IBPB-2-1/4514-445/15/HK - PCC w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 6 listopada 2015 r. (data wpływu do Biura - 16 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 16 listopada 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Sp. z o.o. z siedzibą w Polsce (dalej określana jako "Spółka" lub Wnioskodawca") zamierza zawrzeć wraz z innymi podmiotami z grupy kapitałowej (dalej "Grupa kapitałowa") umowę o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową - zerowanie sald rachunków bankowych (dalej również: "lokalna umowa cash poolingu", lub "lokalny cash pooling").

Wnioskodawca będzie uczestnikiem lokalnego cash poolingu, który będzie obejmował zarządzanie środkami finansowymi w Polsce. Poza Wnioskodawcą uczestnikami lokalnego cash poolingu będą podmioty powiązane kapitałowo prowadzące działalność gospodarczą w Polsce. Liderem lokalnego cash poolingu będzie "C. P." Sp. z o.o. (dalej: "Lider").

Ponadto w Grupie "C" funkcjonuje także globalna umowa o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową - zerowanie sald rachunków bankowych, zawarta pomiędzy C. B., a D. B. z siedzibą w Danii (dalej określana także, jako "globalna umowa cash poolingu" lub "globalny cash pooling"), w której funkcję lidera pełni C. B. z siedzibą w Danii. Wnioskodawca nie będzie jednak stroną globalnej umowy cash poolingu.

Usługa objęta wyżej wymienionymi umowami świadczona będzie przez D. B. z siedzibą w Danii, oraz oddział D. B. zlokalizowany w Polsce (dalej "Bank").

Globalny i lokalny cash pooling będą ze sobą połączone, w ten sposób, że ewentualne nadwyżki środków pieniężnych wypracowane w lokalnym cash poolingu są wpłacane do globalnego cash poolingu, a ewentualne niedobory środków pieniężnych w lokalnym cash poolingu są pokrywane ze środków zgromadzonych w globalnym cash poolingu. Dopiero w sytuacji, w której w globalnym cash poolingu będzie brakować środków pieniężnych wówczas zostanie wykorzystany limit kredytowy przyznany przez bank.

Zarówno lokalna, jak i globalna umowa cash poolingu jest umową cash poolingu typu rzeczywistego i jest umową nienazwaną, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek wchodzących w skład Grupy kapitałowej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Z perspektywy Spółki oraz podmiotów tworzących Grupę kapitałową, zasadniczym elementem lokalnej umowy cash poolingu jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem spółek tworzących Grupę kapitałową, poprzez poprawę bieżących przepływów pieniężnych. W tym celu następuje koncentracja środków pieniężnych wszystkich spółek Grupy kapitałowej na jednym rachunku rozliczeniowym.

W celu realizacji powyższych założeń bank otworzy dla Lidera specjalny rachunek rozliczeniowy - Rachunek Główny. Jednocześnie bank otworzy szereg rachunków dodatkowych - Rachunków Szczegółowych, związanych funkcjonalnie z powyższym Rachunkiem Głównym. Posiadaczami Rachunków Szczegółowych będą wszystkie podmioty z Grupy kapitałowej, które przystąpią do lokalnej umowy cash poolingu, w tym Wnioskodawca ("Uczestnicy"). Wskazane rachunki mogą być prowadzone w polskim złotym lub w walutach obcych, przy czym Rachunki Szczegółowe mogą być otwarte w wielu krajach, w tym w innych krajach niż kraj, w którym jest otwarty Rachunek Główny.

Wpłaty dokonywane na Rachunki Szczegółowe Uczestników (w tym Spółki) będą zwiększały saldo środków pieniężnych na Rachunku Głównym. Bank będzie przenosił saldo dodatnie każdego Rachunku Szczegółowego na Rachunek Główny. Jednocześnie każdorazowe wypłaty z poszczególnych Rachunków Szczegółowych dokonywane przez Uczestników (w tym przez Spółkę) będą zmniejszały saldo środków pieniężnych na Rachunku Głównym. Saldo na Rachunku Głównym będzie zawsze odzwierciedleniem salda pomiędzy bankiem a Liderem, natomiast saldo na każdym Rachunku Szczegółowym będzie odzwierciedleniem salda pomiędzy danym Uczestnikiem a bankiem i zawsze będzie wynosiło zero.

