IBPB-1-1/4510-59/15/AJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 18 sierpnia 2015 r. (data wpływu do tut. Biura 28 sierpnia 2015 r.), uzupełnionym 18 listopada 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych odsetek wypłacanych w ramach struktury cash poolingu - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 sierpnia 2015 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych odsetek wypłacanych w ramach struktury cash poolingu. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 2 listopada 2015 r. Znak: IBPB-1-1/4510-59/15/AJ, Znak: IBPB-1-1/4510-186/15/AJ, wezwano do jego uzupełnienia co też nastąpiło 18 listopada 2015 r.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (spółka z o.o.) zamierza uczestniczyć w strukturze zarządzania płynnością finansową (dalej: "cashpooling") prowadzonej przez bank z siedzibą na terytorium Polski (dalej: "Bank"). W strukturze cashpoolingu będą uczestniczyły wyłącznie podmioty polskie, cashpooling będzie rozliczany wyłącznie w polskich złotych. Usługa cashpoolingu będzie świadczona przez Bank na rzecz Wnioskodawcy oraz innych spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej, do której należy także Wnioskodawca. Celem uczestnictwa w systemie cashpooling będzie optymalizacja kosztów związanych z zarządzaniem płynnością finansową w grupie m.in. poprzez umożliwienie korzystania ze środków pieniężnych zgromadzonych przez podmioty uczestniczące w strukturze dzięki wykorzystaniu efektu skali. Każdy uczestnik będzie przystępował do Umowy zakładając, że uczestnictwo w Umowie przyczyni się do zmniejszenia kosztów finansowania oraz pozwoli na uzyskanie większych przychodów z tyt. odsetek od sald dodatnich na ich rachunkach bieżących.

mowa cashpoolingu ma charakter umowy nienazwanej na gruncie przepisów prawa cywilnego. Podstawowy cel umowy, czyli zarządzanie środkami pieniężnymi podmiotów - uczestników, będzie realizowany poprzez:

W ramach funkcjonowania struktury cashpoolingu wyróżnić można 3 rodzaje podmiotów:

* Bank, który jest usługodawcą tejże usługi

* podmioty uczestniczące w strukturze (dalej: Uczestnicy)

* lidera struktury (dalej: Lider) - który pełni funkcje administracyjne i reprezentuje pozostałych uczestników. Lider jest także Uczestnikiem w strukturze cashpoolingu.

Wnioskodawca będzie w strukturze cashpoolingu pełnił funkcję Uczestnika, ale nie będzie Liderem. Wszystkie rachunki włączone w strukturę cashpoolingu będą prowadzone przez Bank. Każdy z Uczestników będzie posiadał rachunek bankowy oznaczony jako rachunek transakcyjny (dalej: "Rachunek Transakcyjny"). Rachunki Transakcyjne są bieżącymi rachunkami bankowymi - Rachunki Transakcyjne służą do dokonywania przez Uczestników bieżących rozliczeń pieniężnych w ramach prowadzonych przez nich działalności gospodarczych. W strukturze będzie występował również rachunek konsolidacyjny (dalej: "Rachunek Konsolidacyjny") wykorzystywany do konsolidacji sald Rachunków Transakcyjnych, obliczania odsetek należnych Bankowi bądź Uczestnikom oraz informowania Banku i Lidera (na koniec dnia pracy Banku) o ogólnym saldzie wszystkich Uczestników (to Rachunek Konsolidacyjny będzie wskazywał aktualne saldo wszystkich Rachunków Transakcyjnych i tym samym aktualny stan środków pieniężnych znajdujących się w cashpoolingu). Posiadaczem Rachunku Konsolidacyjnego będzie Lider. Rachunek Konsolidacyjny będzie wykorzystywany wyłącznie dla ww. celów, nie będą z niego dokonywane bieżące operacje, jak na Rachunkach Transakcyjnych.

