IBPB-1-1/4510-265/15/NL

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 16 grudnia 2015 r. (data wpływu do tut. Biura 22 grudnia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy odsetki o których mowa we wniosku będą mogły być zaliczane do kosztów podatkowych bez ograniczeń wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy CIT (tekst jedn.: przepisów o cienkiej kapitalizacji) - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 grudnia 2015 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy odsetki o których mowa we wniosku będą mogły być zaliczane do kosztów podatkowych bez ograniczeń wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy CIT (tekst jedn.: przepisów o cienkiej kapitalizacji).

We wniosku został przedstawiony następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest Sp. z o.o. (dalej: "Wnioskodawca" lub "Spółka"), spółką kapitałową podlegającą w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania. Głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest wydobywanie żwiru i piasku. Spółka należy do grupy kapitałowej (dalej: "Grupa").

Spółka zamierza przystąpić do systemu zarządzania środkami pieniężnymi oraz przepływami pieniężnymi typu cash pooling (dalej: "System 1"). Do Systemu 1, oprócz Wnioskodawcy, będą należeć inne spółki będące polskimi rezydentami podatkowymi i należące do Grupy (dalej pojedynczo: "Uczestnik Systemu 1" lub łącznie: "Uczestnicy Systemu 1") oraz spółka X AG (dalej: "HCAG") jako poręczyciel Systemu 1. HCAG ma siedzibę w Niemczech i jest niemieckim rezydentem podatkowym. HCAG posiada pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) we Wnioskodawcy oraz innych Uczestnikach Systemu 1, w tym w spółce akcyjnej Y (dalej: "GC"). Z kolei, GC posiada bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) w niektórych spółkach będących Uczestnikami Systemu 1. Nie można wykluczyć, że w przyszłości inne polskie spółki z Grupy staną się Uczestnikami Systemu 1.

Przystąpienie przez Spółkę do umowy zarządzania płynnością finansową ma na celu zapewnienie optymalnego korzystania ze środków finansowych w ramach Grupy i tym samym umocnienia konkurencyjności Grupy na rynku.

Ponadto, spółka z Grupy, do której należy Wnioskodawca, a która jest również uczestnikiem Sytemu 1, tj. GC, przystąpi także do drugiego systemu zarządzania środkami pieniężnymi oraz przepływami pieniężnymi typu cash pooling (dalej: "System 2").

I) Umowa Cash Pooling 1

Wnioskodawca oraz inne spółki z Grupy będące polskimi rezydentami podatkowymi zamierzają zawrzeć z podmiotem trzecim - bankiem z siedzibą w Polsce (dalej: "Bank") Umowę Świadczenia Usługi Optymalizacji Zarządzania Płynnością w Formie Limitów Dziennych (ang. Daylight Overdraft Liquidity Management Agreement, dalej: "Umowa Cash Pooling 1").

Pomiędzy Bankiem a Wnioskodawcą nie zachodzą powiązania kapitałowe, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT, tj. Bank nie posiada pośrednio lub bezpośrednio udziałów (akcji) we Wnioskodawcy, ani też Bank i Wnioskodawca nie mają wspólnego bezpośredniego lub pośredniego udziałowca/akcjonariusza, który posiadałby nie mniej niż po 25% udziałów we Wnioskodawcy i Banku.

W oparciu o Umowę Cash Pooling 1, Bank świadczyć będzie - na rzecz Wnioskodawcy oraz poszczególnych spółek z Grupy objętych Systemem 1 - usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową w formie odnawialnych limitów dziennych, mające na celu ułatwienie Wnioskodawcy oraz poszczególnym spółkom z Grupy codzienne wspólne zarządzanie środkami pieniężnymi.

Dodatkowo, Bank zawrze z GC oraz HCAG, spółką będącą niemieckim rezydentem podatkowym, umowę kredytową (ang. Facility Agreement) (dalej: "Umowa kredytowa") na podstawie której Bank przyzna GC oraz HCAG limit kredytowy (dalej: "Limit Kredytowy") o ustalonej maksymalnej wysokości, który będzie mógł być wykorzystany w ramach Systemu 1 oraz Systemu 2 (jako kredyt w Głównym Rachunku Płynności Systemu 1 lub Systemu 2).

Na mocy Umowy Cash Pooling 1 GC będzie pełnił rolę tzw. agenta upoważnionego do wykonywania określonych czynności prawnych w imieniu pozostałych Uczestników Systemu 1, w tym ich reprezentowania we wszystkich sprawach dotyczących realizacji wskazanej Umowy (dalej: "Agent"). Czynności, które będą podejmowane przez GC w roli Agenta obejmą między innymi:

* podpisywanie z Bankiem i innymi Uczestnikami Systemu 1 (w imieniu danego Uczestnika) oraz Poręczycielem (w imieniu Poręczyciela) aneksów do Umowy Cash Poolingu 1;

* zamknięcie rachunku w imieniu uczestnika Systemu 1 poprzez złożenie odpowiedniej dyspozycji do Banku;

* uzgodnienie zmian do Umowy Cash Poolingu 1 w imieniu Uczestnika Systemu 1;

* porozumienie z Bankiem co do wysokości oprocentowania stosowanego przez Bank w odniesieniu do sald rachunków związanych z funkcjonowaniem Systemu 1;

* reprezentowanie Uczestników Systemu 1 oraz Poręczyciela we wszystkich sprawach dotyczących tej Umowy.

