IBPB-1-1/4510-60/15/AJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 18 sierpnia 2015 r. (data wpływu do tut. Biura 28 sierpnia 2015 r.), uzupełnionym 18 listopada 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie obowiązku sporządzania dokumentacji, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w sytuacji korzystania z usługi cash-poolingu - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 sierpnia 2015 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie obowiązku sporządzania dokumentacji, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w sytuacji korzystania z usługi cash-poolingu. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 2 listopada 2015 r. Znak: IBPB-1-1/4510-60/15/AJ, Znak: IBPB-1-1/4510-187/15/AJ, wezwano do jego uzupełnienia co też nastąpiło 18 listopada 2015 r.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (spółka z o.o.) zamierza uczestniczyć w strukturze zarządzania płynnością finansową (dalej: "cashpooling") prowadzonej przez bank z siedzibą na terytorium Polski (dalej: "Bank"). W strukturze cashpoolingu będą uczestniczyły wyłącznie podmioty polskie, cashpooling będzie rozliczany wyłącznie w polskich złotych. Usługa cashpoolingu będzie świadczona przez Bank na rzecz Spółki oraz innych spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej, do której należy także Spółka. Celem uczestnictwa w systemie cashpooling jest optymalizacja kosztów związanych z zarządzaniem płynnością finansową w grupie m.in. poprzez umożliwienia korzystania ze środków pieniężnych zgromadzonych przez podmioty uczestniczące w strukturze dzięki wykorzystaniu efektu skali. Każdy uczestnik będzie przystępował do Umowy zakładając, że uczestnictwo w Umowie przyczyni się do zmniejszenia kosztów finansowania oraz pozwoli na uzyskanie większych przychodów z tyt. odsetek od sald dodatnich na ich rachunkach bieżących. Umowa cashpoolingu ma charakter umowy nienazwanej na gruncie przepisów prawa cywilnego.

Podstawowy cel umowy, czyli zarządzanie środkami pieniężnymi podmiotów - uczestników, będzie realizowany poprzez:

* wykorzystanie rachunków poszczególnych podmiotów uczestniczących w strukturze,

* ustalenie zasad realizacji dyspozycji,

* przyznanie uczestnikom tzw. debetów technicznych,

* dokonywanie transferów i transferów zwrotnych środków, oraz

* odpowiednie naliczanie odsetek.

W ramach funkcjonowania struktury cashpoolingu wyróżnić można 3 rodzaje podmiotów:

* Bank, który jest usługodawcą tejże usługi

* podmioty uczestniczące w strukturze (dalej: Uczestnicy)

* lidera struktury (dalej: Lider) - który pełni funkcje administracyjne i reprezentuje pozostałych uczestników. Lider jest także - Uczestnikiem w strukturze cashpoolingu.

Spółka będzie w strukturze cashpoolingu pełniła funkcję Uczestnika, ale nie będzie Liderem. Wszystkie rachunki włączone w strukturę cashpoolingu będą prowadzone przez Bank. Każdy z Uczestników będzie posiadał rachunek bankowy oznaczony jako rachunek transakcyjny (dalej: Rachunek Transakcyjny). Rachunki Transakcyjne są bieżącymi rachunkami bankowymi i służą do dokonywania przez Uczestników bieżących rozliczeń pieniężnych w ramach prowadzonych przez nich działalności gospodarczych. W strukturze będzie występował również rachunek konsolidacyjny (dalej: Rachunek Konsolidacyjny) wykorzystywany do konsolidacji sald Rachunków Transakcyjnych, obliczania odsetek należnych Bankowi bądź Uczestnikom oraz informowania Banku i Lidera (na koniec dnia pracy Banku) o ogólnym saldzie wszystkich Uczestników (to Rachunek Konsolidacyjny będzie wskazywał aktualne saldo wszystkich Rachunków Transakcyjnych i tym samym aktualny stan środków pieniężnych znajdujących się w cashpoolingu). Posiadaczem Rachunku Konsolidacyjnego będzie Lider. Rachunek Konsolidacyjny będzie wykorzystywany wyłącznie dla ww. celów, nie będą z niego dokonywane bieżące operacje, jak na Rachunkach Transakcyjnych.