Poprzez Rachunek Konsolidacyjny będzie dokonywało się zerowanie sald Rachunków Transakcyjnych wszystkich Uczestników. Czynność zerowania sald będzie miała miejsce na koniec każdego dnia roboczego i będzie polegała na tym, że kwoty sald dodatnich z Rachunków Transakcyjnych Uczestników zostaną faktycznie przekazane na Rachunek Konsolidacyjny (przelew bankowy), natomiast salda ujemne Rachunków Transakcyjnych Uczestników zostaną faktycznie pokryte z Rachunku Konsolidacyjnego (przelew bankowy). Następnie - na początku kolejnego dnia roboczego, zostaną dokonane transfery zwrotne z Rachunku Konsolidacyjnego na Rachunki Transakcyjne Uczestników tak, aby ich salda wróciły do poziomu z poprzedniego dnia roboczego (tekst jedn.: sprzed operacji zerowania). Wskazane wyżej transfery będą transferami rzeczywistymi (tzw. cashpooling rzeczywisty), tzn. Bank będzie dokonywał przelewu środków między poszczególnymi rachunkami (tekst jedn.: między Rachunkami Transakcyjnymi a Rachunkami Konsolidacyjnymi). System udostępniony przez Bank będzie dokonywał powyższych operacji automatycznie, bez udziału Uczestników - w oparciu o wyrażoną przez nich wcześniej zgodę na takie działanie. W efekcie zerowania sald Rachunków Transakcyjnych, na Rachunku Konsolidacyjnym może powstać saldo dodatnie lub saldo ujemne. Saldo będzie podlegało oprocentowaniu - w przypadku salda dodatniego Liderowi będą należne od Banku odsetki od tego salda, a w przypadku salda ujemnego to Bankowi będą należne odsetki od Lidera. Wysokość odsetek będą określały odrębne umowy z Bankiem.

Ponadto umowa cashpoolingu przewiduje, tzw. odsetki wewnętrzne, które są należne Uczestnikom wykazującym na koniec dnia roboczego (przed zerowaniem) salda dodatnie. Odsetki od salda dodatniego są należne danemu Uczestnikowi od Lidera za okres od dnia transferu tych środków na Rachunek Konsolidacyjny do dnia transferu zwrotnego. Naliczeniem odsetek (co będzie miało miejsce codziennie) oraz przekazaniem ich Uczestnikowi z Rachunku Transakcyjnego Lidera albo z Rachunku Konsolidacyjnego (co będzie miało miejsce raz w miesiącu) zajmuje się Bank. Odsetki wewnętrzne nie obciążają Banku ale Lidera, Bank je tylko technicznie nalicza i przekazuje. Analogicznie sytuacja wygląda w odniesieniu do sald ujemnych (wykazywanych przed zerowaniem na Rachunkach Transakcyjnych), z tym, że wówczas odsetki są należne Liderowi od Uczestnika, który przed zerowaniem wykazywał saldo ujemne. Odsetki wewnętrzne są przekazywane z Rachunku Transakcyjnego danego Uczestnika na Rachunek Transakcyjny Lidera albo na Rachunek Konsolidacyjny. Bank będzie przekazywał Liderowi oraz Uczestnikom miesięczne raporty odsetek otrzymanych i tych którymi zostanie obciążony. Czynność naliczania i przelewu/potrącenia odsetek następuje bez dodatkowej dyspozycji ze strony Uczestników.

Odsetki wewnętrzne są naliczane i płacone zgodnie z dyspozycją Lidera, niezależnie od odsetek naliczanych przez Bank od salda ujemnego czy dodatniego wykazywanego na Rachunku Konsolidacyjnym po wyzerowaniu sald.

Bank może także udzielić kredytu w Rachunku Konsolidacyjnym. Kredyt będzie udzielany Liderowi na podstawie odrębnej umowy i może być wykorzystany na bieżące potrzeby Lidera lub na finansowanie w ramach struktury cashpoolingu. Ponadto, w ramach kompleksowej usługi cashpoolingu Bank udostępni Uczestnikom limity zadłużenia, które będą udostępniane w Rachunkach Transakcyjnych poszczególnych Uczestników (tzw. debet techniczny).

W związku z uczestnictwem w opisanej wyżej strukturze cashpoolingu jej Uczestnicy, w tym Wnioskodawca będą odnosili wymierne korzyści w postaci optymalizacji kosztów związanych z zarządzaniem płynnością finansową. Dzięki codziennemu zerowaniu sald Rachunków Transakcyjnych Uczestników na Rachunku Konsolidacyjnym pojawi się saldo globalne dla wszystkich Uczestników, które będzie mogło korzystać z korzystniejszego oprocentowania - zarówno w przypadku salda dodatniego jak i ujemnego. Z uwagi na efekt skali Bank będzie skłonny zaoferować Uczestnikom korzystniejsze warunki od ofertowanych klientom indywidualnym. W skali całej grupy oszczędności stąd wynikające mogą okazać się znaczne.