Czynności realizowane przez GC w roli Agenta będą wykonywane nieodpłatnie. Jego rola jako Agenta w zakresie Umowy będzie ograniczać się przede wszystkim do funkcji technicznej sprowadzającej się do posiadania przez niego Głównego Rachunku Płynności, służącego do przeprowadzania transakcji zarządzania środkami pieniężnymi przez Bank, a także reprezentowania Uczestników wobec Banku.

Faktycznej realizacji Umowy, poprzez realizację operacji pomiędzy kontami bankowymi Uczestników oraz Głównym Rachunkiem Płynności i Rachunkiem Głównym oraz naliczanie i pobieranie/wypłatę odsetek od wzajemnych zobowiązań, dokonuje Bank świadczący usługi na rzecz wszystkich Uczestników Systemu.

Dla przeprowadzenia rozliczeń w ramach Umowy Cash Pooling 1 każdy z Uczestników Systemu 1 będzie wykorzystywać bieżące rachunki bankowe prowadzone przez Bank (dalej: "Rachunek Uczestnika Systemu 1" lub łącznie: "Rachunki Uczestników Systemu 1"). GC posiadać będzie trzy rachunki bankowe: Rachunek Główny, Rachunek Uczestnika Systemu 1 (będące rachunkami bieżącymi GC) oraz Główny Rachunek Płynności.

Zgodnie z treścią Umowy Cash Pooling 1, Bank udzieli każdemu Uczestnikowi Systemu 1 dziennego limitu zadłużenia w Rachunku Uczestnika Systemu 1 (w ustalonej zgodnie z Umową wysokości; dalej: Limit Dzienny). Przy czym Rachunek Główny i Rachunek Uczestnika Systemu 1 objęte będą wspólnym Limitem Dziennym. Limit ten będzie odnawialny i będzie mógł być wykorzystany przez Uczestnika Systemu 1 poprzez złożenie Bankowi dyspozycji przelewów.

Bank będzie wykonywał przelewy pod warunkiem, że w wyniku realizacji tych zleceń nie dojdzie do przekroczenia określonych w Umowie Cash Poolingu 1 limitów, tj.:

* nie zostanie przekroczony Limit Dzienny przyznany danemu Uczestnikowi Systemu 1,

* suma sald dodatnich Rachunków Uczestników Systemu 1 oraz salda Głównego Rachunku Płynności należącego do GC, pomniejszona o wykorzystane Limity Dzienne i wykorzystaną kwotę Limitu Kredytowego będzie większa lub równa dostępnej kwocie Limitu Kredytowego oraz

* saldo Głównego Rachunku Płynności GC nie będzie ujemne.

W związku z powyższym wykonywanie płatności z odpowiednich rachunków będzie możliwe nawet w przypadku braku środków zgromadzonych przez danego Uczestnika Systemu 1 na moment zlecania płatności, pod warunkiem, że realizacja płatności nie spowoduje przekroczenia ustalonych limitów. Zadłużanie się do wysokości Limitu Dziennego oznacza ujemne saldo na rachunku bankowym danego Uczestnika Systemu 1 i jest równoznaczne z powstaniem zobowiązania Uczestnika Systemu 1 w stosunku do Banku.

Bank ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikłą na skutek nieterminowego lub nieprawidłowego przeprowadzenia rozliczenia zleceń płatniczych, o których mowa powyżej, chyba że nieterminowe lub nieprawidłowe przeprowadzenie takiego rozliczenia było następstwem okoliczności niezależnych od Banku, w szczególności na skutek zadziałania siły wyższej. Zakres odpowiedzialności Banku ogranicza się wyłącznie do szkody rzeczywistej i nie obejmuje utraconych korzyści.

Limit Dzienny powinien zostać spłacony przez danego Uczestnika Systemu 1 w całości przed końcem dnia, w którym nastąpiło wykorzystanie środków pieniężnych. Wpływy na Rachunek danego Uczestnika Systemu 1 będą w pierwszej kolejności księgowane na poczet zaciągniętego zadłużenia wobec Banku w ramach Limitu Dziennego. Niespłacone wobec Banku zobowiązania z tytułu wykorzystanego Limitu Dziennego w wyznaczonym terminie staną się natychmiast wymagalne. W takiej sytuacji zostanie zainicjowany proces subrogacji w rozumieniu art. 518 § 1 Kodeksu Cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. z 2014 r., Poz. 121 z późn. zm., dalej: "k.c.").

