IBPB-2-1/4514-33/16/PM - PCC w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 14 stycznia 2016 r. (data wpływu do Biura - 18 stycznia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 18 stycznia 2016 r. do Biura wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (dalej: Spółka lub NMAP) - wraz z pozostałymi spółkami z grupy kapitałowej mającymi siedzibę poza terytorium Polski (dalej: "uczestnicy"), przystąpił od 1 października 2015 r., do kompleksowego systemu zarządzania płynnością finansową oferowanego w ramach grupy kapitałowej (ang. cash pooling, dalej: "System" lub "System cash pooling").

System ma na celu optymalizację zarządzania płynnością finansową podmiotów należących do grupy N. poprzez m.in. zapewnienie korzystnego poziomu oprocentowania dla pokrywania niedoborów finansowych oraz dla lokowania wolnych środków finansowych, minimalizowanie kosztów finansowania oraz zmniejszenie kosztów transakcyjnych i administracyjnych.

System tworzą następujące podmioty:

* NMAG GmbH z siedzibą w Niemczech, pełniąca rolę lidera w Systemie (dalej: "NMAG" lub "Lider"),

* spółki wchodzące w skład Grupy N. mające siedzibę na terytorium Europy, w tym NMAP (dalej: "uczestnicy"),

* T.B. of T.M. UFJ, Ltd. z siedzibą w Japonii, oddział w D. (dalej: "Bank") oraz T. B. of T.M. UFJ (Polska) S.A. z siedzibą w Polsce (dalej: "Bank Polska").

System funkcjonuje na podstawie umowy z 28 września 2015 r. w sprawie koncentracji kapitału (ang. Cash Concentration Agreement; dalej: "umowa CCA"), która to została zawarta pomiędzy NMAG, a uczestnikami, w tym Spółką. Dodatkowo pomiędzy NMAG, NMAP, Bankiem oraz Bankiem Polska zawarta została umowa z 24 sierpnia 2015 r. o świadczenie usług transferu środków pomiędzy rachunkami (ang. Sweep Sernice Agreement; dalej: "umowa"). Odrębna umowa zawarta została również pomiędzy Liderem a Bankiem.

W ramach Systemu Bank Polska prowadzi rachunek krajowy dla NMAP (ang. EUR Account; dalej: "Rachunek EURO"). Natomiast Bank prowadzi dla NMAG rachunek główny (ang. Customer Pooled Account; dalej: "Raehunek Główny"), jak również subkonta do rachunku głównego, które korespondują z krajowymi Rachunkami EURO poszczególnych uczestników (ang. Pooled Account; dalej: "Rachunki Konsolidacyjne"). Zatem Rachunek EURO Spółki koresponduje z jednym z Rachunków Konsolidacyjnych prowadzonym przez Bank. Rachunek EURO, Rachunki Konsolidacyjne, jak i Rachunek Główny prowadzone są w walucie EUR.

Praktyczne funkcjonowanie Systemu dla Spółki polega na tym, iż na godzinę szesnastą każdego dnia roboczego Bank Polska dokonuje przelewu środków pieniężnych pomiędzy Rachunkiem EURO Spółki i Rachunkiem Głównym (poprzez Rachunek Konsolidacyjny) prowadzonym przez Bank przy czym, w przypadku gdy Rachunek EURO Spółki:

tak, aby na godzinę szesnastą każdego dnia roboczego saldo Rachunku EURO było zerowe.

W przypadku przekazania nadwyżek finansowych z Rachunku EURO na Rachunek Główny Spółka uzyskuje wynagrodzenie w postaci odsetek. Natomiast w przypadku przekazania środków finansowych z Rachunku Głównego na Rachunek EURO, NMAP za skorzystanie ze środków finansowych zobowiązana jest do zapłaty wynagrodzenia w postaci odsetek według ustalonej stopy procentowej.

Rola Banku, w tym Banku Polska obsługującego Rachunek EURO Spółki polega na kompleksowej obsłudze Systemu, w tym na założeniu i prowadzeniu rachunków, wykonywaniu przelewów pieniężnych związanych z Systemem oraz kalkulowaniu odsetek od skonsolidowanego salda dziennego na Rachunkach Konsolidacyjnych i Rachunku Głównym i ich rozliczania z Rachunkiem Głównym. Z tytułu wykonywania tych czynności Bank oraz Bank Polska pobierają wynagrodzenie.