Uczestnicy cashpoolingu, w tym także Lider będą ponosili na rzecz Banku opłaty za świadczenie usług cashpoolingu. Zadaniem Banku w strukturze cashpoolingowej będzie m.in. prowadzenie rachunków bankowych dla wszystkich Uczestników struktury, ustalanie salda na Rachunku Konsolidacyjnym poprzez zerowanie sald Rachunków Transakcyjnych na koniec dnia i przywracanie tych sald z początkiem kolejnego dnia (transfer zwrotny), kalkulacja odsetek od salda na danym Rachunku Transakcyjnym (przed zerowaniem) oraz na Rachunku Konsolidacyjnym, kalkulacja odsetek należnych Bankowi bądź poszczególnym Uczestnikom i ich odpowiednie pobranie i przekazanie pomiędzy Uczestnikami oraz przygotowanie stosownych raportów w tym zakresie, ewentualnie także udzielanie kredytu Liderowi w Rachunku Konsolidacyjnym. Natomiast zadaniem Lidera w strukturze cashpoolingu będzie co do zasady m.in. reprezentowanie innych Uczestników, pośredniczenie w relacjach pomiędzy innymi Uczestnikami a Bankiem, podejmowanie decyzji w zakresie funkcjonowania struktury ze skutkiem dla pozostałych uczestników.

W uzupełnieniu wniosku ujętym w piśmie z 10 listopada 2015 r. wskazano m.in., że pomiędzy Wnioskodawcą, a pozostałymi Uczestnikami cashpoolingu będą występowały powiązania o których mowa w art. 11 oraz art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy CIT. Tego rodzaju powiązania nie będą występowały natomiast pomiędzy Bankiem a Uczestnikami (w tym Liderem). W ramach umowy cash poolingu podmiotem świadczącym usługi na rzecz Wnioskodawcy oraz pozostałych Uczestników w tym Lidera będzie Bank, to on zobowiązuje się dostarczyć system oraz wykonać określone czynności niezbędne do zarządzania płynnością finansową Uczestników. Uczestnicy nie będą nabywać zatem usług zarządzania płynnością finansową od siebie nawzajem, lecz od Banku. Z uwagi na naturę cash poolingu jego prawidłowe wykonanie i osiągnięcie zamierzonych celów nie będzie możliwe bez udziału innych podmiotów. Nie będzie jednak tak, że Uczestnicy będą zawierać transakcje między sobą. Uczestnicy jedynie zgodzą się na to, aby salda ich rachunków były zerowane poprzez rachunek Konsolidacyjny Lidera. Lider nie będzie wykonywał jednak na rzecz Wnioskodawcy usługi, w związku z czym nie otrzymuje z tego tytułu żadnego wynagrodzenia. Pomiędzy Wnioskodawcą, jako Uczestnikiem oraz Liderem będą występowały określone przepływy pieniężne związane z mechanizmem zerowania sald oraz transferami zwrotnymi oraz przelewami odsetek transfery te będą związane i będą skutkiem funkcjonowania mechanizmu cash poolingu rzeczywistego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym odsetki wypłacone przez Wnioskodawcę będą mogły być zaliczane do kosztów podatkowych bez ograniczeń wynikających z treści art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: przepisów o cienkiej kapitalizacji).

Zdaniem Wnioskodawcy, będzie przysługiwało mu prawo do zaliczenia do kosztów podatkowych odsetek wypłacanych w ramach struktury cash poolingu, w zakresie w jakim w zdarzeniu przyszłym zostaną one zapłacone, bez konieczności limitowania ich wysokości w oparciu o art. 16 ust. 1 pkt 60 czy 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: "Ustawa CIT").