Poprzez Rachunek Konsolidacyjny będzie dokonywało się zerowanie sald Rachunków Transakcyjnych wszystkich Uczestników. Czynność zerowania sald będzie miała miejsce na koniec każdego dnia roboczego i będzie polegała na tym, że kwoty sald dodatnich z Rachunków Transakcyjnych Uczestników zostaną faktycznie przekazane na Rachunek Konsolidacyjny (przelew bankowy), natomiast salda ujemne Rachunków Transakcyjnych Uczestników zostaną faktycznie pokryte z Rachunku Konsolidacyjnego (przelew bankowy). Następnie - na początku kolejnego dnia roboczego, zostaną dokonane transfery zwrotne z Rachunku Konsolidacyjnego na Rachunki Transakcyjne Uczestników tak, aby ich salda wróciły do poziomu z poprzedniego dnia roboczego (tekst jedn.: sprzed operacji zerowania). Wskazane wyżej transfery będą transferami rzeczywistymi (tzw. cashpooling rzeczywisty), tzn. Bank będzie dokonywał przelewu środków między poszczególnymi rachunkami (tekst jedn.: między Rachunkami Transakcyjnymi a Rachunkami Konsolidacyjnymi). System udostępniony przez Bank będzie dokonywał powyższych operacji automatycznie, bez udziału Uczestników - w oparciu o wyrażoną przez nich wcześniej zgodę na takie działanie. W efekcie zerowania sald Rachunków Transakcyjnych, na Rachunku Konsolidacyjnym może powstać saldo dodatnie lub saldo ujemne. Saldo będzie podlegało oprocentowaniu - w przypadku salda dodatniego Liderowi będą należne od Banku odsetki od tego salda, a w przypadku salda ujemnego to Bankowi będą należne odsetki od Lidera. Wysokość odsetek będą określały odrębne umowy z Bankiem.

Ponadto umowa cashpoolingu przewiduje, tzw. odsetki wewnętrzne, które są należne Uczestnikom wykazującym na koniec dnia roboczego (przed zerowaniem) salda dodatnie. Odsetki od salda dodatniego są należne danemu Uczestnikowi od Lidera za okres od dnia transferu tych środków na Rachunek Konsolidacyjny do dnia transferu zwrotnego. Naliczeniem odsetek (co będzie miało miejsce codziennie) oraz przekazaniem ich Uczestnikowi z Rachunku Transakcyjnego Lidera albo z Rachunku Konsolidacyjnego (co będzie miało miejsce raz w miesiącu) zajmuje się Bank. Odsetki wewnętrzne nie obciążają Banku ale Lidera, Bank je tylko technicznie nalicza i przekazuje. Analogicznie sytuacja wygląda w odniesieniu do sald ujemnych (wykazywanych przed zerowaniem na Rachunkach Transakcyjnych), z tym, że wówczas odsetki są należne Liderowi od Uczestnika, który przed zerowaniem wykazywał saldo ujemne. Odsetki wewnętrzne są przekazywane z Rachunku Transakcyjnego danego Uczestnika na Rachunek Transakcyjny Lidera albo na Rachunek Konsolidacyjny. Bank będzie przekazywał Liderowi oraz Uczestnikom miesięczne raporty odsetek otrzymanych i tych którymi zostanie obciążony. Czynność naliczania i przelewu/potrącenia odsetek następuje bez dodatkowej dyspozycji ze strony Uczestników.

Odsetki wewnętrzne są naliczane i płacone zgodnie z dyspozycją Lidera, niezależnie od odsetek naliczanych przez Bank od salda ujemnego czy dodatniego wykazywanego na Rachunku Konsolidacyjnym po wyzerowaniu sald.

Bank może także udzielić kredytu w Rachunku Konsolidacyjnym. Kredyt jest udzielany Liderowi na podstawie odrębnej umowy i może być wykorzystany na bieżące potrzeby Lidera lub na finansowanie w ramach struktury cashpoolingu. Ponadto, w ramach kompleksowej usługi cashpoolingu Bank udostępni Uczestnikom limity zadłużenia, które będą udostępniane w Rachunkach Transakcyjnych poszczególnych Uczestników (tzw. debet techniczny).

