IBPB-2-1/4514-63/16/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z 19 stycznia 2016 r. (data wpływu do Biura - 26 stycznia 2016 r.), uzupełnionym 22 i 25 marca 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy spółki cichej - jest prawidłowe.

W dniu 26 stycznia 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy spółki cichej. Wniosek uzupełniono 22 i 25 marca 2016 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 20 lipca 2015 r. X Sp. z o.o. (dalej: Spółka) zawarła z Wnioskodawcą (Spółką akcyjną) zawarła z Wnioskodawcą umowę, na podstawie której Wnioskodawca zobowiązał się wnieść do przedsiębiorstwa Spółki wkład pieniężny w kwocie z góry ustalonej, celem sfinansowania wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego. W zamian za wniesiony wkład Wnioskodawca uzyskał udział w potencjalnych zyskach Spółki.

Jednocześnie Wnioskodawca nie uczestniczy w ewentualnych stratach Spółki oraz nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania Spółki, czy to związane ze wspólnym przedsięwzięciem, czy też inne zobowiązania Spółki. Wnioskodawca nie ma ponadto wpływu na podejmowane przez Spółkę działania gospodarcze. Wnioskodawcy zostały jedynie przyznane uprawnienia kontrolne wobec Spółki w postaci możliwości przeglądania dotyczących go dokumentów oraz żądania wyjaśnień co do podejmowanych działań.

Umowa została zawarta na czas nieoznaczony i może zostać wypowiedziana przez każdą ze stron w każdym czasie z zachowaniem umownego terminu wypowiedzenia. Strony przewidziały także przypadki, w których dopuszczalne jest natychmiastowe rozwiązanie umowy. Niezależnie jednak od przyczyny rozwiązania umowy, Wnioskodawca jest zawsze uprawniony do żądania zwrotu wniesionego wkładu pieniężnego w terminie 14 dni od dnia tego rozwiązania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym stanie faktycznym zawarcie umowy spółki cichej, o której mowa wyżej podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W ocenie Wnioskodawcy umowa spółki cichej zawarta między Wnioskodawcą a Spółką nie zrodziła obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, że art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiduje enumeratywny katalog czynności prawnych, których dokonanie rodzi obowiązek podatkowy. Przepis ten stanowi, że podatkowi podlegają między innymi umowy spółki (akty założycielskie) oraz zmiany tych umów, jeśli powodują podwyższenie podstawy opodatkowania.

Jednocześnie przepisy prawa przewidują zamknięty katalog form prawnych spółek funkcjonujących w polskim obrocie prawnym. Tylko te formy prawne, które zostały wymienione przez ustawodawcę podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Ponadto w art. 1a ustawy wskazuje się, że przez określenie "spółka osobowa" rozumie się spółki: cywilną (która jest tylko umową prawa cywilnego), jawną, partnerską, komandytową i komandytowo-akcyjną. Określenie "spółka kapitałowa" oznacza natomiast spółki: z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną lub europejską. Oznacza to, że zawarcie tylko powyższych, regulowanych prawnie form organizacyjno-prawnych podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Przepisy powołanej ustawy nie wymieniają natomiast jako podlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy nienazwanej, jaką jest umowa tzw. spółki cichej, którą zawarli Wnioskodawca oraz Spółka. Kodeks spółek handlowych również nie zawiera przepisów regulujących zasady funkcjonowania spółki cichej.

Zdaniem Wnioskodawcy, umowy pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką (spółki cichej) nie da się również zakwalifikować jako innej czynności prawnej spośród wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W szczególności nie można uznać spółki cichej za rodzaj pożyczki, gdyż umowa ta wykazuje szereg odrębności w stosunku do umowy pożyczki.

Przede wszystkim wyróżnia ją wypłata wspólnikowi cichemu (Wnioskodawcy) zysku, którego wypracowanie nie jest zdarzeniem pewnym. Zatem wspólnikowi cichemu przysługiwać będzie wierzytelność o wypłatę określonych w umowie środków jedynie, gdy spółka cicha rzeczywiście wypracowała dochód. Tymczasem w przypadku umowy pożyczki pożyczkodawca nie ponosi ekonomicznego ryzyka niepowodzenia przedsięwzięcia pożyczkobiorcy i zawsze służy mu roszczenie o zwrot kwoty pożyczki. Taka sytuacja zachodzi w przypadku umowy między Wnioskodawcą a Spółką. Wnioskodawca będzie uprawniony do uzyskania świadczenia pieniężnego tylko w przypadku osiągnięcia przez spółkę cichą zysku wynikającego z prowadzenia wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego.