Uczestnictwo Wnioskodawcy i innych Uczestników w strukturze cash poolingu będzie umożliwiało racjonalne zarządzanie finansami przez grupę kapitałową. Instytucja ta nie doczekała się jednak uregulowania w polskim prawie cywilnym. Cash pooling jest umową nienazwaną, w związku z czym dla oceny skutków podatkowych takich umów szczególne znaczenie ma zakres umowy oraz intencja stron przy jej zawieraniu. Niewątpliwie intencją stron (Uczestników) przystępujących do tego typu umowy będzie wspólne zarządzanie płynnością finansową w grupie kapitałowej do której należą, efektywne zarządzanie środkami pieniężnymi, optymalne wykorzystanie nadwyżek finansowych oraz minimalizowanie kosztów finansowania w ramach grupy. Taki cel będzie przyświecał także Wnioskodawcy i innym Uczestnikom przy zawieraniu z Bankiem umowy cash poolingu. W szczególności nie będzie wolą Uczestników zawarcie przez nich umowy czy umów pożyczek. Uczestnicy zawierając umowę z Bankiem będą dążyli przede wszystkim do osiągnięcia korzystnych warunków finansowych dla usługi zarządzania płynnością finansową.

Od 1 stycznia 2015 r. zmianie uległy przepisy w zakresie niedostatecznej kapitalizacji. Zgodnie z aktualnie obowiązującą regulacją art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

Należy zwrócić uwagę, że ustawodawca dyspozycją przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy CIT objął wyłącznie ograniczenia w zakresie odsetek od pożyczek. Definicję "pożyczki" dla celów analizowanych przepisów zawiera art. 16 ust. 7b Ustawy CIT. Zgodnie z tym przepisem przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c Ustawy CIT, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Przenosząc powyższe regulacje na grunt niniejszej sprawy należy uznać, że cash pooling nie stanowi umowy pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b Ustawy CIT. W wykonaniu czynności w ramach cash poolingu w żadnym momencie nie dochodzi do udzielenia pożyczki przez któregokolwiek Uczestnika (w tym Lidera) innemu Uczestnikowi (w tym Liderowi). W pierwszej kolejności należy wskazać, że nie będzie miał miejsca element konstytutywny dla umowy pożyczki, jakim jest przeniesienie własności określonej ilości pieniędzy z pożyczkodawcy na pożyczkobiorcę. Celem cash poolingu jest zarządzanie płynnością finansową poprzez skoncentrowanie środków finansowych na wspólnym rachunku i w ten sposób zarządzanie zgromadzonymi nadwyżkami finansowymi. W określonych sytuacjach Uczestnicy będą zobowiązani do zapłaty odsetek na rzecz Lidera lub odwrotnie. Niemniej, źródłem zobowiązania w tym zakresie nie będzie pożyczka udzielona Uczestnikom przez pozostałych Uczestników. Uczestnicy zobowiążą się do konsolidowania swoich środków ze środkami innych podmiotów uczestniczących w systemie, a nie do pożyczenia ich konkretnemu innemu Uczestnikowi. Uczestnicy, w tym Lider nie będą umawiali się wcześniej co do tego, kto wpłaci środki finansowe, w jakiej kwocie i kto je wykorzysta. Uczestnicy dobrowolnie będą brali udział w systemie i dobrowolnie wpłacą środki pieniężne nie mając wpływu na to, czy i w jakim zakresie zostaną one wykorzystane przez innych Uczestników. Wskazać bowiem należy, że w ramach cash poolingu Rachunki Transakcyjne Uczestników będą zerowane, tzn. kwoty sald dodatnich są przelewane na Rachunek Konsolidacyjny, a salda ujemne będą z tego Rachunku Konsolidacyjnego pokrywane. Nie jest zatem tak, że Uczestnik posiadający saldo dodatnie udziela pożyczki określonemu innemu Uczestnikowi, nie można również uznać, że środki będą pożyczane przez Lidera. Co prawda konsolidacja środków dokonywana będzie na Rachunku Konsolidacyjnym, którego posiadaczem będzie Lider, ale nie będzie on występował w roli pożyczkodawcy czy pożyczkobiorcy - jego Rachunek Konsolidacyjny będzie służył jedynie do technicznego wyzerowania sald Uczestników. Uczestnicy nie będą mieli uprawnienia do swobodnego dysponowania środkami pieniężnymi zdeponowanymi w ramach systemu cash poolingu, ich swoboda będzie ograniczać się wyłącznie do decyzji, czy zamierzają przystąpić do systemu i zaangażować środki finansowe; jeżeli jednak już się na to zdecydują to są zobowiązane do dostosowania się do zasad działania systemu, w tym m.in. do dokonywanego codziennie zerowania sald. Należy natomiast mieć na uwadze, że dla zaistnienia umowy pożyczki konieczne będzie wystąpienie skonkretyzowanego podmiotu i przedmiotu transakcji, jak również woli w zakresie zobowiązania do przeniesienia własności środków pieniężnych na inny podmiot. W przypadku uczestniczenia w strukturze cash poolingu żaden z tych czynników nie wystąpi, wobec czego nie będą zachodziły przesłanki dla sformułowania wniosku, że na gruncie Ustawy CIT przepływy środków finansowych w ramach cash poolingu można by zrównać z umową pożyczki. W analizowanym przypadku nie występuje pożyczkodawca ani pożyczkobiorca - żaden z uczestników nie zobowiązuje się wobec któregokolwiek innego Uczestnika, że przeniesie na niego określoną ilość pieniędzy. Uczestnicy będą podlegać jedynie mechanizmowi cash poolingu pozwalając na zerowanie ich sald. Powyższe znajduje potwierdzenie także w licznych orzeczeniach i interpretacjach. Tytułem przykładu w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 28 sierpnia 2014 r., sygn. akt I SA/Po 315/14 skład orzekający uznał, że: Ograniczenia w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów przewidziane w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 u.p.d.o.p. dotyczą odsetek od pożyczek (kredytów) udzielanych podatnikowi przez podmioty z nim powiązane. Natomiast w przypadku Cash Poolingu, przedstawionego w zdarzeniu przyszłym opisanym przez stronę, nie dochodzi do zawierania pomiędzy Uczestnikami systemu zarządzania środkami pieniężnymi umowy pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p., mimo że umowy te zawierają element kredytowania jednych podmiotów przez inne podmioty. Przede wszystkim, jak słusznie wskazała strona skarżąca, podatnicy przystępujący do umowy Cash Poolingu nie zobowiązują się do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na inny określony w umowie podmiot. Uczestnicy tego rodzaju porozumienia nie wiedzą, kiedy ich środki zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego Uczestnika. Nie jest więc skonkretyzowana druga strona transakcji i wysokość jej przedmiotu, ponieważ zerowanie salda debetowego na rachunku Uczestnika następuje z wykorzystaniem dodatniego salda rachunku zbiorczego, którego stan jest wypadkową sald rachunków wszystkich Uczestników systemu. Poza tym w umowie Cash Poolingu brak jest możliwości swobodnego dysponowania środkami przez Uczestników systemu, co jest elementem koniecznym umowy pożyczki. Wobec powyższego zasadne jest stanowisko skarżącej, że stosunki pomiędzy Uczestnikami systemu wynikające z uczestnictwa w systemie Cash Pooling nie powinny być kwalifikowane jako udzielenie pożyczki, o której mowa w art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p. i tym samym odsetki płacone w ramach umowy Cash Poolingu nie powinny podlegać restrykcjom wynikającym z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji.

