzenie przyszłe:

W związku ze śmiercią ojca w marcu 2011 r. Wnioskodawca został powiadomiony o przynależnym mu spadku. W dniu 11 lipca 2011 r. Wnioskodawca uzyskał notarialny akt poświadczenia dziedziczenia, jednak 14 lipca 2011 r. pojawiła się informacja o istnieniu testamentu ustnego, który kwestionował prawo Wnioskodawcy do wyżej wspomnianego majątku. Osoby wskazane w ustnym testamencie jako spadkobiercy (oprócz Wnioskodawcy), tj. M. W. (siostra ojca) oraz M. K. (ostatnia partnerka ojca) wniosły sprawę do Sądu, roszcząc sobie prawo do spadku po ojcu Wnioskodawcy.

W związku z zaistniałą sytuacją odbyła się pierwsza rozprawa w Sądzie o stwierdzenie nabycia spadku. Postępowanie to trwało niemal rok i zakończyło się odrzuceniem wniosku, ze względu na istnienie aktu poświadczenia dziedziczenia. W późniejszym czasie były składane kolejne wnioski i zakładane kolejne sprawy, spośród których część została odrzucona, a część zmieniła sygnaturę akt. W chwili obecnej w Sądzie wciąż toczy się postępowanie sądowe mające na celu uchylenie lub zmianę sposobu nabycia spadku. Z akt tej sprawy wynika, że akt poświadczenia dziedziczenia jest bezpośrednio podważany, dodatkowo Sąd może uznać testament ustny za prawdziwy (w tym wypadku Wnioskodawca nie byłby prawowitym właścicielem całości określonego w spadku majątku). Stąd kwestia dziedziczenia Wnioskodawcy od lat pozostaje niewyjaśniona.

Wnioskodawca został ostrzeżony przez adwokata, że korzystanie przez niego z aktu poświadczenia dziedziczenie przed ostatecznym rozstrzygnięciem spraw spadkowych może być interpretowane jako niezgodne z prawem i w konsekwencji może prowadzić do odpowiedzialności przed sądem. Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że na masę spadkową składają się niemal wyłącznie nieruchomości. Wnioskodawca dotychczas nie przepisał na swoje imię żadnych z tych nieruchomości w księgach wieczystych, ani nie czerpie z nich żadnych korzyści finansowych.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

1. Jak powinien postąpić Wnioskodawca, jeżeli chodzi o opodatkowanie spadku po ojcu w zależności od wyroku Sądu:

2. W jaki sposób będzie rozpatrywana kwestia całkowitego zwolnienia z podatku od spadku.

Po zakończeniu spraw spadkowych Wnioskodawca zamierza zająć się spadkiem i kwestiami prawnymi z nim związanymi.

W związku z tym Wnioskodawca stoi na stanowisku, że termin 6 miesięcy dla całkowitego zwolnienia z podatku od spadku w przypadku Wnioskodawcy powinien liczyć się od czasu kiedy Sąd ostatecznie ustali co z tym spadkiem się stanie.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie należy zaznaczyć, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie skutków podatkowych uznania bądź uchylenia przez Sąd aktu poświadczenia dziedziczenia.

W zakresie ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego w związku z nabyciem spadku po ojcu wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Z uwagi na śmierć spadkodawcy, która nastąpiła w 2011 r. w niniejszej interpretacji indywidualnej powołano przepisy w brzmieniu obowiązującym w 2011 r.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera regulacji dotyczących spadku, w związku z tym należy odwołać się do uregulowań zawartych w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

W myśl art. 922 § 1 ww. Kodeksu cywilnego prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Z art. 924 Kodeksu cywilnego wynika natomiast, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 ww. Kodeksu).

Stosownie do art. 5 i art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i powstaje #8722; przy nabyciu w drodze dziedziczenia #8722; z chwilą przyjęcia spadku.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 zdanie pierwsze ww. ustawy, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Zgodnie z ww. przepisami obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia z chwilą przyjęcia spadku lub jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, z chwilą sporządzenia pisma, a w przypadku gdy pismem tym jest orzeczenie sądu, z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w związku ze śmiercią ojca w marcu 2011 r. Wnioskodawca został powiadomiony o przynależnym mu spadku. W dniu 11 lipca 2011 r. Wnioskodawca uzyskał notarialny akt poświadczenia dziedziczenia, jednak 14 lipca 2011 r. pojawiła się informacja o istnieniu testamentu ustnego, który kwestionował prawo Wnioskodawcy do wyżej wspomnianego majątku. Osoby wskazane w ustnym testamencie jako spadkobiercy (oprócz Wnioskodawcy), tj. M. W. (siostra ojca) oraz M. K. (ostatnia partnerka ojca) wniosły sprawę do Sądu, roszcząc sobie prawo do spadku po ojcu Wnioskodawcy.

W chwili obecnej w Sądzie wciąż toczy się postępowanie sądowe mające na celu uchylenie lub zmianę nabycia spadku. Z akt tej sprawy wynika, że akt poświadczenia dziedziczenia jest bezpośrednio podważany, dodatkowo Sąd może uznać testament ustny za prawdziwy (w tym wypadku Wnioskodawca nie byłby prawowitym właścicielem całości określonego w spadku majątku). Stąd kwestia dziedziczenia Wnioskodawcy od lat pozostaje niewyjaśniona.

