IBPB-2-1/4514-423/15/BJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 28 października 2015 r. (data wpływu do Biura - 6 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 6 listopada 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest współwłaścicielem nieruchomości położonych w J. o powierzchni 0,1811 ha oraz 0,2692 ha. Powyższe nieruchomości oraz sąsiadujące z nimi trzy inne nieruchomości gruntowe ukształtowane są w sposób uniemożliwiający ich racjonalne zagospodarowanie, w tym w szczególności w sposób przewidziany i dopuszczony w obowiązującym dla tego terenu miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Każda z wymienionych powyżej działek gruntu charakteryzuje się bowiem długim i wąskim kształtem bez możliwości wydzielenia drogi dojazdowej do dalszej części.

W celu umożliwienia racjonalnego zagospodarowania przedmiotowych nieruchomości właściciele zdecydowali się na dokonanie podziału działek gruntu składających się na poszczególne nieruchomości i wzajemną zamianę poszczególnych ich części w taki sposób, aby każdy z właścicieli mógł z nowo wydzielonych działek gruntu, po ich połączeniu, utworzyć nieruchomości w pełni funkcjonalne i możliwe do racjonalnego zagospodarowania zgodnie z ich potrzebami oraz kryteriami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca oraz pozostali właściciele nieruchomości sąsiednich zamierzają złożyć zgody wniosek o podział przedmiotowych nieruchomości na podstawie art. 93, 97, 98, 98b oraz art. 99 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Załącznikiem do wniosku będzie przedwstępna umowa zamiany sporządzona w formie aktu notarialnego, zobowiązująca wszystkich właścicieli do dokonania stosownych wzajemnych zamian wobec części dotychczasowych nieruchomości, które będą ujęte w granicach ewidencyjnych nowych nieruchomości po dokonaniu podziału bez spłat i dopłat. Umowa ta służyć ma skutecznemu wyegzekwowaniu obowiązku dokonania zamiany po wydaniu decyzji o zatwierdzeniu połączenia i podziału nieruchomości, stosownie do art. 390 § 2 w zw. z art. 158 Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy umowa zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości (wzajemnego przeniesienia praw do części nieruchomości, które weszły w skład nowo wydzielonych działek gruntu bez spłat i dopłat) dokonana w trybie art. 98b ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, że jeżeli umowa zamiany następuje na podstawie art. 98b ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, to czynność ta będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 1 lit. g ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Planowana zamiana (wzajemne przeniesienie praw do części nieruchomości) dokonana w trybie art. 98b ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 1 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, albowiem zgodnie z tym przepisem nie podlegają opodatkowaniu czynności cywilnoprawne w sprawach podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami (...). Przepis ten dotyczy szeroko rozumianej gospodarki nieruchomościami, która została uregulowana w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z jej art. 1 ust. 1 pkt 2 określa ona m.in. zasady podziału nieruchomości, natomiast art. 8 i art. 9 tej ustawy mówią wprost o załatwianiu spraw, o których mowa w przepisach działu III, czyli również spraw związanych z podziałami nieruchomości.

Biorąc powyższe pod uwagę, zdaniem Wnioskodawcy, należy przyjąć, że nie podlegają podatkowi sprawy, dla których materialnoprawna podstawa rozstrzygnięcia jest zawarta w przepisach ustawy o gospodarce nieruchomościami. Właściciele nieruchomości ukształtowanych w sposób uniemożliwiający ich racjonalne zagospodarowanie mogą, na podstawie art. 98b ustawy o gospodarce nieruchomościami, złożyć zgodny wniosek o ich połączenie i ponowny podział na działki gruntu, jeżeli przysługują im jednorodne prawa do tych nieruchomości. Podziału nieruchomości dokonuje się pod warunkiem, że właściciele dokonają, w drodze zamiany, wzajemnego przeniesienia praw do części ich nieruchomości, które weszły w skład nowo wydzielonych działek gruntu. Dlatego do wniosku o podział należy dołączyć, złożone w formie aktu notarialnego, zobowiązanie do dokonania zamiany części nieruchomości.

Procedura uregulowana w art. 98b ustawy o gospodarce nieruchomościami jest stosowana w niniejszej sprawie. W szczególności Wnioskodawca oraz pozostali właściciele nieruchomości zawrą umowę zobowiązującą do zamiany części nieruchomości. Częścią tej procedury będzie także planowana umowa zamiany udziałów (części) nieruchomości objętych podziałem. Planowana umowa zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości w trybie art. 98b ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie stanowi typowej umowy zamiany uregulowanej w Kodeksie cywilnym, jest natomiast czynnością, której treść narzuca art. 98b ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, warunkującą wydanie decyzji administracyjnej zatwierdzającej taki podział. Procesowym warunkiem dopuszczalności dokonania połączenia i podziału nieruchomości jest przedłożenie do wniosku o dokonanie tych czynności notarialnej umowy zobowiązującej wszystkich wnioskodawców do dokonania stosownych wzajemnych zamian części dotychczasowych nieruchomości, które będą ujęte w granicach ewidencyjnych nowych nieruchomości po dokonaniu podziału.

Zatwierdzenia połączenia i podziału nieruchomości dokonuje się zatem pod warunkiem dokonania tej zamiany po dniu, gdy decyzja o zatwierdzeniu podziału nieruchomości stanie się ostateczna. Zatwierdzenie połączenia i podziału nieruchomości ma więc charakter warunkowy. Warunek ten może być jednak spełniony dopiero po tym, gdy decyzja w tym względzie stanie się ostateczna.