Podobne stanowisko zaprezentowane zostało w licznych wyrokach sądów administracyjnych, m.in.:

* WSA w Warszawie z 10 lutego 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2562/13, z 15 lipca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 241/14,

* WSA we Wrocławiu z 11 lutego 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 1946/13, sygn. akt I SA/Wr 2007/13, z 9 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Wr 2080/14,

* WSA w Bydgoszczy z 19 marca 2014 r., sygn. akt: I SA/Bd 208/14,

* WSA w Poznaniu z 4 czerwca 2014 r., sygn. akt: I SA/Po 1261/13.

Stanowisko w zakresie niepodlegania odsetek wypłacanych w ramach cash poolingu reżimowi przepisów o cienkiej kapitalizacji zostało w zaprezentowane również w licznych interpretacjach indywidualnych, np.:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 20 czerwca 2013 r., Znak: IPPB5/423-199/13-7/JC,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21 czerwca 2013 r., Znak: ILPB4/423-96/13-5/DS,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 2 lipca 2013 r., Znak: IBPBI/2/423-424/13/AK,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 9 lipca 2013 r., Znak: ITPB3/423-158c/13/DK,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 30 sierpnia 2013 r., Znak: IPTPB3/423-181/13-4/IR, z 8 lipca 2013 r., Znak: IPTPB3/423-144/13-2/GG.