W sytuacji gdy dany Uczestnik Systemu 1 nie spłaci Limitu Dziennego w wyznaczonym terminie na rzecz Banku, Bank obciąży Rachunek innego Uczestnika Systemu 1 (którego saldo będzie dodatnie) w celu spłaty zadłużenia tego pierwszego w ramach mechanizmu subrogacji. Zgodnie z art. 518 § 1 k.c. Uczestnik Systemu 1, którego Rachunek został obciążony (tekst jedn.: który spłacił wierzyciela - Bank) nabędzie spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty. W rezultacie, w wyniku subrogacji Bank zostanie zaspokojony, natomiast w prawa i obowiązki dotychczasowego wierzyciela wstąpi Uczestnik Systemu 1, którego Rachunek został obciążony na rzecz Banku. Dłużnik (Uczestnik Systemu 1, który miał ujemne saldo i którego zobowiązanie zostało uregulowane przez innego Uczestnika) będzie zobowiązany do spłaty zaciągniętego finansowania wraz z odsetkami na rzecz Uczestnika Systemu 1, który spłacił Bank. Każdy z Uczestników Systemu 1, w tym Wnioskodawca, wyrazi zgodę w Umowie Cash Pooling 1 na:

* spłatę przez Wnioskodawcę zadłużenia innego Uczestnika Systemu 1 z tytułu niespłaconego Limitu Dziennego wobec Banku zgodnie z przepisami k.c. o subrogacji (Wnioskodawca wejdzie wówczas z mocy prawa w prawa i obowiązki dotychczasowego wierzyciela, tj. Banku, a inny Uczestnik Systemu 1 będzie zobowiązany spłacić to zobowiązanie wobec Wnioskodawcy),

* spłatę zadłużenia Wnioskodawcy z tytułu niespłaconego Limitu Dziennego wobec Banku przez innego Uczestnika (lub Uczestników) Systemu 1 zgodnie z przepisami k.c. o subrogacji (inny Uczestnik Systemu 1 wstąpi wówczas z mocy prawa w prawa i obowiązki dotychczasowego wierzyciela, tj. Banku a Wnioskodawca będzie zobowiązany spłacić swoje zadłużenie na rzecz innego Uczestnika).

Planowana subrogacja nie będzie nosiła znamion umowy sprzedaży, zamiany czy przelewu wierzytelności i będzie stanowiła czynność cywilnoprawną podlegającą art. 518 § 1 k.c.

Umowa Cash-Pooling będzie formą tzw. zero-balancing cash poolingu. Spółki z saldami dodatnimi przed końcem dnia staną się wierzycielami spółek z saldami ujemnymi przed końcem dnia. Na początek kolejnego dnia funkcjonowania usługi, salda żadnego rachunku Uczestnika Systemu 1, Rachunku Głównego 1 ani Głównego Rachunku Płynności 1 nie będą odwracane.

W przypadku gdy suma sald poszczególnych Rachunków Uczestników Systemu 1 będzie danego dnia dodatnia

a. Bank obciąży Rachunek Główny i uzna Główny Rachunek Płynności kwotą odpowiadającą sumie wszystkich sald Rachunków Uczestników Systemu 1 (w tym Rachunku Głównego),

b. Bank uzna Rachunki Uczestników Systemu 1 (z wyłączeniem Rachunku Głównego oraz Głównego Rachunku Płynności) w kwotach odpowiadających ich ujemnym saldom i obciąży Rachunek Główny tymi kwotami, przy użyciu rachunku technicznego Banku,

c. Bank obciąży Rachunki Uczestników Systemu 1 (z wyłączeniem Rachunku Głównego oraz Głównego Rachunku Płynności) w kwotach odpowiadających ich dodatnim saldom i uzna odpowiednio Rachunek Główny, przy użyciu rachunku technicznego Banku.

W przypadku gdy suma sald na wszystkich Rachunkach Uczestników Systemu 1 i Rachunku Głównym będzie ujemna, Bank dokona odpowiednich rozliczeń zgodnie z mechanizmem przedstawionym powyżej, tj. Bank obciąży wówczas Główny Rachunek Płynności i uzna Rachunek Główny bezwzględną sumą sald wszystkich Rachunków Uczestników Systemu 1 oraz dokona odpowiednich rozliczeń przy użyciu rachunku technicznego Banku.

