IBPB-2-1/4514-55/16/PM - PCC w zakresie opodatkowania umowy zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 18 stycznia 2016 r. (data wpływu do Biura - 25 stycznia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 25 stycznia 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni oraz inne osoby fizyczne są właścicielami sąsiadujących ze sobą dwóch nieruchomości gruntowych składających się z działek ewidencyjnych, których kształt (działki długie i wąskie bez możliwości wydzielenia drogi dojazdowej do dalszej części oraz udziały we współwłasności matki, dzieci oraz Pana D.K.), uniemożliwia racjonalne zagospodarowanie, w tym w szczególności w sposób przewidziany i dopuszczony w obowiązującym dla tego terenu miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

W celu umożliwienia racjonalnego zagospodarowania przedmiotowych nieruchomości właściciele zdecydowali się na dokonanie podziału działek gruntu składających się na poszczególne nieruchomości i wzajemną zamianę poszczególnych ich części w taki sposób, aby każdy z właścicieli z nowo wydzielonych działek gruntu, po ich połączeniu, mógł utworzyć nieruchomości w pełni funkcjonalne i możliwe do racjonalnego zagospodarowania zgodnie z ich potrzebami oraz kryteriami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W związku z tym, stosownie do art. 98b ustawy o gospodarce nieruchomościami, Wnioskodawczyni oraz właściciele nieruchomości sąsiedniej zawarli w formie aktu notarialnego oświadczenie zobowiązujące do zawarcia umów zamiany, mocą których wzajemnie przeniosą prawa do części ich nieruchomości, które to części powstaną po dokonaniu podziału geodezyjnego działek o numerach 1311/54, 1315/54 oraz 962/54 wchodzących w skład nieruchomości.

Dnia 23 grudnia 2013 r. w siedzibie Kancelarii Notarialnej w B. przy ulicy T., przed notariuszem G. P.-P. stawili się: Pani M. F., Pan P. F., Pan G. F. oraz Pan D. K.

Osoby te oświadczyły, że stosownie do treści art. 98b ustawy o gospodarce nieruchomościami zobowiązują się do zawarcia umowy zamiany, mocą której wzajemnie przeniosą prawa do części ich nieruchomości, które to części powstaną po dokonaniu podziału geodezyjnego działek o numerach 1311/54, 1315/54 oraz 962/54 wchodzących w skład nieruchomości opisanych w § 1 ust. I i II aktu notarialnego, a to w związku ze złożonymi przez nich w trybie powołanego przepisu wnioskami o połączenie nieruchomości i ich ponowny podział.

W związku z tym Wnioskodawczyni oraz pozostali właściciele przedmiotowych nieruchomości złożyli zgodny wniosek o podział przedmiotowych nieruchomości na podstawie art. 93, 96, 97, 98b oraz 99 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Postanowieniem z 4 sierpnia 2014 r. Burmistrz Miasta B. zaopiniował pozytywnie proponowany podział przedmiotowych nieruchomości jako zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego oraz ustalił warunki wydzielenia nowych działek i ich późniejszego połączenia tak, by część działek stanowiła nieruchomości pod zabudowę, część działek teren przeznaczony pod drogę dojazdową oraz drogę publiczną.

Właściciele nieruchomości nie mogą samodzielnie decydować o sposobie zadysponowania gruntami, nie mogą także utworzyć nieruchomości w innych granicach i innym "układzie" działek niż wynika to z przedmiotowego postanowienia poprzedzającego wydanie decyzji administracyjnej zatwierdzającej podział przedmiotowych nieruchomości oraz z przedłożonego przez nich wstępnego projektu podziału.

Dnia 25 czerwca 2015, została wydana przez Burmistrza Miasta B. decyzja w sprawie zatwierdzenia podziału nieruchomości.

Działając na podstawie art. 104 § 1 ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz na podstawie art. 93 ust. 1, art. 96 ust. 1, art. 97 ust. 1, art. 98b oraz art. 99 ustawy o gospodarce nieruchomościami, po rozpatrzeniu wniosku Pana D. K., Burmistrz Miasta B. zatwierdził podział nieruchomości położonej w B., tj. działek nr 1315/54 i 962/54, wpisanych w operacie ewidencji gruntów w pozycji rejestrowej 525, obręb: B. S., zapisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w T., jako własność D. K. polegający na wydzieleniu z tej nieruchomości określonych działek.