Wyroki i interpretacje dotyczą stanu prawnego obowiązującego przed 1 stycznia 2015 r., niemniej w ocenie Wnioskodawcy wnioski z nich wynikające jak najbardziej zachowują swoją aktualność. Z przytoczonego orzecznictwa oraz interpretacji jasno wynika, że rozliczeń dokonywanych w ramach cash poolingu nie można utożsamiać z udzieleniem przez któregokolwiek uczestnika pożyczki innemu Uczestnikowi. Uczestnicy cash poolingu wyrażają jedynie gotowość wprowadzenia swoich środków finansowych do systemu cash poolingu w celu usprawnienia przepływów w grupie. Tym samym, przystąpienie do umowy cash poolingu nie wiąże się z określeniem sumy środków finansowych, które dany Uczestnik będzie udostępniał konkretnemu odbiorcy tych środków. Co więcej, jak powyżej wskazano, nie jest skonkretyzowana druga strona Umowy. Wynika to z faktu, że w ramach cash poolingu nie ma możliwości powiązania środków pieniężnych przeznaczonych na pokrycie danego, przejściowego niedoboru (salda ujemnego) na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika ze środkami pochodzącymi od jednego konkretnego Uczestnika "finansującego" to saldo ujemne. W przypadku "zasilenia" rachunku Uczestnika następującego za pośrednictwem Rachunku Konsolidacyjnego, nie jest zatem możliwa identyfikacja od którego konkretnie Uczestnika pochodzą środki na finansowanie powstałego debetu. Również Spółka nie będzie wiedziała, czy przelane z jej Rachunku Transakcyjnego środki finansowe zostały wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego konkretnie Uczestnika.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów odsetek wypłacanych innym Uczestnikom w ramach opisanego systemu cash poolingu nie będą miały zastosowania ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy CIT. W konsekwencji Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów pełnej kwoty odsetek wypłaconych z tytułu rozliczeń dokonywanych w ramach systemu cash poolingu.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje.

Umowa "cash-poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jeden z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash-poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash-pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool leadera (Agenta), którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p., do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się:

* odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni;

* odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Przy czym, zgodnie z art. 16 ust. 6 u.p.d.o.p., wskaźnik procentowy, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, posiadanych udziałów (akcji) w spółce określa się na podstawie liczby praw głosu, jakie w związku z posiadanymi udziałami (akcjami) przysługują danemu podmiotowi; przepis art. 11 ust. 5b stosuje się odpowiednio. W przypadku wspólnika spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, niebędącego akcjonariuszem uważa się, że ten wskaźnik procentowy pozostaje spełniony bez względu na wielkość jego udziału w tej spółce.

Przez pożyczkę, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu (art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p.).

Zgodnie natomiast z art. 16 ust. 7g u.p.d.o.p., wartość zadłużenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, pomniejsza się o wartość pożyczek udzielonych podmiotom powiązanym, wskazanym w tych przepisach.

Z kolei, w myśl art. 16 ust. 7h u.p.d.o.p., wartość kapitału własnego, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, o których mowa w tych przepisach, bez uwzględnienia kapitałów z aktualizacji wyceny oraz części kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki lub funduszu udziałowego w spółdzielni, jaka nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki lub członkom wobec tej spółdzielni, a także wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

Jak wynika z opisanego zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zamierza uczestniczyć w strukturze zarządzania płynnością finansową ("cashpooling") prowadzonej przez Bank z siedzibą na terytorium Polski. W strukturze cashpoolingu będą uczestniczyły wyłącznie podmioty polskie. Usługa cashpoolingu będzie świadczona przez Bank na rzecz Wnioskodawcy oraz innych spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej, do której należy także Wnioskodawca. Celem uczestnictwa w systemie cashpooling jest optymalizacja kosztów związanych z zarządzaniem płynnością finansową w grupie m.in. poprzez umożliwienia korzystania ze środków pieniężnych zgromadzonych przez podmioty uczestniczące w strukturze dzięki wykorzystaniu efektu skali.