Zadłużenie Uczestnika Systemu 1, z tytułu zaciągniętego Limitu Dziennego, które zostało spłacone przez innego Uczestnika Systemu 1, będzie powiększane o odsetki, naliczane zgodnie z Umową Cash Pooling 1, płatne na rzecz Uczestnika Systemu 1, który wstąpił w prawa dotychczasowego wierzyciela (Banku). Odsetki mogą podlegać kapitalizacji zgodnie z Umową. Bank będzie odpowiedzialny za naliczanie tych odsetek na koniec każdego okresu rozliczeniowego według oprocentowania uzgodnionego między stronami (w ramach Umowy Cash Poolingu 1).

Bank będzie udostępniał raporty przedstawiające dzienne salda wzajemnych zobowiązań oraz dzienne odsetki od wzajemnych zobowiązań. Raporty te będą dostarczane Uczestnikom w sposób i w czasie wskazanym w Umowie Cash Poolingu 1.

II) Umowa Cash Pooling 2

Jak wskazano powyżej, GC przystąpi także do Systemu 2, do którego będzie należeć HCAG.

W związku z powyższym, GC oraz HCAG zamierzają zawrzeć z Bankiem umowę zarządzania wspólną płynnością finansową (tekst jedn.: Umowę Świadczenia Usługi Optymalizacji Zarządzania Płynnością w Formie Limitów Dziennych - ang. Daylight Overdraft Liquidity Management Agreement, dalej: "Umowa Cash Pooling 2"). Mechanizm działania Umowy Cash pooling 2 w dużym stopniu odzwierciedla mechanizmy zawarte w Umowie Cash pooling 1 opisane powyżej, z tymże Agentem będzie HCAG, które będzie też posiadało Główny Rachunek oraz Główny Rachunek Płynności do Systemu 2.

Również w przypadku Umowy Cash Poolingu 2, Bank świadczyć będzie - na rzecz GC oraz HCAG - usługi kompleksowego zarządzania wspólną płynnością finansową w formie limitów dziennych, mające na celu ułatwienie GC i HCAG codzienne zarządzanie środkami pieniężnymi.

W ramach Systemu 2 GC będzie posiadać jeden rachunek bieżący w polskich złotych, który będzie miał udostępniony Limit Dzienny. GC w ramach swojego rachunku bieżącego oraz HCAG w ramach swojego rachunku bieżącego będą mogli wykonywać płatności w ciągu każdego dnia funkcjonowania usługi. Wykonywanie płatności z odpowiednich rachunków będzie możliwe również w przypadku braku środków zgromadzonych na moment zlecania płatności, pod warunkiem, że realizacja płatności nie spowoduje przekroczenia ustalonych limitów, w tym Limitu Dziennego danego rachunku oraz nie spowoduje ujemnego bilansu na Głównym Rachunku Płynności w Systemie 2.

Analogicznie jak w przypadku Systemu 1, GC oraz HCAG będzie przysługiwał odnawialny Limit Dzienny, który powinien zostać spłacony w całości najpóźniej do końca dnia w którym nastąpiło wykorzystanie środków pieniężnych. Brak spłaty w terminie będzie skutkować natychmiastową wymagalnością Limitu Dziennego i rozpoczęciem mechanizmu subrogacji działającego analogicznie jak w Systemie 1. W zależności od stanu salda rachunków GC i HCAG, podmiot posiadający saldo dodatnie jako nowy wierzyciel wstąpi w prawa dotychczasowego wierzyciela czyli Banku, za zgodą podmiotu z saldem ujemnym. W konsekwencji, podmiot z saldem ujemnym będzie zobowiązany do spłaty zaciągniętego finansowania wraz z odsetkami na rzecz podmiotu z saldem dodatnim.

Odmiennie niż w Systemie 1 Bank nie będzie odpowiedzialny za naliczanie odsetek na koniec każdego okresu rozliczeniowego. W związku z tym Bank nie będzie przekazywał Uczestnikom Systemu 2 raportów odsetkowych za dany okres. Strony Systemu 2 będą ustalać i naliczać należne odsetki od przejętych wierzytelności we własnym zakresie, na wyłączne wzajemne ryzyko.

Ponadto, pomiędzy wykonywaniem czynności w ramach Systemu 1 oraz Systemu 2 będzie dochodzić do transferu środków miedzy rachunkami GC funkcjonującymi w ramach Systemów (dalej: "Dyspozycja"). Dyspozycja jest zleceniem przeksięgowania odpowiednio:

Za czynności wykonywane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową na podstawie Umowy Cash Pooling 1 oraz Umowy Cash Pooling 2 Bank będzie pobierał wynagrodzenie zgodnie z ustaleniami zawartymi w tych Umowach.

Dla potrzeb niniejszego wniosku, Wnioskodawca wskazuje, iż nie stosuje zasad dotyczących zaliczania odsetek do kosztów uzyskania przychodów opisanych w art. 15c ustawy o CIT.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy odsetki od finansowania zaciągniętego przez Wnioskodawcę od Banku (niebędącego tzw. podmiotem kwalifikowanym na gruncie przepisów o niedostatecznej kapitalizacji) na podstawie umowy opisanej w niniejszym wniosku (Umowy Cash Poolingu 1), a następnie przejętego w drodze subrogacji przez podmiot z Grupy jako nowego wierzyciela będą podlegały ograniczeniom w przedmiocie zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 60 lub 61 ustawy o CIT.