Jeżeli warunek zawarcia umowy zamiany nie zostanie spełniony w ustalonym terminie, to organ, który wydał decyzję o zatwierdzeniu połączenia i podziału nieruchomości, zobowiązany jest do wydania na podstawie art. 162 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego decyzji stwierdzającej wygaśniecie decyzji o zatwierdzeniu połączenia i podziału nieruchomości. Niezawarcie umowy zamiany określonej w art. 98b ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami powoduje zatem brak możliwości dokonania połączenia i ponownego podziału nieruchomości.

Przepis art. 2 pkt 1 lit. g ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wyłącza spod opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne, które są dokonywane w sprawach podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami. Do takich spraw należy zaliczyć także czynności niezbędne w celu poprawienia możliwości racjonalnego zagospodarowania nieruchomości. Planowana umowa zamiany części nieruchomości objętych podziałem będzie zawarta w trybie i w związku z treścią art. 98b ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Strony umowy nie mają wyłącznego wpływu na jej treść, gdyż istotne jej elementy zostaną określone w postanowieniu, poprzedzającym wydanie decyzji administracyjnej zatwierdzającej podział nieruchomości, wydanym na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami. Oznacza to, że umowa zamiany podlega przepisom ustawy o gospodarce nieruchomościami i nie może zostać dokonana bez uwzględnienia treści decyzji administracyjnej wydanej w trybie art. 98b tej ustawy.

W ocenie Wnioskodawcy, planowana umowa zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości, które wejdą w skład nowo wydzielonych działek gruntu, w trybie art. 98b ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jest bowiem czynnością cywilnoprawną dokonywaną w sprawie podlegającej przepisom ustawy o gospodarce nieruchomościami. Nie ma bowiem innej drogi prawnej, którą właściciele nieruchomości mogliby zastosować, aby zmienić dotychczasową strukturę istniejących nieruchomości i poprawić warunki ich racjonalnego zagospodarowania.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przytoczył treść art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i art. 2 pkt 1 lit. g ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i przywołał kilka interpretacji indywidualnych wydanych w podobnych sprawach.

Wnioskodawca przywołał również treść art. 98b ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz wskazał, że jeżeli umowa zamiany następuje na podstawie art. 98b ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, to czynność ta będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 1 lit. g ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym opisana w przedmiotowym wniosku umowa zamiany, wzajemnego przeniesienia praw do części nieruchomości, które weszły w skład nowo wydzielonych działek gruntu, w trybie art. 98b ustawy o gospodarce nieruchomościami nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626, z późn. zm.) podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Na podstawie art. 4 pkt 2 cyt. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie zamiany ciąży na stronach czynności.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podstawę opodatkowania przy umowie zamiany:

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych określa stawki podatku, które wynoszą m.in. od umowy zamiany przy przeniesieniu własności nieruchomości - 2%.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że zamiana nieruchomości podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na stronach czynności.

Niezależnie od powyższego, w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 2 pkt 1 lit. g ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne w sprawach podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami lub przepisom o autostradach płatnych.

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 1774, z późn. zm.) określa zasady scalania i podziału nieruchomości (art. 1 ust. 1 pkt 3).

W myśl art. 98b ust. 1 ww. ustawy, właściciele albo użytkownicy wieczyści nieruchomości ukształtowanych w sposób uniemożliwiający ich racjonalne zagospodarowanie mogą złożyć zgodny wniosek o ich połączenie i ponowny podział na działki gruntu, jeżeli przysługują im jednorodne prawa do tych nieruchomości. Do wniosku należy dołączyć, złożone w formie aktu notarialnego, zobowiązanie do dokonania zamiany, o której mowa w ust. 3.

Zgodnie z treścią art. 98b ust. 2 tej ustawy, w sprawach, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 93, art. 94, art. 96, art. 97 ust. 1-2, art. 98, art. 98a oraz art. 99.

Stosownie do art. 98b ust. 3 cyt. ustawy, podziału nieruchomości, o którym mowa w ust. 1, dokonuje się pod warunkiem, że właściciele albo użytkownicy wieczyści dokonają, w drodze zamiany, wzajemnego przeniesienia praw do części ich nieruchomości, które weszły w skład nowo wydzielonych działek gruntu. W razie nierównej wartości zamienianych części nieruchomości stosuje się art. 15.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości położonych w J. Powyższe nieruchomości oraz sąsiadujące z nimi trzy inne nieruchomości gruntowe ukształtowane są w sposób uniemożliwiający ich racjonalne zagospodarowanie. W celu umożliwienia racjonalnego zagospodarowania przedmiotowych nieruchomości właściciele zdecydowali się na dokonanie podziału działek gruntu składających się na poszczególne nieruchomości i wzajemną zamianę poszczególnych ich części w taki sposób, aby każdy z właścicieli mógł z nowo wydzielonych działek gruntu, po ich połączeniu, utworzyć nieruchomości w pełni funkcjonalne i możliwe do racjonalnego zagospodarowania zgodnie z ich potrzebami oraz kryteriami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca oraz pozostali właściciele nieruchomości sąsiednich zamierzają złożyć zgody wniosek o podział przedmiotowych nieruchomości na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Skoro zatem czynność zamiany części nowo wydzielonych nieruchomości (wzajemnego przeniesienia praw do części nieruchomości, które weszły w skład nowo wydzielonych działek, bez spłat i dopłat) zostanie dokonana na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami to w przedmiotowej sprawie będzie mieć zastosowanie art. 2 pkt 1 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a w konsekwencji przedmiotowa czynność zamiany nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych wskazać należy, iż rozstrzygnięcia w nich zawarte nie są wiążące dla tutejszego Organu. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w każdej z nich zawarte są wiążące.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie-w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.