IBPB-2-1/4514-450/15/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z 18 listopada 2015 r. (data wpływu do Biura - 19 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy spółki cichej - jest prawidłowe.

W dniu 19 listopada 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy spółki cichej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Spółka z o.o., Spółka) prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie udzielania pożyczek pieniężnych poza systemem bankowym sklasyfikowaną w podklasie 64.92.Z Pozostałe formy udzielania kredytów Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności z dnia 24 grudnia 2007 r. Ponadto, Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą na rynku nieruchomości, inwestując w nieruchomości bezpośrednio, jako udziałowiec innych spółek nieruchomościowych lub jako wspólnik cichy. Obecnie Wnioskodawca rozważa inwestycje w nowe projekty nieruchomościowe na terytorium Polski w formie umowy spółki cichej zawartej z inwestorami będącymi osobami fizycznymi i/lub spółkami polskiego prawa handlowego (dalej: "inwestycje").

Umowy spółek cichych zawierane przez Wnioskodawcę nie będą stanowić umów spółek cywilnych w rozumieniu przepisów polskiego Kodeksu cywilnego, umów spółek prawa handlowego w rozumieniu przepisów polskiego Kodeksu spółek handlowych, ani też innej umowy nazwanej na gruncie prawa polskiego. Umowy spółek cichych nie będą powodowały w żaden sposób zmiany umowy spółki Wnioskodawcy.

Umowy spółek cichych będą zawierane w formie pisemnej na czas nieokreślony.

Umowy spółek cichych będą regulować m.in. innymi zasady podziału zysków z inwestycji, wzajemne prawa i obowiązki stron oraz czas trwania inwestycji. W szczególności, rola Wnioskodawcy w przyszłych inwestycjach będzie polegać na udostępnieniu inwestorom-wspólnikom spółki cichej kapitału.

Umowa spółki cichej będzie przewidywać wniesienie do spółki cichej wkładu Wnioskodawcy w formie zobowiązania Wnioskodawcy do przekazania inwestorom-wspólnikom spółki cichej środków pieniężnych w postaci pożyczki w celu finansowania inwestycji (dalej: "ekspektatywa pożyczki") oraz w formie bieżącego wsparcia w zakresie sposobu wykorzystania środków pochodzących z udzielonej pożyczki.

Wnioskodawca będzie otrzymywał wynagrodzenie z tytułu udziału w zyskach z inwestycji w całym okresie istnienia spółki cichej. Po zakończeniu inwestycji inwestor-wspólnik spółki cichej przekaże Wnioskodawcy (w terminie 7 dni) pisemne sprawozdanie zawierające podsumowanie finansowe inwestycji z wyszczególnieniem osiągniętego zysku. W razie wątpliwości Wnioskodawca może żądać informacji uzupełniających niezbędnych dla prawidłowego ustalenia zysku. Wypłata wynagrodzenia (zysku Wnioskodawcy) nastąpi po zakończeniu inwestycji.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy zawarcie umowy spółki cichej w ramach opisanego powyżej zdarzenia przyszłego podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarcie umowy spółki cichej w ramach opisanego powyżej zdarzenia przyszłego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności wymienione w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, po spełnieniu warunków wskazanych w tej ustawie. Katalog czynności podlegających opodatkowaniu ma zatem charakter zamknięty, co znajduje również potwierdzenie w ugruntowanym orzecznictwie.

Zawarcie umowy spółki cichej ani wniesienie wkładu do spółki cichej nie zostało wymienione wprost w przepisach art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem, w ocenie Wnioskodawcy, czynność ta nie może podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca, powołując art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k, art. 1a pkt 1 i pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, stwierdził, że umowa spółki cichej nie może podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako umowa spółki osobowej ani umowa spółki kapitałowej, ponieważ:

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa spółki cichej nie stanowi także umowy pożyczki w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 720 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W ocenie Wnioskodawcy, biorąc pod uwagę tę definicję, umowa spółki cichej nie stanowi umowy pożyczki, ponieważ:

Wreszcie, zawarcie umowy spółki cichej nie spełnia także kryteriów umowy depozytu nieprawidłowego. W świetle art. 845 Kodeksu cywilnego, przez depozyt nieprawidłowy należy rozumieć umowę, zgodnie z którą przechowawca przyjmuje na siebie obowiązek przechowania pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, oddanych mu w przechowanie w niepogorszonym stanie, a z przepisów szczególnych, umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może oddanymi mu rzeczami rozporządzać.