Zdaniem Wnioskodawcy, odsetki od finansowania zaciągniętego przez Wnioskodawcę wobec Banku (niebędącego tzw. podmiotem kwalifikowanym na gruncie przepisów o niedostatecznej kapitalizacji) na podstawie Umowy Cash Pooling 1 nie będą podlegały ograniczeniom w przedmiocie zaliczenia ich przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 60 lub 61 ustawy o CIT, także w przypadku gdy wierzytelności Banku z tytułu udzielonego finansowania zostaną następnie przejęte w drodze subrogacji przez inny podmiot (podmioty) z Grupy jako nowego wierzyciela.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

* odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni;

* odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Jednocześnie w myśl art. 16 ust. 7b przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Analiza treści art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT prowadzi do wniosku, że aby odsetki podlegały ograniczeniom tzw. niedostatecznej kapitalizacji powinny zostać spełnione łącznie wszystkie warunki przewidziane w ustępie 60 lub 61 tego artykułu.

Z literalnego brzmienia powołanych wyżej przepisów wynika, że dla oceny wystąpienia przesłanek zastosowania ograniczeń wynikających z tych przepisów należy brać pod uwagę łącznie:

Odnosząc się do zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszym wniosku, niezależnie od formy finansowania, które zostanie udzielone przez Bank, tj. czy udzielenie finansowania Uczestnikom Systemu 1 będzie spełniało definicję pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o CIT czy też nie, dla ustalenia czy odsetki od zobowiązań zaciągniętych wobec Banku będą podlegały ograniczeniom w przedmiocie zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów o niedostatecznej kapitalizacji kluczowy jest status podmiotu udzielającego finansowania.

W zakresie statusu pożyczkodawcy jako "podmiotu kwalifikowanego", jak wskazano powyżej art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT odnoszą się do pożyczek udzielonych odpowiednio: "(...) spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki" (16 ust. 1 pkt 60 ustawy o CIT) oraz " (...) spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji)" (16 ust. 1 pkt 61 ustawy o CIT). O ustaleniu czy mamy do czynienia z kwalifikowanym pożyczkodawcą czy też nie, decyduje zatem moment udzielenia finansowania, a nie jego spłaty.

Jeśli więc pożyczka została udzielona przez podmiot, który na dzień jej udzielenia nie spełniał warunku uznania za tzw. "kwalifikowanego pożyczkodawcę", wówczas warunek (1) wskazany powyżej nie zostaje spełniony i takie finansowanie nie będzie podlegać ograniczeniom wynikającym z niedostatecznej kapitalizacji, bez względu na fakt czy warunek (2) oraz (3) wskazany powyżej zostanie spełniony czy też nie.

Z przedstawionego w niniejszym wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że finansowanie w ramach Systemów (w tym Systemu 1) zostanie udzielone przez Bank niebędący podmiotem, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT (tekst jedn.: będący podmiotem niekwalifikowanym, gdyż Bank nie posiada pośrednio lub bezpośrednio udziałów (akcji) we Wnioskodawcy, ani też Bank i Wnioskodawca nie mają wspólnego bezpośredniego lub pośredniego udziałowca/akcjonariusza, który posiadałby w obu tych podmiotach nie mniej niż po 25% udziałów (akcji)).

Na mocy Umowy Cash Pooling 1 (której stroną będzie Wnioskodawca) Bank będzie świadczyć usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową w formie odnawialnych Limitów Dziennych Uczestników Systemu 1.

Zgodnie z treścią Umowy Cash Pooling 1 Bank udzieli każdemu Uczestnikowi Systemu 1 Limitu Dziennego. Limit ten będzie odnawialny i będzie mógł być wykorzystany przez Uczestników Systemu 1 poprzez złożenie Bankowi dyspozycji przelewów.

W rezultacie Uczestnicy Systemu 1 mogą dokonać dyspozycji przelewów nawet w przypadku braku środków finansowych na koncie danego Uczestnika Systemu 1. Zadłużanie się do wysokości Limitu Dziennego oznacza ujemne saldo na rachunku bankowym danego Uczestnika Systemu 1 i jest równoznaczne z powstaniem zobowiązania Uczestnika Systemu 1 w stosunku do Banku. Wpływy na Rachunek danego Uczestnika Systemu 1 będą w pierwszej kolejności księgowane na poczet zaciągniętego zadłużenia wobec Banku w ramach Limitu Dziennego.

Jednocześnie Limit Dzienny powinien zostać spłacony w całości w wyznaczonym terminie, tj. przed końcem dnia, w którym nastąpiło wykorzystanie środków pieniężnych, a niespłacone wobec Banku zobowiązania z tego tytułu staną się natychmiast wymagalne.