Jednocześnie w 25 czerwca 2015 r., została wydana przez Burmistrza Miasta B. decyzja w sprawie zatwierdzenia podziału nieruchomości.

Działając na podstawie art. 104 § 1 ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz na podstawie art. 93 ust. 1, art. 96 ust. 1, art. 97 ust. 1, art. 98b oraz art. 99 ustawy o gospodarce nieruchomościami, po rozpatrzeniu wniosku Pani M. F., działającej w swoim imieniu oraz jako pełnomocnik Pana G. F. i Pana P. F., Burmistrz Miasta B. zatwierdził podział nieruchomości położonej w B., tj. działki nr 1311/54 wpisanej w operacie ewidencji gruntów w pozycji rejestrowej 1603, obręb: B. S., zapisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w T., jako własność M. F., P. F. i G. F. polegający na wydzieleniu z tej nieruchomości określonych działek.

Strony zamierzają zawrzeć przewidzianą w art. 98b ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami umowę zamiany, wzajemnego przeniesienia praw do części ich nieruchomości, bez spłat i dopłat, z wydzieleniem dróg dojazdowych do nowo powstałych działek.

Wnioskodawczyni będzie stroną umowy zamiany nieruchomości dokonanej w trybie art. 98b ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy umowa zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości (wzajemnego przeniesienia praw do części nieruchomości, które weszły w skład nowo wydzielonych działek gruntu) dokonana w trybie art. 98b ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawczyni zamiana nieruchomości dokonywana w trybie art. 98b ustawy o gospodarce nieruchomościami nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 1 lit. g ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Planowana zamiana (wzajemne przeniesienie praw do części nieruchomości) dokonana w trybie art. 98b ustawy o gospodarce nieruchomościami nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 1 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ zgodnie z tym przepisem nie podlegają opodatkowaniu czynności cywilnoprawne w sprawach podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami.

Zgodnie z art. 98b ustawy o gospodarce nieruchomościami właściciele oraz użytkownicy wieczyści nieruchomości ukształtowanych w sposób uniemożliwiający ich racjonalne zagospodarowanie mogą złożyć zgodny wniosek o ich połączenie i ponowny podział na działki gruntu, jeżeli przysługują im jednorodne prawa do tych nieruchomości. Art. 98b ust. 3 stanowi, że podziału nieruchomości, o których mowa w ust. 1, dokonuje się pod warunkiem, że właściciele albo użytkownicy wieczyści dokonają, w drodze zamiany, wzajemnego przeniesienia praw do części ich nieruchomości, które weszły w skład nowo wydzielonych działek gruntu. Dlatego do wniosku o podział należy dołączyć, złożone w formie aktu notarialnego, zobowiązanie do dokonania zamiany części nieruchomości.

Opisana we wniosku umowa zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości w trybie art. 98b ustawy o gospodarce nieruchomościami nie stanowi typowej umowy zamiany przewidzianej w Kodeksie cywilnym, jest natomiast czynnością narzuconą w art. 98b ust. 3 przedmiotowej ustawy, warunkującą dokonanie połączenia i ponownego podziału nieruchomości.

Brak zawarcia przewidzianej w art. 98b ust. 3 ustawy umowy zamiany powoduje brak możliwości dokonania połączenia i ponownego podziału nieruchomości przewidzianego w art. 98b przytoczonej ustawy. Przedmiotowa umowa podlega przepisom o gospodarce nieruchomościami i nie może zostać dokonana bez ich uwzględnienia.

Przepis art. 2 pkt 1 lit. g ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wyłącza spod opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych te czynności, które są dokonywane w sprawach podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami. Do takich spraw należy zaliczyć także czynności niezbędne w celu poprawienia możliwości racjonalnego zagospodarowania nieruchomości.

Planowana umowa zamiany części nieruchomości objętych podziałem będzie zawarta w trybie i w związku z treścią art. 98b ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Strony umowy nie mają wyłącznego wpływu na jej treść, gdyż istotne jej elementy zostały określone w postanowieniu, poprzedzającym wydanie decyzji administracyjnej zatwierdzającej podział nieruchomości, wydanym na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami. Oznacza to, że umowa zamiany podlega przepisom ustawy o gospodarce nieruchomościami i nie może zostać dokonana bez uwzględnienia treści decyzji administracyjnej wydanej w trybie art. 98b tej ustawy.