W związku z uczestnictwem w opisanej wyżej strukturze cashpoolingu jej Uczestnicy, w tym Wnioskodawca będą odnosili wymierne korzyści w postaci optymalizacji kosztów związanych z zarządzaniem płynnością finansową. Dzięki codziennemu zerowaniu sald Rachunków Transakcyjnych Uczestników na Rachunku Konsolidacyjnym pojawi się saldo globalne dla wszystkich Uczestników, które będzie mogło korzystać z korzystniejszego oprocentowania - zarówno w przypadku salda dodatniego jak i ujemnego. Z uwagi na efekt skali Bank będzie skłonny zaoferować Uczestnikom korzystniejsze warunki od ofertowanych klientom indywidualnym. W skali całej grupy oszczędności stąd wynikające mogą okazać się znaczne.

Uczestnicy cashpoolingu, w tym także Lider będą ponosili na rzecz Banku opłaty za świadczenie usług cashpoolingu. Zadaniem Banku w strukturze cashpoolingowej jest m.in. prowadzenie rachunków bankowych dla wszystkich Uczestników struktury, ustalanie salda na Rachunku Konsolidacyjnym poprzez zerowanie sald Rachunków Transakcyjnych na koniec dnia i przywracanie tych sald z początkiem kolejnego dnia (transfer zwrotny), kalkulacja odsetek od salda na danym Rachunku Transakcyjnym (przed zerowaniem) oraz na Rachunku Konsolidacyjnym, kalkulacja odsetek należnych Bankowi bądź poszczególnym Uczestnikom i ich odpowiednie pobranie i przekazanie pomiędzy Uczestnikami oraz przygotowanie stosownych raportów w tym zakresie, ewentualnie także udzielanie kredytu Liderowi w Rachunku Konsolidacyjnym.

Natomiast zadaniem Lidera w strukturze cashpoolingu będzie co do zasady m.in. reprezentowanie innych Uczestników, pośredniczenie w relacjach pomiędzy innymi Uczestnikami a Bankiem, podejmowanie decyzji w zakresie funkcjonowania struktury ze skutkiem dla pozostałych uczestników.

W uzupełnieniu wniosku ujętym w piśmie z 10 listopada 2015 r. wskazano m.in., że pomiędzy Wnioskodawcą, a pozostałymi Uczestnikami cashpoolingu będą występowały powiązania, o których mowa w art. 11 oraz art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy CIT. Tego rodzaju powiązania nie będą występowały natomiast pomiędzy Bankiem a Uczestnikami (w tym Liderem). W ramach umowy cash poolingu podmiotem świadczącym usługi na rzecz Wnioskodawcy oraz pozostałych Uczestników w tym Lidera jest Bank, to on zobowiązuje się dostarczyć system oraz wykonać określone czynności niezbędne do zarządzania płynnością finansową Uczestników. Uczestnicy nie będą nabywać zatem usług zarzadzania płynnością finansową od siebie nawzajem, lecz od Banku. Z uwagi na naturę cash poolingu jego prawidłowe wykonanie i osiągnięcie zamierzonych celów nie jest możliwe bez udziału innych podmiotów. Nie jest jednak tak, że Uczestnicy zawierają transakcje między sobą. Uczestnicy jedynie zgodzą się na to, aby salda ich rachunków były zerowane poprzez rachunek Konsolidacyjny Lidera. Lider nie wykonuje jednak na rzecz Wnioskodawcy usługi, w związku z czym nie otrzymuje z tego tytułu żadnego wynagrodzenia. Pomiędzy Wnioskodawcą, jako Uczestnikiem oraz Liderem występują określone przepływy pieniężne związane z mechanizmem zerowania sald oraz transferami zwrotnymi oraz przelewami odsetek transfery te są związane i są skutkiem funkcjonowania mechanizmu cash poolingu rzeczywistego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z uczestnictwem Wnioskodawcy w przedstawionej w niniejszym wniosku strukturze cash poolingu oferowanej przez Bank, na Wnioskodawcy spoczywał będzie obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a do umowy dotyczącej cash poolingu znajdą zastosowanie przepisy o cenach transferowych, tj. art. 11 ww. ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, podpisanie umowy z Bankiem oraz uczestnictwo w strukturze cash poolingu oferowanym przez Bank nie będzie powodowało obowiązku sporządzania przez niego dokumentacji cen transferowych, uregulowanego w art. 9a ustawy o popdatku dochodowym od osób prawnych (dalej: "Ustawa CIT"), a do transakcji nie znajdą zastosowania przepisy art. 11 Ustawy CIT.