Niezależnie, od zastosowanego w Systemie 1 mechanizmu subrogacji to Bank jest podmiotem udzielającym finansowania Uczestnikom Systemu 1. Uczestnik spłacający zobowiązanie innego Uczestnika Systemu 1 w drodze subrogacji wstępuje w prawa i obowiązki dotychczasowego wierzyciela, tj. Banku.

Dodatkowo należy wskazać, że to Bank jest podmiotem ponoszącym ryzyko z tytułu zarządzania przepływami finansowymi w ramach Systemu 1. Przykładowo, zgodnie z treścią Umowy Cash Pooling 1, Bank poniesie odpowiedzialność za ewentualną szkodę na skutek nieterminowego lub nieprawidłowego przeprowadzenia rozliczenia zleceń płatniczych będących przedmiotem Umowy Cash Poolingu 1.

W świetle powyższego, ograniczenie przewidziane w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT nie obejmie swym zakresem finansowania udzielonego przez Bank z uwagi na jego status jako podmiotu niekwalifikowanego, w momencie udzielenia tego finansowania.

Zaprezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko, że o ustaleniu czy mamy do czynienia z kwalifikowanym pożyczkodawcą decyduje moment udzielenia finansowania zostało potwierdzone między innymi w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej Katowicach z 24 listopada 2014 r., Znak: IBPBI/2/423-988/14/AK): "(...) zauważyć należy, że z literalnego brzmienia art. 16 ust. 1 pkt 60 u.p.d.o.p. wynika, że dla oceny wystąpienia przesłanek zastosowania ograniczeń wynikających z tych przepisów należy brać pod uwagę (w pierwszej z wymienionych przesłanek) status wspólnika udzielającego pożyczki, który określa się na dzień zawarcia umowy pożyczki. W konsekwencji, zmiana statusu wierzyciela (strony umowy) dokonana po dniu zawarcia umowy pożyczki, (...) nie skutkuje ponowną weryfikacją wystąpienia ograniczeń wynikających z niedostatecznej kapitalizacji, w odniesieniu do określenia rodzaju pożyczek nimi objętych - udzielonych spółce."

Powyższe stanowisko ma również zastosowanie w przypadku przejęcia wierzytelności w drodze subrogacji. W kontekście ograniczeń dotyczących tzw. niedostatecznej kapitalizacji istotnym jest to, że pożyczka nie została udzielona przez podmiot kwalifikowany, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT, a późniejsza zmiana wierzyciela w drodze subrogacji nie ma wpływu na kwalifikację danego podmiotu jako kwalifikowanego pożyczkodawcy na gruncie art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT.

Ponadto, także w innych sytuacji gdy dochodzi do zmiany wierzyciela lub na skutek określonych czynności prawnych (np. sprzedaż udziałów lub połączenie spółek) wierzyciel staje się podmiotem powiązanym wobec dłużnika, władze podatkowe potwierdzają, że istotne jest ustalenie powiązań pomiędzy pożyczkodawcą a dłużnikiem na moment udzielenia pożyczki, a nie na moment spłaty odsetek, potwierdza to interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 10 września 2015 r., Znak: IBPB-1-2/4510-200/15/MW, zgodnie z którą: "Niemniej jednak literalne brzmienie art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p. dotyczy tylko odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) i nie obejmuje swym zakresem pożyczek udzielonych spółce przez osoby, które nie były udziałowcami, mimo, że później udziałowcami się takimi stały. Ograniczenie (wyłączenie) to nie dotyczy pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez podmioty, które - na moment udzielania pożyczki (kredytu) - nie były jej udziałowcami (akcjonariuszami), niezależnie od tego, czy później stały się udziałowcami (akcjonariuszami) spółki. Zatem, o ustaleniu, czy mamy do czynienia z "kwalifikowanym pożyczkodawcą", czy też nie, decyduje moment udzielenia pożyczki (kredytu)."

Odnosząc powyższe do przedstawionego w niniejszym wniosku stanu faktycznego - fakt, iż finansowanie w ramach Systemu 1 zostanie udzielone przez Bank niebędący tzw. podmiotem kwalifikowanym, bez względu na możliwą zmianę wierzyciela (już po udzieleniu finansowania przez Bank) w drodze subrogacji nie będzie mieć wpływu na zastosowanie przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji. Nawet jeżeli przyjąć, że zawarcie umowy cash poolingu jest tożsame z udzieleniem pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT to należy stwierdzić, iż udzielenie finansowania nastąpi przez Bank. Z kolei, w momencie udzielenia finansowania Bank nie będzie podmiotem, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ww. ustawy.