Wnioskodawca będzie w strukturze cashpoolingu pełnił funkcję Uczestnika, ale nie będzie Liderem. Wszystkie rachunki włączone w strukturę cashpoolingu będą prowadzone przez Bank. Każdy z Uczestników będzie posiadał rachunek bankowy oznaczony jako Rachunek Transakcyjny. Rachunki Transakcyjne są bieżącymi rachunkami bankowymi i będą służyły do dokonywania przez Uczestników bieżących rozliczeń pieniężnych w ramach prowadzonych przez nich działalności gospodarczych. W strukturze będzie występował również Rachunek Konsolidacyjny wykorzystywany do konsolidacji sald Rachunków Transakcyjnych, obliczania odsetek należnych Bankowi bądź Uczestnikom oraz informowania Banku i Lidera (na koniec dnia pracy Banku) o ogólnym saldzie wszystkich Uczestników (to Rachunek Konsolidacyjny będzie wskazywał aktualne saldo wszystkich Rachunków Transakcyjnych i tym samym aktualny stan środków pieniężnych znajdujących się w cashpoolingu). Posiadaczem Rachunku Konsolidacyjnego będzie Lider. Rachunek Konsolidacyjny będzie wykorzystywany wyłącznie dla ww. celów, nie będą z niego dokonywane bieżące operacje, jak na Rachunkach Transakcyjnych. Poprzez Rachunek Konsolidacyjny będzie dokonywało się zerowanie sald Rachunków Transakcyjnych wszystkich Uczestników. Czynność zerowania sald będzie miała miejsce na koniec każdego dnia roboczego i będzie polegała na tym, że kwoty sald dodatnich z Rachunków Transakcyjnych Uczestników zostaną faktycznie przekazane na Rachunek Konsolidacyjny (przelew bankowy), natomiast salda ujemne Rachunków Transakcyjnych Uczestników zostaną faktycznie pokryte z Rachunku Konsolidacyjnego (przelew bankowy). Następnie - na początku kolejnego dnia roboczego, zostaną dokonane transfery zwrotne z Rachunku Konsolidacyjnego na Rachunki Transakcyjne Uczestników tak, aby ich salda wróciły do poziomu z poprzedniego dnia roboczego (tekst jedn.: sprzed operacji zerowania). Wskazane wyżej transfery będą transferami rzeczywistymi (tzw. cashpooling rzeczywisty), tzn. Bank będzie dokonywał przelewu środków między poszczególnymi rachunkami (tekst jedn.: między Rachunkami Transakcyjnymi a Rachunkami Konsolidacyjnymi). System udostępniony przez Bank będzie dokonywał powyższych operacji automatycznie, bez udziału Uczestników - w oparciu o wyrażoną przez nich wcześniej zgodę na takie działanie. W efekcie zerowania sald Rachunków Transakcyjnych, na Rachunku Konsolidacyjnym może powstać saldo dodatnie lub saldo ujemne. Saldo będzie podlegało oprocentowaniu - w przypadku salda dodatniego Liderowi będą należne od Banku odsetki od tego salda, a w przypadku salda ujemnego to Bankowi będą należne odsetki od Lidera. Wysokość odsetek będą określały odrębne umowy z Bankiem.

Ponadto umowa cashpoolingu przewiduje, tzw. odsetki wewnętrzne, które będą należne Uczestnikom wykazującym na koniec dnia roboczego (przed zerowaniem) salda dodatnie. Odsetki od salda dodatniego będą należne danemu Uczestnikowi od Lidera za okres od dnia transferu tych środków na Rachunek Konsolidacyjny do dnia transferu zwrotnego. Naliczeniem odsetek (co będzie miało miejsce codziennie) oraz przekazaniem ich Uczestnikowi z Rachunku Transakcyjnego Lidera albo z Rachunku Konsolidacyjnego (co będzie miało miejsce raz w miesiącu) zajmuje się Bank. Odsetki wewnętrzne nie obciążą Banku ale Lidera, Bank je tylko technicznie naliczy i przekaże. Analogicznie sytuacja będzie wyglądała w odniesieniu do sald ujemnych (wykazywanych przed zerowaniem na Rachunkach Transakcyjnych), z tym, że wówczas odsetki będą należne Liderowi od Uczestnika, który przed zerowaniem wykazywał saldo ujemne. Odsetki wewnętrzne będą przekazywane z Rachunku Transakcyjnego danego Uczestnika na Rachunek Transakcyjny Lidera albo na Rachunek Konsolidacyjny. Bank będzie przekazywał Liderowi oraz Uczestnikom miesięczne raporty odsetek otrzymanych i tych którymi zostanie obciążony. Czynność naliczania i przelewu/potrącenia odsetek nastąpi bez dodatkowej dyspozycji ze strony Uczestników.