W umowie spółki cichej inwestor-wspólnik spółki cichej nie przyjmuje na siebie obowiązku przechowania wkładów do spółki cichej i wydania ich w stanie niepogorszonym Wnioskodawcy, tym bardziej, że owe wkłady są niematerialne (ekspektatywa pożyczki oraz bieżące doradztwo).

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przytoczył fragment interpretacji indywidualnej oraz fragment wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 2 lutego 2011 r. sygn. akt I SA/Gd 1/11.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626, z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ustawodawca pozostawia dużą swobodę w kształtowaniu umów #8722; zgodnie z zasadą swobody umów.

Ową swobodę stron w kształtowaniu stosunków umownych w pełni realizuje przepis art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Strony zawierające umowę mają wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów (tzw. "umowami nazwanymi", tj. "zaproponowanymi przez ustawodawcę" poprzez uregulowanie ich postanowień w przepisach prawa cywilnego) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. umowy nienazwane).

Na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają #8722; na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k oraz art. 1 ust. 1 pkt 2 - m.in. umowy spółki oraz ich zmiany, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Z kolei stosownie do art. 1a pkt 1 cyt. ustawy, użyte w ustawie określenie spółka osobowa oznacza spółkę: cywilną, jawną, partnerską, komandytową lub komandytowo-akcyjną. Natomiast na podstawie art. 1a pkt 2 użyte w ustawie określenie spółka kapitałowa oznacza spółkę: z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną lub europejską.

Spółka cicha jest formą działalności gospodarczej, która w przeszłości była uregulowana przepisami Kodeksu handlowego z 1934 r., a jej byt prawny zakończył się z dniem 1 stycznia 1965 r. Niemniej jednak, zasada swobody umów wyrażona w art. 353¹ Kodeksu cywilnego, dopuszcza zawarcie umowy spółki cichej jako umowy nienazwanej. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest swoboda stron umowy spółki cichej w kształtowaniu łączącego je stosunku prawnego, w celu jego dostosowania do indywidualnych potrzeb.

Przy określaniu postanowień umowy spółki cichej należy mieć na uwadze, iż istotą takiej spółki jest wniesienie przez wspólnika cichego, dysponującego majątkiem rzeczowym lub finansowym, wkładu (niekiedy w postaci własnej pracy) na rzecz wspólnika jawnego, prowadzącego przedsiębiorstwo lub inną działalność zarobkową we własnym imieniu, które nie prowadzi do utworzenia jakiegokolwiek rodzaju wspólnoty pomiędzy wspólnikami - ani rzeczowej, ani majątkowej, ani osobowej. Wspólnik cichy w zamian za swój wkład uczestniczy w zyskach z działalności prowadzonej przez wspólnika jawnego (na zasadach określonych w umowie spółki), nie ujawnia się jednak na zewnątrz i nie ma praw do majątku spółki. Wspólnik cichy nie odpowiada za zobowiązania spółki wobec wierzycieli.

Reasumując należy stwierdzić, że zawarcie umowy spółki cichej, uznanej w świetle przepisów Kodeksu cywilnego za umowę nienazwaną, nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki czy też umowy depozytu nieprawidłowego, wymienionych w tym katalogu. A zatem przedstawiona we wniosku umowa spółki cichej nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji organu podatkowego należy stwierdzić, że interpretacja ta została wydana w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Odnosząc się do powołanego we wniosku wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego - wskazać należy, że orzeczenie to dotyczy konkretnej sprawy podatnika osadzonej w określonym stanie faktycznym i w tej sprawie rozstrzygnięcie w nim zawarte jest wiążące. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.