Wysokość wypłat dokonywanych przez Uczestników z Rachunków Szczegółowych może być ograniczona wysokością limitu ustalonego pomiędzy Liderem a Uczestnikiem (o ile taki limit zostanie ustalony), a także wysokością limitu ustalonego pomiędzy bankiem a Liderem dla wszystkich spółek wchodzących w skład Grupy kapitałowej.

Jednocześnie bank otworzy dla Lidera odrębny Rachunek Szczegółowy, który będzie objęty globalną umową cash poolingu (dalej jako "Globalny Rachunek Szczegółowy") i który będzie funkcjonował w sposób analogiczny do Rachunków Szczegółowych w lokalnej strukturze zarządzania środkami finansowymi (tekst jedn.: jego saldo będzie zerowane względem rachunku głównego w globalnym cash poolingu (dalej jako "Globalny Rachunek Główny"). Globalny Rachunek Szczegółowy będzie służył do rozliczania salda Rachunku Głównego funkcjonującego w ramach lokalnego cash poolingu w taki sposób, że w przypadku salda dodatniego na lokalnym Rachunku Głównym, nadwyżka zostanie przekazana na globalny Rachunek Szczegółowy, a w przypadku salda ujemnego - lokalny Rachunek Główny zostanie zasilony środkami przekazanymi z Globalnego Rachunku Szczegółowego. Saldo Rachunku Głównego będzie rozliczane w sposób automatyczny pod koniec każdego dnia roboczego.

Na podstawie ustaleń z Liderem oraz pozostałymi Uczestnikami (w tym także Spółką), bank będzie wyliczał saldo odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom od Lidera lub płatnych przez poszczególnych Uczestników na rzecz Lidera, obliczonych na podstawie salda wewnątrzgrupowego pomiędzy Rachunkiem Głównym a każdym z Rachunków Szczegółowych, tj. środków pieniężnych wpłacanych przez Uczestników na własne Rachunki Szczegółowe i przekazywanych na Rachunek Główny (wpłata) lub wypłacanych przez nich z Rachunków Szczegółowych w ciężar Rachunku Głównego (wypłata), w trakcie trwania lokalnej umowy cash poolingu. W zależności od tego, czy Lider będzie zobowiązany do zapłaty odsetek czy uprawniony do otrzymania odsetek, wyliczone odsetki będą pobierane z Rachunku Szczegółowego Lidera i przekazywane na Rachunek Szczegółowy Uczestnika (w tym Wnioskodawcy) lub będą pobierane z Rachunku Szczegółowego Uczestnika (w tym Wnioskodawcy) i przekazywane na Rachunek Szczegółowy Lidera. W konsekwencji, w przypadku, gdy Uczestnik będzie zobowiązany do zapłaty odsetek, odsetki te będą płatne na Rachunek Szczegółowy Lidera, bank będzie natomiast jedynie wyliczał i pobierał kwotę odsetek z Rachunku Szczegółowego Uczestnika i przekazywał na Rachunek Szczegółowy Lidera. Odsetki przekazane na Rachunek Szczegółowy Lidera będą następnie dystrybuowane pomiędzy poszczególnych Uczestników przedmiotowego systemu zarządzania płynnością finansową. Przy czym z uwagi na sposób przekazywania odsetek na Rachunek Szczegółowy Lidera oraz ich dalszej dystrybucji, nie jest możliwe ustalenie ostatecznego beneficjenta odsetek wpłacanych przez Uczestników na Rachunek Szczegółowy Lidera.

Zarówno Lider, jak i bank z uwagi na mechanizm kalkulacji i dystrybucji odsetek w ramach lokalnej umowy cash poolingu nie jest w stanie określić, które kwoty otrzymywanych odsetek i w jakiej wysokości trafiają do poszczególnych odbiorców, gdyż pieniądz elektroniczny nie jest w żaden sposób zindywidualizowany. Podmiotami uprawnionymi mogą być każdorazowo pozostałe podmioty z Grupy kapitałowej, uczestniczące w systemie zarządzania płynnością finansową, w tym także Spółka. Analogicznie, w przypadku globalnej umowy cash poolingu także nie jest możliwe określenie, które kwoty otrzymywanych odsetek i w jakiej wysokości trafiają do poszczególnych odbiorców.