Podsumowując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że odsetki od finansowania udzielonego przez Bank (niebędący tzw. podmiotem kwalifikowanym na gruncie przepisów o niedostatecznej kapitalizacji) w oparciu o Umowę Cash Pooling 1 nie będą podlegały ograniczeniom w przedmiocie zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT także w przypadku, gdy dojdzie do subrogacji i w prawa dotychczasowego wierzyciela (tekst jedn.: Banku) wejdzie inny podmiot z Grupy będący Uczestnikiem Systemu 1.

Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawca powołał:

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm., dalej: "ustawa o CIT"), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni, bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Wskazać również należy, że ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1328), dokonano szeregu zmian przepisów m.in. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Skutkiem uchwalenia powyższych zmian była zmiana przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. Z dniem 1 stycznia 2015 r. nowe brzmienie otrzymały art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 16 ust. 7b ustawy o CIT. Zostały dodane również nowe przepisy regulujące ww. kwestię, tj. art. 16 ust. 7g i 7 h oraz art. 15c. Zmiany te spowodowały, że od 1 stycznia 2015 r. zasady stosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, znacznie różnią od obowiązujących do 31 grudnia 2014 r.

I tak, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Natomiast na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Przy czym, zgodnie z art. 16 ust. 6 ustawy o CIT, wskaźnik procentowy, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, posiadanych udziałów (akcji) w spółce określa się na podstawie liczby praw głosu, jakie w związku z posiadanymi udziałami (akcjami) przysługują danemu podmiotowi; przepis art. 11 ust. 5b stosuje się odpowiednio. W przypadku wspólnika spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, niebędącego akcjonariuszem uważa się, że ten wskaźnik procentowy pozostaje spełniony bez względu na wielkość jego udziału w tej spółce.

Stosownie natomiast do art. 16 ust. 7b ustawy o CIT, przez pożyczkę, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Zgodnie z art. 16 ust. 7g ustawy o CIT, wartość zadłużenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, pomniejsza się o wartość pożyczek udzielonych podmiotom powiązanym, wskazanym w tych przepisach.

Z kolei, w myśl art. 16 ust. 7h ustawy o CIT, wartość kapitału własnego, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, o których mowa w tych przepisach, bez uwzględnienia kapitałów z aktualizacji wyceny oraz części kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki lub funduszu udziałowego w spółdzielni, jaka nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki lub członkom wobec tej spółdzielni, a także wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

Jak wynika z przedstawionego zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zamierza przystąpić do systemu zarządzania środkami pieniężnymi oraz przepływami pieniężnymi typu cash pooling. Stronami umowy, oprócz Wnioskodawcy będą inne spółki z Grupy będące polskimi rezydentami podatkowymi, X AG będący niemieckim rezydentem podatkowym oraz Bank będący podmiotem trzecim. Wnioskodawca zaznacza także, że pomiędzy Bankiem, a Spółkami nie zachodzą powiązania kapitałowe, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT. Natomiast w sytuacji wystąpienia niespłaconych zobowiązań wobec Banku może nastąpić zmiana pierwotnego wierzyciela, który stanie się stroną wszystkich udzielonych pożyczek. Zgodnie z Kodeksem Cywilnym zainicjowany zostanie proces subrogacji, zgodnie z którym Uczestnik Systemu 1 dokona przeniesienia wierzytelności Spółki z tytułu pożyczek zaciągniętych w Banku na siebie. Tym samym wejdzie w prawa i obowiązki dotychczasowego wierzyciela, tj. Banku z tytułu udzielonych Wnioskodawcy pożyczek i stanie się podmiotem powiązanym wobec dłużnika.

Natomiast wątpliwość Wnioskodawcy budzi kwestia ustalenia, czy odsetki wypłacane w ramach umowy cash poolingu będą podlegały ograniczeniom w przedmiocie zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT.

Zdaniem Wnioskodawcy, przepisy te nie znajdą zastosowania w przedstawionym zdarzeniu przyszłym

W opinii tut. Organu, Wnioskodawca błędnie wywodzi, że w przypadku umowy cash poolingu mamy do czynienia z finansowaniem udzielonym przez Bank.

Umowa "cash poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy przez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool leadera (Agenta), którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Natomiast subrogacja (łac. subrogatio; inaczej cesja ustawowa) - to instytucja prawa cywilnego polegająca na wstąpieniu w prawa zaspokojonego wierzyciela. Wierzytelność może być spłacona przez osobę trzecią w całości lub do określonej wysokości. Subrogacja regulowana jest przepisami art. 518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm., dalej: "Kodeks cywilny").

