IBPB-1-2/4510-890/15/BKD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 27 listopada 2015 r. (data wpływu do Izby Skarbowej w Poznaniu 7 grudnia 2015 r.) przekazanym do BKIP w Lesznie (data wpływu 11 grudnia 2015 r.), następnie zgodnie z właściwością w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych przekazanym do tut. BKIP (data wpływu 22 grudnia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy kwota 16.000,00 zł utraconego z przyczyn ekonomicznych wadium jest kosztem uzyskania przychodu w Spółce, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 grudnia 2015 r. wpłynął do Izby Skarbowej w Poznaniu wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy kwota 16.000,00 zł utraconego z przyczyn ekonomicznych wadium jest kosztem uzyskania przychodu w Spółce, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych. Wniosek ten zgodnie z właściwością w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych został przekazany do tut. BKIP 22 grudnia 2015 r.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest spółką akcyjną (dalej: "Spółka" lub "Wnioskodawca"), która wpłaciła wadium przetargowe w kwocie 16.000,00 zł na wykonanie modernizacji szybu R-VII. Po wycofaniu oferty złożonej w postępowaniu przetargowym przed jego rozstrzygnięciem, Spółka utraciła wpłacone wadium.

W wyniku ponownej wizji lokalnej obiektu będącego przedmiotem modernizacji szybu, mającej miejsce już po złożeniu przez Spółkę oferty ustalono co następuje:

* Roboty miały być prowadzone wyłącznie w dni wolne od wydobycia, a więc przy ograniczonej wentylacji w tym szybie. Skutkowałoby to niewystarczającym odprowadzeniem gazów powstających przy cięciu acetylenowo-tlenowym, oraz wzrostem temperatury powyżej 29 st. C, co zgodnie z przepisami górniczymi narzuciłoby konieczność skrócenia czasu pracy załogi, a co za tym idzie zatrudnienie dodatkowej brygady, którą na daną chwilę Spółka nie dysponowała.

* Termin realizacji zadania z uwagi na zakres robót prowadzonych w bardzo trudnych warunkach środowiskowych oraz ograniczonych możliwościach organizacyjnych w ocenie Spółki był niemożliwy do dotrzymania (co potwierdziło życie). Skutkowałoby to wysokimi karami pieniężnymi wynikającymi z zapisów umowy, a ich wysokość znacznie przewyższałaby wysokość wpłaconego wadium.

Uwzględnienie powyższych faktów spowodowało podjęcie decyzji odstąpienia od przetargu po złożeniu oferty, jeszcze przed jego rozstrzygnięciem, co pozwoliło uniknąć bardziej dotkliwych strat finansowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota 16.000,00 zł utraconego z przyczyn ekonomicznych wadium jest kosztem uzyskania przychodu w Spółce, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota 16.000,00 zł utraconego wadium stanowi koszt uzyskania przychodu zgodnie z art. 15 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Utrata wadium nie jest wymieniona w katalogu kosztów, które nie są kosztami uzyskania przychodu w rozumieniu art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Podejmując decyzję o przystąpieniu do przetargu Spółka miała na celu osiągnięcie przychodów w przyszłości. Jednak po dogłębnej analizie ustalono, że ta inwestycja nie przyniesie oczekiwanych przychodów, a tylko wygeneruje straty znacznie przewyższające wartość wpłaconego wadium. Stanowisko Wnioskodawcy potwierdza istniejące orzecznictwo, a w szczególności wyrok NSA z 2 marca 2000 r. (sygn. akt I SA/Gd 2099/97, w którym sąd wskazał, że "jeśli podatnik poniósł koszty w celu osiągnięcia przychodu, np. na pokrycie wadium, aby uczestniczyć w przetargu, to brak jest uzasadnienia, żeby odmówić mu prawa do zaliczenia takiego wydatku do tych kosztów, nawet gdy mimo wygrania przetargu w konsekwencji nie doszło do zawarcia umowy i wadium przepadło. Są takie sytuacje i zdarzenia gospodarcze, które z ekonomicznego punktu widzenia bardziej preferują rezygnację z zawarcia przyrzeczonej umowy i utratę wadium niż podejmowanie ekonomicznie nietrafnych i przynoszących straty decyzji gospodarczych w prowadzeniu przedsiębiorstwa".