W systemie zarządzania płynnością finansową oferowanym przez bank nie będzie możliwości dokonywania przez Spółkę samodzielnych wypłat lub wpłat bezpośrednio na Rachunek Główny.

Za czynności wykonywane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową bank będzie pobierał wynagrodzenie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych czynności realizowane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową na podstawie zawartej z bankiem umowy o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową - zerowanie sald rachunków bankowych (lokalna umowa cash poolingu) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową - zerowanie sald, ani żadna z czynności wykonywanych w ramach tej usługi (w szczególności wpłaty i wypłaty realizowane pomiędzy Rachunkiem Szczegółowym należącym do Spółki a Rachunkami Szczegółowymi należącymi do Uczestników) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa cash poolingu jest umową nienazwaną i jako taka nie mieści się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zdefiniowanym w art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi podlegają następujące czynności:

Umowa cash poolingu, jako umowa nienazwana, nie została natomiast wymieniona w powyższym zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych objętych podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W ocenie Spółki, na żadnym etapie funkcjonowania umowy cash poolingu nie dochodzi do opodatkowania rozliczeń podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności wykonywane przez Spółkę lub spółki z Grupy kapitałowej w wykonaniu umowy cash poolingu nie spełniają bowiem definicji pożyczki uregulowanej w art. 720 ustawy - Kodeks cywilny. Przedmiotowe czynności nie stanowią również umowy depozytu nieprawidłowego w rozumieniu art. 845 Kodeksu cywilnego. W myśl art. 720 Kodeksu cywilnego, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych, co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa cash poolingu (zarządzania płynnością finansową) jest natomiast umową o świadczenie usług finansowych oferowaną przez banki. Usługa ta jest przeznaczona do efektywnego zarządzania środkami finansowymi podmiotów gospodarczych. Głównym celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest optymalizacja zarządzania stanem środków pieniężnych na wielu rachunkach bankowych należących do jednej grupy kapitałowej. Ogólnie usługa świadczona na rzecz Spółki i pozostałych spółek z Grupy kapitałowej polega na koncentrowaniu środków z Rachunków Szczegółowych na Rachunku Głównym i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali oraz różnicy pomiędzy oprocentowaniem kredytów i depozytów na rynku bankowym. System zarządzania płynnością finansową umożliwia koncentrację środków podmiotów Grupy kapitałowej oraz kompensatę przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne podmioty z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Jedną z najważniejszych korzyści takiego systemu jest możliwość globalnego minimalizowania kosztów działalności podmiotów z Grupy kapitałowej.

Konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących spółek, nie wyczerpuje zatem istotnych znamion pożyczki. W przedmiotowym systemie zarządzania płynnością niektóre spółki z Grupy kapitałowej mogą posiadać chwilowo wolne środki finansowe, podczas gdy inne mogą posiadać niedobór tych środków. Z tytułu uczestnictwa w powyższych transakcjach dla wszystkich spółek Grupy kapitałowej powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia lub realizacji umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Każdy uczestnik systemu zarządzania płynnością, posiadając wolne środki, przekazuje je na swój Rachunek Szczegółowy. Następnie środki te są transferowane przez bank na Rachunek Główny i na tej podstawie wyliczane jest w pierwszej kolejności saldo odsetek należnych/naliczonych na Rachunku Głównym, a następnie saldo odsetek należnych danemu Uczestnikowi od Lidera. W przypadku natomiast, gdy u danego Uczestnika wystąpią chwilowe niedobory środków finansowych, Uczestnik może skorzystać, do wysokości określonego limitu (o ile taki limit zostanie ustalony), ze środków innych Uczestników zgromadzonych na Rachunku Głównym lub w przypadku braku nadwyżek na Rachunku Głównym, z limitu ustalonego pomiędzy bankiem a Liderem dla wszystkich podmiotów z grupy kapitałowej uczestniczących w umowie cash poolingu. Na podstawie wypłat dokonanych przez Uczestnika z Rachunku Szczegółowego (do wysokości ustalonych limitów) wyliczane będzie saldo płatnych przez niego odsetek.

