IBPB-1-2/4510-322/15/BG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z 23 lipca 2015 r., (data wpływu do tut. Biura 28 lipca 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy w sytuacji otrzymania nieoprocentowanej pożyczki od udziałowca po stronie Spółki wystąpi obowiązek sporządzenia dokumentacji pomiędzy podmiotami powiązanymi na podstawie art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 3) - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 lipca 2015 r. wpłynął do tut. Biura wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy w sytuacji otrzymania nieoprocentowanej pożyczki od udziałowca po stronie Spółki wystąpi obowiązek sporządzenia dokumentacji pomiędzy podmiotami powiązanymi na podstawie art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Do tej pory udziałowcy Wnioskodawcy (dalej: "Spółka"), udzielali Spółce pożyczek za wynagrodzeniem jakie stanowią odsetki. Obecnie zamierzają oni udzielić Spółce pożyczek nieoprocentowanych. Transakcje na podstawie art. 11 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zawierane są z podmiotami powiązanymi.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w przypadku otrzymania nieoprocentowanej pożyczki od udziałowca po stronie pożyczkobiorcy - Spółki wystąpi obowiązek sporządzenia dokumentacji pomiędzy podmiotami powiązanymi na podstawie art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

(pytanie oznaczone we wniosku jako nr 3)

Zdaniem Wnioskodawcy, fakt otrzymania nieoprocentowanej pożyczki nie rodzi po jego stronie obowiązku sporządzenia dokumentacji pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm., winno być tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), podatnicy dokonujący transakcji, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 - lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, jeżeli jedną ze stron takiej umowy jest podmiot mający miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, obejmującej:

Podmioty należy uznać za powiązane w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.p., jeżeli:

W myśl art. 11 ust. 4 ww. ustawy, przepisy ust. 1-3a stosuje się odpowiednio, gdy:

Z powyższych przepisów wyraźnie wynika, że aby zaistniał wymóg sporządzenia dokumentacji podatkowej, konieczne jest jednoczesne ziszczenie się dwóch warunków:

Pojęcie "transakcja" nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego ani cywilnego. Zatem można uznać, że nie posiada ono definicji legalnej. W takim przypadku należy posłużyć się znaczeniem słownikowym, w myśl którego (według internetowego Słownika Języka Polskiego)"transakcja to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług; też zawarcie takiej umowy". Ze słownikowego znaczenia słowa transakcja wynika, że jej przedmiotem mogą być towary lub usługi. Cechą każdego przedmiotu operacji handlowej dotyczącej kupna lub sprzedaży jest jej wartość wyrażona w cenie. Oznacza to, że transakcja posiada odpłatny charakter.

W opisanym zdarzeniu przyszłym przedstawionym we wniosku, udziałowcy (podmioty powiązane) zamierzają udzielić Spółce nieoprocentowanych pożyczek.

W związku z tym, że pożyczki zostaną udzielone Spółce nieodpłatnie, umowy te nie będą posiadać wszystkich cech transakcji, o jakich mowa w ww. art. 9a ust. 1 u.p.d.o.p. Zauważyć bowiem należy, że odpłatność jest przesłanką konstytutywną dla powstania obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej. Stanowisko takie zostało przykładowo zaprezentowane w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 27 stycznia 2012 r. (Znak: ILPB4/423-406/11-3/MC) oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 18 lutego 2012 r. (Znak: IBPBI/2/423-1588/10/PP).

Reasumując, Spółka nie będzie miała obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a u.p.d.o.p. w przypadku otrzymania nieoprocentowanych pożyczek od udziałowców (podmiotów powiązanych).

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm. dalej "u.p.d.o.p."), podatnicy dokonujący transakcji, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 - lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, jeżeli jedną ze stron takiej umowy jest podmiot mający miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, obejmującej:

Wartościowo rodzaje transakcji, do których zastosowanie ma obowiązek sporządzenia szczegółowej dokumentacji podatkowej został wymieniony w art. 9a ust. 2 i 3 u.p.d.o.p.

Powyższy obowiązek, na podstawie art. 9a ust. 2 u.p.d.o.p. obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:

Definicja podmiotów powiązanych została umieszczona w art. 11 ust. 1 i 4 u.p.d.o.p. I tak, jeżeli:

- i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podatnik nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podatnika oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Biorąc pod uwagę powyższe, Spółka ma obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a u.p.d.o.p., jeżeli spełnione zostaną następujące warunki:

* podatnik dokonuje transakcji z podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 u.p.d.o.p.,

* kwota transakcji przekroczy limity określone w art. 9a ust. 2 u.p.d.o.p.

Pojęcie transakcja jest pojęciem szerokim obejmującym wszelkiego rodzaju operacje i czynności dokonywane przez podmioty oraz wszelkie świadczenia i przepływy między tymi podmiotami. Pojęcie transakcji dotyczy obrotu dobrami i usługami, nie ogranicza się jednak tylko do sprzedaży bądź kupna towarów lub usług.