Uczestnictwo Wnioskodawcy i innych Uczestników w strukturze cash poolingu umożliwia racjonalne zarządzanie finansami przez grupę kapitałową. Instytucja ta nie doczekała się jednak uregulowania w polskim prawie cywilnym. Cash pooling jest umową nienazwaną, w związku z czym dla oceny skutków podatkowych takich umów szczególne znaczenie ma zakres umowy oraz intencja stron przy jej zawieraniu. Niewątpliwie intencją stron (Uczestników) przystępujących do tego typu umowy jest wspólne zarządzanie płynnością finansową w grupie kapitałowej do której należą, efektywne zarządzanie środkami pieniężnymi, optymalne wykorzystanie nadwyżek finansowych oraz minimalizowanie kosztów finansowania w ramach grupy. Czynności mające na celu realizację tego celu są na rzecz Wnioskodawcy i innych Uczestników wykonywane przez Bank, który nie jest podmiotem powiązanym z którymkolwiek Uczestnikiem.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 Ustawy CIT m.in. podatnicy dokonujący transakcji, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 Ustawy CIT - lub są zobowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji. Dokumentacja powinna być sporządzona wyłącznie dla transakcji, których wartość w roku podatkowym przekracza wskazane w Ustawie CIT progi, oraz powinna zawierać określone elementy.

Natomiast art. 11 ust. 1 i 4 Ustawy CIT określa, kiedy dwa podmioty gospodarcze uznaje się za podmioty powiązane (warunek konieczny stosowania analizowanych przepisów), oraz określają skutki ustalenia dla takich transakcji cen nierynkowych. Mając na uwadze powyższe, z przepisów Ustawy CIT wynika, że aby powstał wymóg sporządzania dokumentacji cen transferowych, konieczne jest ziszczenie się jednocześnie dwóch warunków:

* musimy mieć do czynienia z transakcją oraz

* taka transakcja powinna być zawarta między podmiotami powiązanymi

Pojęcie transakcji nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego ani cywilnego i dlatego można posłużyć się znaczeniem słownikowym, w myśl którego (zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego) transakcja to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowa handlowa na kupno bądź sprzedaż towarów/usług. Zgodnie z art. 9a Ustawy CIT przez transakcję należy rozumieć również umowę spółki oraz umowę wspólnego przedsięwzięcia lub o podobnym charakterze.

Z opisanego zdarzenia przyszłego wynika, że Uczestnicy, w tym Lider, zamierzają zawrzeć z Bankiem umowę o cash pooling, w ramach której Bank będzie świadczył na rzecz uczestników usługę zarządzania płynnością finansową. Nie jest jednak tak, że umowa w tym zakresie zawierana będzie pomiędzy Uczestnikami. To Uczestnicy będą stronami umowy z Bankiem, a Bank jest świadczeniodawcą. Uczestnicy nie będą nabywać zatem usług zarządzania płynnością finansową od siebie nawzajem, lecz od Banku. Z uwagi na naturę cash poolingu jego prawidłowe wykonanie i osiągnięcie zamierzonych celów nie będzie możliwe bez udziału innych podmiotów. Nie jest jednak tak, że Uczestnicy będą zawierać transakcje między sobą. Uczestnicy jedynie godzą się na to, aby salda ich rachunków były zerowane poprzez Rachunek Konsolidacyjny. Nie będzie to skutkowało jednak zawarciem transakcji, która obligowałaby Uczestników do sporządzenia dokumentacji podatkowej.

Na podstawie umowy cash poolingu, zapewnienie platformy technicznej umożliwiającej zarządzanie płynnością finansową na rzecz Uczestników, jak również jej obsługa w postaci choćby konsolidacji sald na Rachunku Konsolidacyjnym będzie leżało w gestii Banku. Bank będzie również odpowiedzialny za prowadzenie Rachunków Transakcyjnych i Konsolidacyjnego. Istotą systemu cash poolingu jest to, że dzięki przystąpieniu do niego większej liczby spółek z grupy jako strony umowy cash poolingu, otrzymują one od Banku jako drugiej strony umowy korzystniejsze oprocentowanie sald dodatnich i sald ujemnych na swoich Rachunkach. Oprocentowanie to jest ustalone na zasadach rynkowych, gdyż jest ustalone w Umowie zawartej z niezależnym podmiotem (Bank nie będzie podmiotem powiązanym z którymkolwiek Uczestnikiem), mimo iż w strukturze cash poolingu technicznie rozliczenie odsetek wewnętrznych będzie następowało pomiędzy Uczestnikami a Liderem