Umowa spółki cichej zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką nie stanowi również, przede wszystkim, spółki cywilnej określonej w art. 860 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie treścią tego przepisu przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.

Świadczy o tym już choćby różnica w rozkładzie odpowiedzialności za zobowiązania wynikające z prowadzenia wspólnego przedsięwzięcia przez Wnioskodawcę oraz Spółkę oraz charakteru majątku "spółki". W przypadku spółki cywilnej powstaje wspólny majątek wspólników o charakterze prawnym współwłasności łącznej (wspólności łącznej), zaś wspólnicy odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki. W umowie zawartej przez Wnioskodawcę ze Spółką nie dochodzi do powstania wspólnego majątku natomiast Wnioskodawca nie ponosi odpowiedzialności za żadne zobowiązania związane z prowadzeniem przez Spółkę wspólnego przedsięwzięcia. Co więcej, przy spółce cywilnej wspólnicy mają oboje uprawnienie do prowadzenia spraw spółki oraz zarządu nad jej majątkiem. W umowie zawartej przez Wnioskodawcę ze Spółką, Wnioskodawca nie ma możliwości wpływania na bieżącą działalność spółki cichej, a posiada jedynie ograniczone uprawnienia kontrolne.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przytoczył fragmenty interpretacji indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż w przedmiotowej sprawie - jako, że czynność cywilnoprawna została dokonana przed 1 stycznia 2016 r. - będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ustawodawca pozostawia dużą swobodę w kształtowaniu umów #8722; zgodnie z zasadą swobody umów.

Ową swobodę stron w kształtowaniu stosunków umownych w pełni realizuje przepis art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Strony zawierające umowę mają wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów (tzw. "umowami nazwanymi", tj. "zaproponowanymi przez ustawodawcę" poprzez uregulowanie ich postanowień w przepisach prawa cywilnego) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. umowy nienazwane).

Na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają #8722; na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k oraz art. 1 ust. 1 pkt 2 - m.in. umowy spółki oraz ich zmiany, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Z kolei stosownie do art. 1a pkt 1 cyt. ustawy, użyte w ustawie określenie spółka osobowa oznacza spółkę: cywilną, jawną, partnerską, komandytową lub komandytowo-akcyjną. Natomiast na podstawie art. 1a pkt 2 użyte w ustawie określenie spółka kapitałowa oznacza spółkę: z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną lub europejską.

Spółka cicha jest formą działalności gospodarczej, która w przeszłości była uregulowana przepisami Kodeksu handlowego z 1934 r., a jej byt prawny zakończył się z dniem 1 stycznia 1965 r. Niemniej jednak, zasada swobody umów wyrażona w art. 3531 Kodeksu cywilnego, dopuszcza zawarcie umowy spółki cichej jako umowy nienazwanej. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest swoboda stron umowy spółki cichej w kształtowaniu łączącego je stosunku prawnego, w celu jego dostosowania do indywidualnych potrzeb.

Przy określaniu postanowień umowy spółki cichej należy mieć na uwadze, iż istotą takiej spółki jest wniesienie przez wspólnika cichego, dysponującego majątkiem rzeczowym lub finansowym, wkładu (niekiedy w postaci własnej pracy) na rzecz wspólnika jawnego, prowadzącego przedsiębiorstwo lub inną działalność zarobkową we własnym imieniu, które nie prowadzi do utworzenia jakiegokolwiek rodzaju wspólnoty pomiędzy wspólnikami - ani rzeczowej, ani majątkowej, ani osobowej. Wspólnik cichy w zamian za swój wkład uczestniczy w zyskach z działalności prowadzonej przez wspólnika jawnego (na zasadach określonych w umowie spółki), nie ujawnia się jednak na zewnątrz i nie ma praw do majątku spółki. Wspólnik cichy nie odpowiada za zobowiązania spółki wobec wierzycieli.

Reasumując należy stwierdzić, że zawarcie umowy spółki cichej, uznanej w świetle przepisów Kodeksu cywilnego za umowę nienazwaną, nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki czy też umowy spółki (np. cywilnej), wymienionych w tym katalogu. A zatem przedstawiona we wniosku umowa spółki cichej nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.