Pomiędzy Wnioskodawcą, a pozostałymi uczestnikami cash poolingu wystąpią powiązania, o których mowa w art. 11 oraz art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Lider nie będzie wykonywał na rzecz Wnioskodawcy usługi, w związku z czym nie otrzyma z tego tytułu żadnego wynagrodzenia.

Przedstawiona przez Wnioskodawcę umowa będzie miała postać tzw. zero-balancing cashpooling, w którym dokonywany jest fizyczny transfer środków pomiędzy rachunkami uczestników i rachunkiem głównym grupy. Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do umowy cash poolingu. Stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest, że jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy), celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Zwarzywszy na charakter tego typu umowy otrzymane przez podmiot środki finansowe podlegają zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek.

Istotą zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki jest przejście prawa własności przedmiotu pożyczki na pożyczkobiorcę oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu, czyli do przeniesienia własności takiego samego przedmiotu na pożyczkodawcę. Opisana we wniosku umowa cash poolingu będzie wypełniać zatem przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p. W przedmiotowej sprawie będziemy mieć bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami, przy jednoczesnej - wynikającej z logiki systemu zarządzania płynnością finansową - koniecznością zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniem w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek. Z ekonomicznego punktu widzenia finansowanie to ma cechy pożyczki, gdyż w wyniku sfinansowania ujemnego salda wykazanego przez danego uczestnika umowy nadwyżką środków zgromadzonych przez innych uczestników, uczestnik ten nie będzie zobowiązany do zapłaty odsetek na rzecz Banku z tytułu debetu jego rachunku, który by wystąpił w sytuacji, gdyby niedoboru tego nie pokrył inny uczestnik umowy. W miejsce zatem dłużnego kredytowania debetu, jaki będzie występował na rachunku prowadzonym na rzecz danego uczestnika, w następstwie umowy cash poolingu kredytowanie takie będzie realizowane ze środków nie Banku, lecz innego bądź innych uczestników umowy. Zważywszy na charakter umów cash poolingu ich uczestnicy którzy będą wykazywali salda dodatnie, i którzy tym samym będą finansowali także salda ujemne innych uczestników będą otrzymywać stosowne wynagrodzenie w postaci odsetek.

Tym samym nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku środków finansowych, które posłużą pokryciu niedoborów finansowych innych uczestników umowy, będzie można mówić o ich udzieleniu innym uczestnikom umowy w formie pożyczki w rozumieniu wyżej powołanego art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p.

Odnosząc powyższe do opisanego zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że uprawnienie Wnioskodawcy do korzystania ze środków finansowych i dokonywanie spłat w ramach opisanej we wniosku struktury cash poolingu upoważnia do stwierdzenia, że w opisanym zdarzeniu przyszłym będziemy mieli do czynienia z pożyczką w rozumieniu definicji zawartej w art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p.

Jeżeli zatem, podmioty zawierające umowę są podmiotami wskazanymi w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 u.p.d.o.p. to przepisy te w niniejszej sprawie mogą znaleźć zastosowanie.

Tym samym, w sytuacji gdy Wnioskodawca będzie wykazywał saldo debetowe na swoim rachunku, a także łączna wartość zadłużenia wobec podmiotów wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 u.p.d.o.p. przekroczy wartości w nich wymienione, wówczas w odniesieniu do odsetek płaconych w związku z uczestnictwem w systemie cash poolingu znajdą zastosowanie ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji.

Stanowisko Wnioskodawcy należy zatem uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanych interpretacji indywidualnych i wyroków - wspierających argumentację Spółki - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, ze względów wskazanych w ww. interpretacji, nie podziela prezentowanego w nich stanowiska. Zauważyć również należy, że postępowanie w sprawie dot. wydawania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. W jego wyniku, organ wydając interpretację, przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa podatkowego i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do sytuacji indywidualnej wskazanej przez Wnioskodawcę. Nie można zatem utożsamiać "trybu interpretacji" z postępowaniem podatkowym, a w konsekwencji żądać, aby wydając interpretacje organ, odnosił się osobno do każdej powołanej we wniosku interpretacji czy wyroku sądowego, czy też prowadził szeroko rozumianą polemikę z każdym poglądem Wnioskodawcy. Powołane przez Spółkę interpretacje indywidualne i wyroki zostały potraktowane jako element stanowiska w sprawie, którego ze względów wskazanych w niniejszej interpretacji tut. Organ nie podziela.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.