Każdego dnia Bank wylicza odsetki od skonsolidowanego salda na Rachunku Głównym. Wyliczenie odsetek odbywa się bez dokonywania faktycznych przelewów środków pieniężnych pomiędzy Rachunkami Konsolidacyjnymi oraz Rachunkiem Głównym.

Poszczególni uczestnicy uzyskują odsetki od dodatnich sald rachunków uczestniczących w Systemie kalkulowane na podstawie średniego miesięcznego EONIA (Euro Overnight Index Average - referencyjna stopa międzybankowych operacji depozytowych typu O/N (z dnia na dzień) na rynku pieniężnym strefy euro) z ostatniego dnia poprzedzającego miesiąca, w wysokości EONIA-0,20%.

Poszczególni uczestnicy są obciążani odsetkami od ujemnych sald rachunków uczestniczących w Systemie kalkulowanymi na podstawie EONIA (Euro Overnight Index Average - referencyjna stopa międzybankowych operacji depozytowych typu O/N (z dnia na dzień) na rynku pieniężnym strefy euro) z ostatniego dnia poprzedzającego miesiąca, w wysokości EONIA+0,3%.

Na bazie miesięcznej Bank przedstawia Liderowi dzienne zestawienie transferów pomiędzy rachunkami uczestniczącymi w Systemie, na podstawie którego Lider dokonuje kalkulacji odsetek od sald dodatnich i ujemnych na rachunkach poszczególnych uczestników. Odsetki są dokumentowane fakturami wystawianymi przez Lidera (odsetki od negatywnego salda na rachunku uczestnika Systemu) albo fakturami wystawianymi przez poszczególnych uczestników Systemu (odsetki od dodatniego salda na rachunku uczestnika Systemu).

Lider pełni rolę łącznika pomiędzy Bankiem a uczestnikami. W szczególności, ciążą na nim obowiązki związane z administrowaniem Systemem (w tym obowiązki dokumentacyjno-informacyjne). Przede wszystkim, Lider występuje w imieniu uczestników przy zawieraniu umów z Bankiem, jak również podejmuje inne czynności związane z funkcjonowaniem Systemu. W szczególności Lider odpowiedzialny jest za zarządzenie saldem na Rachunku Głównym, zarządzanie płynnością finansową Grupy, zarządzanie i monitorowanie transferami środków z i na Rachunki Konsolidacyjne. Ponadto, Lider informuje codziennie uczestników o transferze środków przeprowadzonym w dniu poprzednim, jak również dostarcza uczestnikom comiesięczne zestawienie transakcji na poszczególnych Rachunkach Konsolidacyjnych, które to zestawienie przygotowuje na podstawie informacji otrzymanych od Banku, w pierwszym tygodniu, po miesiącu za który zestawienie jest przygotowywane.

Lider zobowiązany jest do uiszczania na rzecz Banku wynagrodzenia należnego za przeprowadzenie operacji w ramach Systemu.

Za usługi zarządzania Systemem Lider pobiera wynagrodzenie dokumentowane fakturą.

Jednocześnie w ramach Systemu, na podstawie umowy CCA Lider i uczestnicy mają obowiązek wzajemnego przekazywania informacji o faktach i okolicznościach, które są niezbędne do funkcjonowania Systemu. W szczególności przewidziany jest obowiązek przekazywania przez Lidera uczestnikom informacji oraz dokumentów niezbędnych do przestrzegania przez uczestników wymogów księgowych wynikających z krajowych regulacji prawnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy opisane w przedstawionym stanie faktycznym czynności dokonywane w ramach Systemu cash pooling podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Spółki czynności dokonywane w ramach Systemu cash pooling nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626, z późn. zm.) o podatku od czynności cywilnoprawnych w art. 1 ust. 1 pkt 1 zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu. A contrario, oznacza to, iż jakakolwiek czynność cywilnoprawna, która nie została wymieniona w tymże przepisie, nie podlega opodatkowaniu omawianym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Ponadto, w myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi podlegają także zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a także orzeczenia sądów (w tym również polubownych) oraz ugody, jeżeli wywołują one taki same skutki prawne.