Umowa zamiany dokonana w opisanym trybie posiada charakterystyczne cechy scalenia, a jedynie ustawa o gospodarce nieruchomościami narzuca realizację w formie aktu notarialnego umowy zamiany, która powoduje skutki prawne przeniesienia własności. Zawarcie takiej umowy podlega przepisom ustawy o gospodarce nieruchomościami i może mieć miejsce tylko w świetle obowiązujących przepisów tej ustawy. W związku z powyższym umowa zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości w trybie art. 98b ustawy o gospodarce nieruchomościami, opisana w przedmiotowym wniosku, nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawczyni przywołała stanowiska zaprezentowane przez organy podatkowe w wydanych interpretacjach indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 223) podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

O powstaniu obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnej decyduje, w myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, moment dokonania czynności cywilnoprawnej. Na podstawie art. 4 pkt 2 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie zamiany ciąży na stronach czynności.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podstawę opodatkowania przy umowie zamiany:

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych określa stawki podatku, które wynoszą m.in. od umowy zamiany przy przeniesieniu własności nieruchomości - 2%.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że zamiana nieruchomości podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na stronach czynności.

Niezależnie od powyższego, w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 2 pkt 1 lit. g ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne w sprawach podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami lub przepisom o autostradach płatnych.

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 1774, z późn. zm.) określa zasady scalania i podziału nieruchomości (art. 1 ust. 1 pkt 3).

W myśl art. 98b ust. 1 ww. ustawy, właściciele albo użytkownicy wieczyści nieruchomości ukształtowanych w sposób uniemożliwiający ich racjonalne zagospodarowanie mogą złożyć zgodny wniosek o ich połączenie i ponowny podział na działki gruntu, jeżeli przysługują im jednorodne prawa do tych nieruchomości. Do wniosku należy dołączyć, złożone w formie aktu notarialnego, zobowiązanie do dokonania zamiany, o której mowa w ust. 3.

Zgodnie z treścią art. 98b ust. 2 ustawy, w sprawach, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 93, art. 94, art. 96, art. 97 ust. 1-2, art. 98, art. 98a oraz art. 99.

Stosownie do art. 98b ust. 3 cyt. ustawy, podziału nieruchomości, o którym mowa w ust. 1, dokonuje się pod warunkiem, że właściciele albo użytkownicy wieczyści dokonają, w drodze zamiany, wzajemnego przeniesienia praw do części ich nieruchomości, które weszły w skład nowo wydzielonych działek gruntu. W razie nierównej wartości zamienianych części nieruchomości stosuje się art. 15.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni oraz inne osoby fizyczne są właścicielami sąsiadujących ze sobą dwóch nieruchomości gruntowych składających się z działek ewidencyjnych, których kształt (działki długie i wąskie bez możliwości wydzielenia drogi dojazdowej do dalszej części oraz udziały we współwłasności matki, dzieci oraz Pana D.K.), uniemożliwia racjonalne zagospodarowanie, w tym w szczególności w sposób przewidziany i dopuszczony w obowiązującym dla tego terenu miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

W celu umożliwienia racjonalnego zagospodarowania przedmiotowych nieruchomości właściciele zdecydowali się na dokonanie podziału działek gruntu składających się na poszczególne nieruchomości i wzajemną zamianę poszczególnych ich części w taki sposób, aby każdy z właścicieli z nowo wydzielonych działek gruntu, po ich połączeniu, mógł utworzyć nieruchomości w pełni funkcjonalne i możliwe do racjonalnego zagospodarowania zgodnie z ich potrzebami oraz kryteriami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W związku z tym, stosownie do art. 98b ustawy o gospodarce nieruchomościami, Wnioskodawczyni oraz właściciele nieruchomości sąsiedniej zawarli w formie aktu notarialnego oświadczenie zobowiązujące do zawarcia umów zamiany, mocą których wzajemnie przeniosą prawa do części ich nieruchomości, które to części powstaną po dokonaniu podziału geodezyjnego działek o numerach 1311/54, 1315/54 oraz 962/54 wchodzących w skład nieruchomości.

Skoro zatem czynność zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości (wzajemnego przeniesienia praw do części nieruchomości, które weszły w skład nowo wydzielonych działek), zostanie dokonana na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami to w przedmiotowej sprawie będzie mieć zastosowanie art. 2 pkt 1 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a w konsekwencji przedmiotowa czynność zamiany nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych wskazać należy, iż rozstrzygnięcia w nich zawarte nie są wiążące dla tutejszego Organu. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w każdej z nich zawarte są wiążące.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.