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku struktury cash poolingu, jako transakcję można określić usługę cash pooling (usługę kompleksowego zarządzania płynnością finansową) świadczoną na rzecz Uczestników przez Bank. Nie można w takim przypadku mówić, że to Uczestnicy będą świadczyć dla siebie nawzajem taką usługę - to bowiem dzięki aktywności Banku i jego czynnościom możliwe będzie wykonanie usługi zarządzania finansami. Uczestnicy bez zaangażowania Banku nie mogliby takiej usługi świadczyć. Skoro stroną transakcji będą Uczestnicy z jednej strony, a Bank z drugiej strony, to tak długo jak Bank nie będzie dla któregokolwiek Uczestnika podmiotem powiązanym, nie można mówić o powstaniu obowiązku sporządzenia dla tej transakcji dokumentacji podatkowej.

W odniesieniu do wynikających z umowy cash poolingu relacji między Uczestnikami (w tym, Liderem) wchodzącymi w skład tej samej grupy kapitałowej, trudno doszukać się w nich jakiegokolwiek przypadku kupna lub sprzedaży towarów/usług, czyli przypadków przeprowadzania transakcji między nimi, w tym także wspólnego przedsięwzięcia. O wspólnym przedsięwzięciu zdaniem Wnioskodawcy można byłoby mówić wówczas, gdyby to Uczestnicy dokonywali dla siebie nawzajem świadczeń, tak jednak nie będzie. Wszyscy Uczestnicy będą po prostu brali udział w strukturze cash poolingu, gdyż taka jest natura tej instytucji, razem stanowią oni jednak stronę dla Banku, który będzie jedynym usługodawcą w tym systemie. Skoro Uczestnicy cash poolingu nie będą świadczyć w ramach umowy usług, zatem nie można mówić o transakcji między Uczestnikami. Brak transakcji pomiędzy Uczestnikami jako podmiotami powiązanymi wyklucza w ogóle zastosowanie do umowy cash poolingu przepisów art. 11 Ustawy CIT. Ponadto brak transakcji pomiędzy Uczestnikami oznacza także niespełnienie pierwszego z dwóch ww. warunków, od których spełnienia zależy obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych.

Ponadto, jak wcześniej wskazano, transakcja zawierana będzie z niepowiązanym Bankiem, a zatem nie zostanie również spełniony drugi z wymienionych warunków, których spełnienie obliguje podatników do sporządzania dokumentacji cen transferowych. Mając zatem na uwadze, że umowa jest zawarta z udziałem Banku będącego podmiotem niepowiązanym z Wnioskodawcą, czy którymkolwiek Uczestnikiem cash poolingu oraz że jedynym usługodawcą w ramach analizowanej struktury cash poolingu jest niepowiązany Bank (Wnioskodawca jak i pozostali Uczestnicy są wyłącznie usługobiorcami), uznać należy, że nie dojdzie do zawarcia transakcji pomiędzy Uczestnikami, a także pomiędzy Uczestnikami i Liderem. Dlatego też, zdaniem Wnioskodawcy, do analizowanej umowy i czynności w ramach w niej wykonywanych nie będą miały zastosowania przepisy art. 11 ust. 1 i 4 Ustawy CIT, a Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do sporządzania dokumentacji cen transferowych, o której mowa w art. 9a Ustawy CIT (w przypadku przekroczenia progów wartości wskazanych w tym przepisie).

Analogiczne stanowisko w odniesieniu do zbliżonych bądź identycznych zdarzeń przyszłych prezentuje Minister Finansów w indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego, np. w interpretacjach wydanych przez:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 20 kwietnia 2010 r. Znak: IPPB3/423-26/10-4/PD,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 15 kwietnia 2011 r. Znak: ITPB3/423-31e/11/PS oraz Znak: ITPB3/423-31d/11/PS,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21 czerwca 2013 r. Znak: ILPB4/423-96/13-7/DS,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 2 lipca 2013 r. Znak: IBPBI/2/423-423/13/AK, z 28 czerwca 2013 r. Znak: IBPBI/2/423-376/13/JS.