Ustawodawca ustanawiając zamknięty katalog czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zdecydował o wyłączeniu czynności niewymienionych w tym katalogu z zakresu opodatkowania. W konsekwencji czynności cywilnoprawne, które nie zostały wymienione w powyższym przepisie, a także tzw. umowy nienazwane, nie mogą stanowić przedmiotu opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Należy przy tym podkreślić, że o kwalifikacji określonego stosunku prawnego, również na potrzeby opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych decyduje nie nazwa samej umowy, lecz jej treść (tekst jedn.: elementy przedmiotowo istotne). Znajduje to potwierdzenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wielokrotnie wypowiadał się w przedmiotowej sprawie, np. w wyroku z 16 grudnia 2013, sygn. akt. II FSK 185/12 czy z 2 sierpnia 2013 r., sygn. akt II FSK 2365/11).

Zdaniem Spółki, umów stanowiących podstawę funkcjonowania Systemu oraz poszczególnych czynności wykonywanych w ramach Systemu nie można zakwalifikować jako czynności wymienionych w zamkniętym katalogu art. I ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie można w szczególności utożsamiać umów i czynności w ramach Systemu z umowami pożyczki czy depozytu nieprawidłowego.

Zgodnie bowiem z art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), w przypadku umowy pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Z kolei jak stanowi art. 845 Kodeksu cywilnego, z depozytem nieprawidłowym mamy do czynienia wówczas, gdy przechowawca przyjmuje na przechowanie pieniądze lub inne rzeczy oznaczone co do gatunku i jest zobowiązany do ich zwrotu, ale może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku.

Zdaniem Spółki w ramach Systemu cash pooling nie dochodzi do zawierania pomiędzy uczestnikami umów pożyczek czy umów depozytu nieprawidłowego.

Oferowany przez Banki System cash pooling (zarządzanie płynnością finansową) to forma efektywnego zarządzania finansami podmiotów wchodzących w skład grupy kapitałowej. Usługa ta polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie.

Specyfika Systemu zakłada, iż przepływy środków pieniężnych będą odbywały się wielotorowo, zarówno poprzez wykorzystanie nadwyżek jak i niedoborów tych środków. W związku z tym niepodobna rozpatrywać transakcji zawieranych w ramach Systemu jako transakcji odrębnych, bowiem byłoby to sprzeczne z ich ekonomicznym sensem. W szczególności nie sposób twierdzić, iż poszczególne transakcje stanowią odrębne umowy pożyczki czy depozytu nieprawidłowego, a ich strony pełnią w nich rolę pożyczkobiorcy i pożyczkodawcy. W trakcie funkcjonowania Systemu nie powstaje bowiem zobowiązanie do przeniesienia na własność Spółki/ Lidera z góry określonej kwoty, a po drugiej stronie nie powstaje obowiązek zwrotu tej samej kwoty wraz z odsetkami. Uczestnik posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy zauważyć, iż pożyczka, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i System cash pooling różnią się zasadniczo co do celu umowy. Istotą pierwszej jest przeniesienie na własność określonego podmiotu określonej ilości środków pieniężnych i późniejszy ich zwrot wraz z odsetkami. System cash pooling ma natomiast za zadanie optymalizację zarzadzania środkami finansowymi wszystkich jego uczestników i uzyskanie korzyści płynących z koncentracji tych środków. Zatem umowa, której przedmiotem będzie zarządzanie płynnością finansową nie będzie wyczerpywać istotnych znamion umowy pożyczki, a tym bardziej istotnych znamion jakiekolwiek innej umowy wymienionej w zamkniętym katalogu zawartym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podsumowując, w opinii Spółki System cash pooling oferowany przez Banki i w którym Spółka pełni rolę uczestnika, jako czynność niewymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynność cywilnoprawnych, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Na potwierdzenie powyższego stanowiska Wnioskodawca przywołał stanowiska zaprezentowane przez organy podatkowe w wydanych interpretacjach indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej interpretacja indywidualna zawiera wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Mając powyższe na względzie, stosownie do powołanego art. 14c § 1 odstąpiono od oceny prawnej stanowiska Wnioskodawcy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.