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Stosownie do tych uregulowań, podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod tym jednak warunkiem, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

* został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,

* jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

* pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

* poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

* został właściwie udokumentowany,

* nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Zatem, za koszty uzyskania przychodów należy uznać wszelkie wydatki, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, tj. wymienionych w negatywnym katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 56 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat (kosztów) powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy. Zatem, utrata wręczonej przedpłaty (zaliczki, zadatku) powoduje, że powstała w ten sposób strata nie będzie zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Ze względów ekonomicznych utracona przedpłata jest stratą uznawaną przez prawo bilansowe (tekst jedn.: obciąża majątek podatnika), jednak na gruncie prawa podatkowego strata powstała w wyniku utraty zaliczki w związku z niewykonaniem umowy nie stanowi kosztu uzyskania przychodów, ponieważ została wprost wymieniona w katalogu zawartym w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

Zadatek i wadium są zdefiniowane odpowiednio w art. 394 i art. 704 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm., dalej: "k.c."). Zgodnie z art. 394 k.c., w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony. Zgodnie z art. 704 k.c., w warunkach aukcji albo przetargu można zastrzec, że przystępujący do aukcji albo przetargu powinien, pod rygorem niedopuszczenia do nich, wpłacić organizatorowi określoną sumę albo ustanowić odpowiednie zabezpieczenie jej zapłaty (wadium). Jeżeli uczestnik aukcji albo przetargu, mimo wyboru jego oferty, uchyla się od zawarcia umowy, której ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych w ustawie, organizator aukcji albo przetargu może pobraną sumę zachować albo dochodzić zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia. W pozostałych wypadkach zapłacone wadium należy niezwłocznie zwrócić, a ustanowione zabezpieczenie wygasa. Jeżeli organizator aukcji albo przetargu uchyla się od zawarcia umowy, ich uczestnik, którego oferta została wybrana, może żądać zapłaty podwójnego wadium albo naprawienia szkody.

Zadatek i wadium służą zatem do zabezpieczenia interesów obu stron umowy. Dzięki niemu każda ze stron zabezpiecza się na wypadek zerwania umowy przez drugą stronę. Strona która nie wykona swojego zobowiązania traci wpłacony zadatek i/lub wadium.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka wpłaciła wadium przetargowe na wykonanie modernizacji szybu. W wyniku ponownej wizji lokalnej obiektu będącego przedmiotem modernizacji - szybu, mającej miejsce już po złożeniu przez Spółkę oferty ustalono, że po uwzględnieniu faktów, które wyniknęły w trakcie tej wizji, Spółka byłaby zmuszona do zatrudnienia dodatkowej brygady, którą nie dysponowała na tą chwilę. Ponadto, termin wykonania usługi, w związku z nowymi faktami okazał się niemożliwy do dotrzymania, co wiązałoby się z wysokimi karami pieniężnymi, które znacznie przewyższałyby wysokość wpłaconego wadium. W związku z powyższym Spółka podjęła decyzję o odstąpieniu od przetargu po złożeniu oferty, jeszcze przed jego rozstrzygnięciem, co pozwoliło jej na uniknięcie bardziej dotkliwych strat finansowych.

Mając na uwadze wyżej cytowane przepisy oraz przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie nie jest istotne z jakich przyczyn Spółka wycofała się z przetargu. Miało to miejsce już po złożeniu konkretnej oferty, czyli po przystąpieniu Spółki do przetargu. Spółka przystępując do przetargu i wpłacając wadium zaakceptowała warunki zamawiającego. Dokonanie dodatkowej analizy opłacalności przedsięwzięcia wykonane przez Spółkę po złożeniu swojej oferty do przetargu nie wynikało z winy zamawiającego. Wnioskodawca nie przeanalizował rzetelnie zysków i strat przed przystąpieniem do przetargu, w konsekwencji, wydatek został poniesiony w wyniku nienależytego postępowania podatnika. Poniesienie wydatku będącego rezultatem zawinionego postępowania podatnika, nie chroni źródła przychodu i tym bardziej nie zabezpiecza go przed uszczerbkiem. Tym samym nie spełnia jednego z podstawowych warunków, zgodnie z którymi wydatek może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Spółka ze względów ekonomicznych poniosła stratę uznawaną przez prawo bilansowe, jednak na gruncie prawa podatkowego strata powstała w wyniku utraty wadium nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

Ponadto, jak wskazano powyżej, instytucja zadatku i wadium mają ten sam cel. Służą zabezpieczeniu interesów obu stron umowy. Dzięki nim każda ze stron zabezpiecza się na wypadek uchylania się od zawarcia umowy przez drugą stronę. Strona, która nie wykona swojego zobowiązania traci wpłacony zadatek/wadium. Zgodnie zaś z art. 16 ust. 1 pkt 56 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat (kosztów) powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy uznaje się za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78-79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z dnia 14 marca 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.