Stanowisko analogiczne do stanowiska prezentowanego przez Spółkę wyraził także WSA w Warszawie w wyroku z 22 października 2014 r., w którym brak obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej został uargumentowany w następujący sposób (...) Otóż "wielostronność" umowy cash poolingu dotyczy tylko jej aspektów faktycznych - w ramach tej umownej konstrukcji prawnej występuje wielu uczestników o różnych statusach i funkcjach ("zwykli" uczestnicy, pool leader/koordynujący, bank), ale z punktu widzenia Skarżącej zawarła ona umowę tylko z bankiem, i tylko wobec banku ma chronione prawne roszczenia o wykonywanie tej umowy. W sensie prawnym kontrahentem dla Spółki jest tylko bank, gdyż tylko z bankiem zawarła umowę (wynika to zresztą już z pierwszego zdania wniosku o interpretację). To, że w konstrukcji stosunku cash poolingu bierze udział wiele podmiotów, w tym też podmioty powiązane w rozumieniu art. 9a ustawy, nie oznacza, iż mamy do czynienia z zawartymi pomiędzy nimi "transakcjami" w rozumieniu tego samego przepisu. Transakcja, z perspektywy Skarżącej, była bowiem zawarta z bankiem, który przecież podmiotem powiązanym ze Spółką nie jest (przynajmniej nie wynikało to z wniosku). Na gruncie art. 9a ustawy irrelewantna prawnie pozostaje kwestia tego, kto osiągnie ekonomiczną korzyść z uczestnictwa w stosunku cash poolingu. Tak samo, jak w ramach klasycznej działalności bankowej z pieniędzy lokowanych w banku przez jeden podmiot (za odpłatnością wynikającą z oprocentowania) korzyść odnosi podmiot zupełnie inny, nieznany temu pierwszemu (pieniądze lokowane w banku przez jednych są następnie pożyczane przez ten bank innym, zaś wynagrodzenie/zysk banku wynika z różnicy oprocentowania), tak też w ramach cash poolingu korzyści ekonomiczne osiągają poszczególni uczestnicy tego stosunku prawnego. Nie oznacza to jednak, że łączy ich jakakolwiek prawna więź, że mają względem siebie prawo podmiotowe związane z uczestnictwem w tym systemie. Więź ta bowiem, czyli - verba legis - transakcja, ma miejsce tylko w relacji poszczególny uczestnik - bank.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje.

Umowa "cash poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jeden z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy przez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. pool leadera, Leadera którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), podatnicy dokonujący transakcji, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 - lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, jeżeli jedną ze stron takiej umowy jest podmiot mający miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, obejmującej:

Powyższy obowiązek, na podstawie art. 9a ust. 2 u.p.d.o.p., obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:

Definicja podmiotów powiązanych została umieszczona w art. 11 ust. 1 i 4 u.p.d.o.p. I tak, jeżeli:

- i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Zgodnie z art. 11 ust. 5a u.p.d.o.p., posiadanie udziałów w kapitale innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 i 4, oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 5%.

Natomiast na podstawie art. 11 ust. 5b u.p.d.o.p. określając wielkość udziału pośredniego, jaki podmiot posiada w kapitale innego podmiotu, przyjmuje się zasadę, że jeżeli jeden podmiot posiada w kapitale drugiego podmiotu określony udział, a ten drugi posiada taki sam udział w kapitale innego podmiotu, to pierwszy podmiot posiada udział pośredni w kapitale tego innego podmiotu w tej samej wysokości; jeżeli wartości te są różne, za wysokość udziału pośredniego przyjmuje się wartość niższą.

Z uwagi na powyższe, konieczność sporządzenia dokumentacji cen transferowych zachodzi w przypadku, gdy spełnione są kumulatywnie następujące warunki:

Z ww. przepisów wyraźnie wynika, że aby mógł powstać wymóg sporządzania wspomnianej dokumentacji podatkowej, konieczne jest jednoczesne ziszczenie się dwóch warunków: musimy mieć do czynienia z transakcją oraz taka transakcja musi mieć miejsce pomiędzy podmiotami powiązanymi.

W związku z brakiem legalnej definicji pojęcia "transakcja", Wnioskodawca powołał się na definicję tego pojęcia zawartą w Słowniku Języka Polskiego, zgodnie z którą przez transakcję należy rozumieć operację handlową dotyczącą kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowę handlową na kupno lub sprzedaż towarów lub usług.

W ocenie tutejszego organu pojęcie transakcja jest pojęciem o znaczeniu szerszym od wskazanego przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji. Pojęcie to obejmuje bowiem wszelkiego rodzaju operacje i czynności dokonywane przez podmioty oraz wszelkie świadczenia i przepływy między tymi podmiotami. Pojęcie transakcji dotyczy obrotu dobrami i usługami, nie ogranicza się jednak tylko do sprzedaży bądź kupna towarów lub usług.