Biorąc pod uwagę wyżej opisane rozumienie pojęcia transakcja, wskazać należy, że nie musi mieć ona charakteru odpłatnego. Podmioty mogą dokonywać operacji, czynności, świadczeń o charakterze nieodpłatnym (tekst jedn.: bez wynagrodzenia, którego wartość jest wyrażona w cenie), co nie pozbawia ich cech transakcji, o której mowa w art. 9a u.p.d.o.p. Odpłatność nie jest przesłanką konstytutywną dla powstania obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej.

Pojęcie transakcji w rozumieniu art. 9a u.p.d.o.p. należy rozpatrywać w kontekście celu tego przepisu. Dokumentacja podatkowa dokonywanych przez podmioty powiązane transakcji przedstawiać ma warunki dokonywanych transakcji w celu ich porównania z warunkami stosowanymi przez podmioty niezależne w porównywalnych okolicznościach. Wskazać należy ponadto, że zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego (np. wyrok z 10 stycznia 2012 r., sygn. II FSK 1319/10) przepis art. 9a u.p.d.o.p. pełni funkcję gwarancyjną, to znaczy, że gwarantuje podmiotom powiązanym, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 4, a także art. 11 ust. 5 u.p.d.o.p., że przedłożenie merytorycznie poprawnej dokumentacji, pozwoli ocenić transakcje między nimi, jako spełniające warunki transakcji rynkowych.

Stosownie do art. 11 u.p.d.o.p., organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej badają zgodność ustalonych lub narzuconych przez podmioty powiązane warunków z warunkami jakie ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, w tym w szczególności, zasadność dokonania danej transakcji przez podmioty powiązane (w porównaniu z zachowaniem podmiotów niezależnych). Przepis art. 9a u.p.d.o.p. obejmuje więc także sytuacje lub zachowania podmiotów powiązanych nietypowe z punktu widzenia obrotu gospodarczego, w celu ich skonfrontowania z sytuacjami lub zachowaniami podmiotów niezależnych. Postępowanie to wynika z zasady ceny rynkowej (arms length principle), zgodnie z którą podmioty powiązane powinny, we wzajemnych relacjach, ustalać warunki, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane. Co ważne, sporządzenie i badanie dokumentacji transakcji (w tym przypadku nieodpłatnej transakcji pożyczki) przez organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej nie może ograniczać się tylko do badania ceny (o ile ta w ogóle występuje). Dokumentacja powinna bowiem umożliwiać analizę pod kątem warunków rynkowych również takich elementów pożyczki jak jej wartość, okres na jaki została udzielona, gwarancje spłaty, kalkulacja ryzyka etc. Dopiero tak uzyskany, pełny obraz ekonomicznej istoty danej transakcji umożliwia organom podatkowym lub organom kontroli skarbowej prawidłowe określenie rynkowości bądź nierynkowości danej transakcji. Niezależnie od powyższego, wskazać również należy, że cena w transakcji nie musi być w danym przypadku wyrażona bezpośrednio w pieniądzu (np. odsetki), ale może również stanowić inne świadczenie, w tym np. kompensatę, o której mowa w § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych (Dz. U. Nr 160, poz. 1268 z późn. zm.).

Wobec powyższego, w sytuacji otrzymania nieoprocentowanej pożyczki od udziałowca po stronie Spółki wystąpi obowiązek sporządzenia dokumentacji pomiędzy podmiotami powiązanymi na podstawie art. 9a u.p.d.o.p. (przy spełnieniu warunku dotyczącego limitów transakcji, wskazanych w art. 9a ust. 2 u.p.d.o.p.).

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy podatkowe i przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych potwierdzających jego stanowisko i stanowiących jego element stwierdzić należy, że jednolitość interpretacji chociaż jest cechą pożądaną nie stanowi wartości samej w sobie. Organ wydający interpretację indywidualną jest nią związany tylko w skonkretyzowanej, indywidualnej sprawie, co oznacza, że jego poglądy mogą ewoluować np. pod wpływem orzecznictwa sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Zmiana stanowiska w konkretnych sprawach została przewidziana przez ustawodawcę, co znalazło wyraz w treści art. 14e Ordynacji podatkowej, a skorzystanie z tej instytucji służy w istocie realizacji zasady jednolitości interpretacji. Przyjęcie odmiennej koncepcji powodowałoby, że jednostkowe zajęcie stanowiska przez Organ podatkowy skutkowałoby zawsze obowiązkiem powielenia tego stanowiska przez wszystkie inne organy bez względu na to czy stanowisko to byłoby słuszne, czy też nie. Niezależnie od ww. ogólnej zasady, należy wskazać, że przywołane przez Spółkę interpretacje indywidualne zostały zmienione przez Ministra Finansów na podstawie art. 14e Ordynacji podatkowej.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienia się, że w zakresie pytania nr 1 i 2 wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z dnia 14 marca 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.