Stosownie do art. 95f § 1 pkt 11 ustawy z dnia 14 października 2008 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 189, poz. 1158, z późn. zm.) akt poświadczenia dziedziczenia powinien zawierać adnotację o dokonaniu rejestracji zgodnie z art. 95i.

Artykuł 95h § 1 zdanie pierwsze ww. ustawy stanowi, że notariusz niezwłocznie po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia dokonuje jego wpisu do rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia przez wprowadzenie, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego danych, o których mowa w § 2 pkt 3-6.

Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 95j ww. ustawy).

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że na gruncie rozpatrywanej sprawy obowiązek podatkowy powstał w dacie sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, tj. w lipcu 2011 r.

Zgodnie z art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru (SD-3). Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Przy czym z treści art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy wynika, że zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

W przypadku uznania przez Sąd aktu poświadczenia dziedziczenia, tj. odrzucenia wniosku o uznanie testamentu ustnego, obowiązki Wnioskodawcy uzależnione będą od faktu, czy dokonał on zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (SD-Z2) lub złożenia zeznania podatkowego o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (SD-3).

Jeżeli Wnioskodawca dokonał zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) w ustawowym terminie 6 miesięcy liczonym od dnia wydania aktu poświadczenia dziedziczenia (tekst jedn.: w terminie do 11 stycznia 2012 r.) właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego - na Wnioskodawcy, w związku z orzeczeniem Sądu, nie będą ciążyły żadne obowiązki podatkowe w podatku od spadków i darowizn, z uwagi na spełnienie warunków niezbędnych do skorzystania za zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W sytuacji gdy Wnioskodawca w związku z nabyciem spadku potwierdzonym 11 lipca 2011 r., poprzez akt poświadczenia dziedziczenia, złożył zeznanie podatkowe o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-3) i Organ wydał w tym zakresie stosowna decyzję ustalając kwotę podatku a Wnioskodawca zapłacił podatek - na Wnioskodawcy, w związku z orzeczeniem Sądu, nie będą ciążyły żadne obowiązki podatkowe w podatku od spadków i darowizn.

W przypadku natomiast gdy Wnioskodawca w związku z nabyciem spadku nie dokonał zgłoszenia na druku SD-Z2 ani nie złożył zeznania podatkowego SD-3 wówczas Wnioskodawca zobowiązany będzie niezwłocznie do złożenia zeznania podatkowe o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych oraz do zapłaty podatku wynikającego z decyzji ustalającej. W tym przypadku Wnioskodawca nie będzie miał prawa do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn z uwagi na niezachowanie ustawowego terminu 6 miesięcy na złożenie zgłoszenia SD-Z2, który jak już wskazano powyżej w przedmiotowej sprawie upłynął 11 stycznia 2012 r.

Natomiast w sytuacji uznania przez Sąd testamentu ustnego i uchylenia aktu poświadczenia dziedziczenia, a zatem w sytuacji, gdy Wnioskodawca będzie jedynie jedną z kilku osób dziedziczących po ojcu, obowiązki Wnioskodawcy również będą uzależnione od faktu, czy dokonał on zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych lub złożenia zeznania podatkowego o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych.

Jeżeli Wnioskodawca dokonał zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) w ustawowym terminie 6 miesięcy liczonym od dnia wydania aktu poświadczenia dziedziczenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego - Wnioskodawca, w związku z orzeczeniem Sądu, winien złożyć korektę zgłoszenia SD-Z2.

Możliwość złożenia korekty deklaracji podatkowych przewiduje przepis art. 81 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.

Jednocześnie z uwagi na wcześniejsze spełnienie warunków niezbędnych do skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn nabycie przysługującej Wnioskodawcy części spadku będzie korzystało z ww. zwolnienia.

W sytuacji gdy Wnioskodawca w związku z nabyciem spadku złożył zeznanie podatkowe o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-3) będzie miał prawo do złożenia korekty zeznania SD-3.

Natomiast w przypadku gdy Wnioskodawca w związku z nabyciem spadku nie dokonał zgłoszenia na druku SD-Z2 ani nie złożył zeznania podatkowego SD-3 wówczas termin do złożenia druku SD-Z2 (lub SD-3) będzie biegł od daty uprawomocnienia się postanowienia Sądu stwierdzającego nabycie spadku.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że niezależnie od decyzji Sądu dotyczącej uznania bądź uchylenia aktu poświadczenia dziedziczenia i uznania testamentu ustnego termin 6 miesięcy dla całkowitego zwolnienia z podatku od spadku winien być liczony od momentu ostatecznego orzeczenia Sądu.

Z takim stanowiskiem Organ podatkowy nie może się zgodzić.

Jeżeli bowiem Sąd nie zaneguje poświadczenia dziedziczenia i w efekcie to na jego podstawie Wnioskodawca nabędzie/nabył spadek, to jak wynika z przywołanych powyżej przepisów obowiązek podatkowy w przedmiotowej sprawie powstał w dacie sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia i to od tej daty, tj. od 11 lipca 2011 r. biegł termin do złożenia zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-512 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.