Pojęcie transakcji w rozumieniu art. 9a u.p.d.o.p. należy rozpatrywać w kontekście celu tego przepisu. Dokumentacja podatkowa dokonywanych przez podmioty powiązane transakcji przedstawiać ma warunki dokonywanych transakcji w celu ich porównania z warunkami stosowanymi przez podmioty niezależne w porównywalnych okolicznościach. Wskazać należy ponadto, że zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego (np. wyrok z 10 stycznia 2012 r., sygn. II FSK 1319/10) przepis art. 9a u.p.d.o.p. pełni funkcję gwarancyjną, to znaczy, że gwarantuje podmiotom powiązanym, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 4, a także art. 11 ust. 5 u.p.d.o.p., że przedłożenie merytorycznie poprawnej dokumentacji, pozwoli ocenić transakcje między nimi, jako spełniające warunki transakcji rynkowych.

Stosownie do art. 11 u.p.d.o.p. organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej badają zgodność ustalonych lub narzuconych przez podmioty powiązane warunków z warunkami jakie ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, w tym w szczególności, zasadność dokonania danej transakcji przez podmioty powiązane (w porównaniu z zachowaniem podmiotów niezależnych). Przepis art. 9a u.p.d.o.p. obejmuje więc także sytuacje lub zachowania podmiotów powiązanych nietypowe z punktu widzenia obrotu gospodarczego, w celu ich skonfrontowania z sytuacjami lub zachowaniami podmiotów niezależnych. Postępowanie to wynika z zasady ceny rynkowej (arms length principle), zgodnie z którą podmioty powiązane powinny, we wzajemnych relacjach, ustalać warunki, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zamierza uczestniczyć w strukturze zarządzania płynnością finansową (dalej jako: "cash pooling") prowadzonej przez Bank. Usługa jest skierowana do podmiotów wchodzących w skład grup kapitałowych i ma na celu głównie optymalizację zarządzania środkami finansowymi oraz ograniczanie kosztów pozyskania kapitału. Wnioskodawca będzie stroną umowy cash poolingu i jednym z Uczestników struktury cash poolingu.

Umowa cash poolingu to forma zarządzania finansami, stosowana przez podmioty należące do jednej grupy. Celem tego typu narzędzia finansowego jest minimalizowanie kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy.

Umowa cash poolingu nie została uregulowana w polskim systemie prawnym, jest zatem tzw. umową nienazwaną w rozumieniu prawa cywilnego. Jednakże, biorąc pod uwagę charakter tej umowy i jej cele, stwierdzić należy, że ma ona cechy zbliżone do umowy pożyczki (udostępnianie określonej kwoty pieniędzy w zamian za odpowiednie wynagrodzenie - odsetki). Zatem faktycznym jej celem jest udostępnianie środków pieniężnych (w formie transferów rzeczywistych, jak również tzw. wirtualnych) pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek. Jest to zatem rodzaj pożyczek udzielanych pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w tym systemie.

Biorąc pod uwagę powyższe, niezależnie od sytuacji, czy Leaderem jest bank czy też podmiot powiązany, transfery środków dokonywane są między uczestnikami systemu, są oni ich odbiorcami oraz odbiorcami należnych odsetek. Nawet zatem w sytuacji, gdy warunki umowy, np. wysokość oprocentowania odsetek ustala niepowiązany z uczestnikami systemu bank, transfery środków pomiędzy uczestnikami systemu mogą nie odzwierciedlać warunków rynkowych (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 26 lutego 2008 r., sygn. akt I SA/Kr 540/07). Przez warunki podlegające badaniu należy rozumieć zarówno wysokość odsetek, jak i poziom zadłużenia.