W ocenie Spółki, wpłat i wypłat dokonywanych przez Uczestników na Rachunki Szczegółowe z Rachunków Szczegółowych zwiększających/zmniejszających saldo na Rachunku Głównym nie można łączyć z obowiązkiem ustalenia jakiejkolwiek relacji prawnej pomiędzy Spółką a pozostałymi Uczestnikami. Podkreślić należy, iż elementem analizowanej struktury nie jest umowa pomiędzy Spółką a danym Uczestnikiem, lecz umowa pomiędzy bankiem a wszystkimi podmiotami wchodzącymi w skład Grupy kapitałowej, w tym Spółki, uczestniczącymi w procesie konsolidacji sald.

Ponadto, umowa cash poolingu nie spełnia wskazanych w art. 720 Kodeksu cywilnego warunków niezbędnych dla uznania jej za umowę pożyczki. Żadnej ze stron przedmiotowej umowy nie można określić jako pożyczkobiorcę lub pożyczkodawcę. Przedmiotowa umowa nie zawiera bowiem zobowiązania żadnego z podmiotów wchodzących w skład Grupy kapitałowej do przeniesienia na własność innego podmiotu wchodzącego w skład Grupy kapitałowej określonej ilości pieniędzy ani też zobowiązania do zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Umowa cash poolingu w żadnym wypadku nie realizuje również ekonomicznego celu pożyczki. O ile ekonomicznym celem umowy pożyczki jest korzystanie przez ściśle określony czas z cudzego kapitału, w ściśle określonej wysokości, w celach inwestycyjnych lub konsumpcyjnych, zwykle za zapłatą pożyczkodawcy umówionego wynagrodzenia, o tyle w umowie o zarządzanie płynnością finansową uczestnicy umowy realizują cel przedstawienia bankowi skonsolidowanego salda grupy rachunków (saldo na Rachunku Głównym), tak aby należne bankowi odsetki zostały naliczone w mniejszej wysokości w przypadku ujemnego salda skonsolidowanego Grupy kapitałowej (lub aby bank naliczył wyższe odsetki w przypadku dodatniego salda skonsolidowanego Grupy kapitałowej). Należy bowiem podkreślić, że nadrzędnym celem umowy o zarządzenie płynnością finansową jest zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi podmiotów z Grupy poprzez optymalne wykorzystanie nadwyżek środków pieniężnych na poszczególnych rachunkach bankowych Uczestników.

W związku z powyższym, w ocenie Spółki brak jest podstaw do zakwalifikowania transakcji typu cash poolingu jako umów pożyczek, a tym samym brak jest podstaw do objęcia takich transakcji obowiązkiem podatkowym wynikającym z przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W opinii Spółki, umowa o zarządzanie płynnością finansową, której stroną są spółki będące członkami Grupy kapitałowej i bank, jak również żadne czynności wykonywane w ramach tej umowy nie mogą być utożsamiane z pożyczką w znaczeniu Kodeksu cywilnego i w konsekwencji nie mogą być opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W przedmiotowym systemie zarządzania płynnością finansową, w przeciwieństwie do umowy pożyczki, żaden z podmiotów uczestniczących nie zobowiązuje się do udostępnienia środków innemu podmiotowi, ani też nie zobowiązuje się do zwrotu określonych środków dla tego podmiotu.

Wnioskodawca ponadto wskazał, że organy podatkowe niejednokrotnie wypowiadały się co do kwestii implikacji usług cash poolingu na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych, wskazując, że czynności wykonywane w ramach takich struktur nie podlegają temu podatkowi.

Dla przykładu Wnioskodawca przywołał szereg interpretacji indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej w związku z art. 16 § 1 ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1649) interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Mając powyższe na względzie, stosownie do powołanego art. 14c § 1 odstąpiono od oceny prawnej stanowiska Wnioskodawcy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.