Jak już wskazano wyżej, celem umowy cash poolingu jest ograniczenie - u podmiotów uczestniczących w takim porozumieniu - kosztów związanych z finansowaniem prowadzonej przez nie działalności. Jeżeli dzięki tej umowie u każdego z uczestników systemu (w tym Wnioskodawcy) saldo odsetek otrzymanych nad odsetkami zapłaconymi jest wyższe od analogicznego salda, jakie podmiot taki zrealizowałby, gdyby w umowie nie uczestniczył, lecz pożyczał środki finansowe na prowadzoną działalność i jednocześnie lokował swoje środki, dokonując tych czynności z podmiotami niepowiązanymi według zasad rynkowych, to przyjąć należy, że dzięki tej umowie wyżej wspomniany cel jest zrealizowany. Jednakże w każdym indywidualnym przypadku wymagałoby oceny to (co zrealizować można tylko w postępowaniu podatkowym lub kontrolnym), czy stopień korzyści w postaci oszczędności związanych z uczestniczeniem przez podmioty w tej umowie jest adekwatny do angażowanych przez podmioty środków finansowych.

Stwierdzenie czy postanowienia danej umowy odbiegają od warunków rynkowych, może wymagać w konkretnym przypadku porównania treści swobodnie zawartych umów ze standardowymi warunkami, określonymi w ofercie bankowej. W szczególności prawdopodobieństwo, że umowne uregulowania mogą odbiegać od rynkowych istnieje, kiedy administratorem rozliczeń staje się podmiot z grupy, natomiast konstrukcja i warunki funkcjonowania cash poolingu zostają określone w umowie zawartej przez podmioty przystępujące do tego porozumienia i będące podmiotami powiązanymi. Warunki ustalania wynagrodzenia dla uczestnika systemu (podmiotu powiązanego z pozostałymi uczestnikami), pełniącego jednocześnie funkcje Leadera, powinny odzwierciedlać warunki ustalane w porównywalnych okolicznościach przez podmioty niezależne. Kwestia ta powinna również podlegać badaniu przez organy podatkowe/organy kontroli skarbowej oraz znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji podatkowej.

Odnośnie zastosowania przepisu art. 9a u.p.d.o.p. do omawianej struktury cash poolingu, należy raz jeszcze podnieść, że przepis ten nie wyłącza obowiązku dokumentowania transakcji między podmiotami powiązanymi dokonywanych w ramach cash poolingu. Dokumentacja taka powinna zawierać te informacje, które będą niezbędne do oceny, że warunki określone w ramach umowy odzwierciedlają warunki ustalane w porównywalnych okolicznościach przez podmioty niezależne. Ponadto powinna wskazywać na ekonomiczną zasadność korzystania przez podatnika z umowy cash pooling, tj. że podatnik uczestniczący w takiej umowie (tu: Wnioskodawca) osiąga wyższe korzyści (np. w postaci niższych kosztów), niż gdyby lokował i pożyczał środki finansowe od podmiotów z nim niepowiązanych. Zarazem z dokumentacji tej wynikać powinien ekwiwalentny charakter takiej umowy.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że w przedstawionej we wniosku sytuacji zostaną spełnione przesłanki wynikające z art. 9a u.p.d.o.p., w związku z czym Wnioskodawca będzie zobowiązany do sporządzania dokumentacji podatkowej, o ile nastąpi wypełnienie przesłanki dotyczącej przekroczenia rocznej wartości zawieranych transakcji, o której mowa w art. 9a ust. 2 u.p.d.o.p.

Reasumując, w związku z uczestnictwem Wnioskodawcy w przedstawionej w zdarzeniu przyszłym strukturze cash poolingu na Wnioskodawcy spoczywał będzie obowiązek dokumentacyjny wynikający z art. 9a u.p.d.o.p., jeżeli transakcje między uczestnikami cash poolingu przekroczą w danym roku podatkowym wartości określone w art. 9a ust. 2 u.p.d.o.p.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanych interpretacji indywidualnych i wyroków - wspierających argumentację Spółki - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, ze względów wskazanych w ww. interpretacji, nie podziela prezentowanego w nich stanowiska. Zauważyć również należy, że postępowanie w sprawie dot. wydawania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. W jego wyniku, organ wydając interpretację, przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa podatkowego i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do sytuacji indywidualnej wskazanej przez Wnioskodawcę. Nie można zatem utożsamiać "trybu interpretacji" z postępowaniem podatkowym, a w konsekwencji żądać, aby wydając interpretacje organ, odnosił się osobno do każdej powołanej we wniosku interpretacji czy wyroku sądowego, czy też prowadził szeroko rozumianą polemikę z każdym poglądem Wnioskodawcy. Powołane przez Spółkę interpretacje indywidualne i wyroki zostały potraktowane jako element stanowiska w sprawie, którego ze względów wskazanych w niniejszej interpretacji tut. Organ nie podziela.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.