Zgodnie z art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego, osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:

Natomiast zgodnie z art. 518 § 2 Kodeksu cywilnego, w wypadkach powyższych wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia, które jest już wymagalne. Z kolei w myśl art. 518 § 3 Kodeksu cywilnego, jeżeli wierzyciel został spłacony przez osobę trzecią tylko w części, przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzytelnością, która przeszła na osobę trzecią wskutek zapłaty częściowej.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że celem przystąpienia do umowy cash poolingu jest zapewnienie optymalnego korzystania ze środków finansowych w ramach Grupy i tym samym umocnienie konkurencyjności Grupy na rynku. W opisie umowy wskazano także jednoznacznie, że w oparciu o Umowę Cash Pooling 1 Bank świadczyć będzie - na rzecz Wnioskodawcy oraz poszczególnych spółek z Grupy objętych Systemem 1 usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową w formie odnawialnych limitów dziennych, mające na celu ułatwienie Wnioskodawcy oraz poszczególnym spółkom z Grupy codzienne wspólne zarządzanie środkami pieniężnymi. Umowa cash poolingu jest zatem umową stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, gdzie dochodzi, jak już wskazano, do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy przez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy.

Ponadto Spółka w swojej argumentacji wskazuje, że na mocy Umowy Cash Pooling 1 (których stroną będzie Wnioskodawca) Bank będzie świadczyć usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową w formie odnawialnych Limitów Dziennych Uczestników Systemu 1. Zgodnie z treścią Umowy Cash Poolingu Bank udzieli każdemu Uczestnikowi Systemów Limitu Dziennego. Limit ten będzie odnawialny i będzie mógł być wykorzystany przez Uczestników Systemu poprzez złożenie Bankowi dyspozycji przelewów.

Powyższe wynika z roli Banku w systemie cash poolingu, która polega wyłącznie na świadczeniu usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Za czynności wykonywane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową Bank będzie pobierał wynagrodzenie. Zatem rola Banku sprowadza się do świadczenia usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Natomiast finansowanie w ramach cash poolingu dokonywane jest pomiędzy podmiotami - spółkami uczestniczącymi w tej umowie.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 czerwca 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 3360/12, gdzie wskazano: "(...) Za bezpodstawny należy zatem uznać także zarzut nieuwzględnienia przez organ praktyki świadczenia usług finansowych, gdzie podmiot otrzymujący finansowanie nie dochodzi źródeł, z jakich otrzymane przezeń środki finansowe zostały pozyskane przez podmiot udzielający mu finansowania. System bankowy, do którego odwołuje się strona skarżąca, opiera się bowiem na innych zasadach, niż porozumienie typu cash-pooling (w tym także w wariancie opisanym przez Spółkę). Przede wszystkim, bank udzielając swojemu klientowi finansowania robi to we własnym imieniu, a stosunek zobowiązaniowy z tego tytułu powstaje tylko pomiędzy bankiem, a klientem. Bank jest też wierzycielem z tytułu odsetek. Rola i pozycja uczestnika w systemie cash poolingu jest inna, choćby oczekiwany efekt w postaci bieżącego finansowania niedoborów oraz czerpania zysków z przekazywania Liderowi nadwyżek na rachunkach był dla uczestnika tego systemu zbliżony do oczekiwanego w relacjach z bankiem".

Z kolei, Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 12 września 2013 r., sygn. akt II FSK 2636/11 podnosi: "(...) Bank jako zarządca oraz koordynator przekazuje środki wpłacone przez jednych uczestników na rzecz innych uczestników. W literaturze przedmiotu wskazuje się bowiem, że istotą umowy cash poolingu jest koncentrowanie środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystywaniu korzyści skali (zob. Michał Zwyrtek "Cash pooling po polsku" Monitor Podatkowy nr 8/2006, str. 25). (...) Tymczasem z opisanej we wniosku przez skarżącego metody funkcjonowania cash poolingu, nie wynika, że Bank będzie rzeczywistym odbiorcą należności odsetkowych. Bank pełni w systemie role zarządcy oraz koordynatora środków finansowych, tym samym nie jest ich właścicielem. Powyższe wynika z istoty zarządzania środkami finansowym należącymi do podmiotów z grupy. Pełnienie roli zarządzającego systemem, jak i podjęcie się pełnienia innych związanych z tym funkcji, nie jest tożsame z wyłącznym władaniem zgromadzonymi w systemie środkami finansowymi. Właścicielami przekazywanych środków pozostają podmioty przekazujące nadwyżkę znajdującą się na ich rachunkach. Dlatego też otrzymywane przez Bank środki pieniężne, nie będą de facto stanowiły jego należności, gdyż jego funkcja w tym momencie sprowadza się do pośredniczenia w podziale tych środków. Zatem jak podkreśla się w literaturze przedmiotu, bank funkcjonujący w ramach umowy cash poolingu świadczy usługę pośrednictwa finansowego, która nie stanowi pożyczki, ani udzielania kredytu (zob. Michał Zwyrtek "Cash...." Monitor Podatkowy nr 8/2006, str. 27). Pogląd podobny w swojej treści wyraził również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 czerwca 2010 r., sygn. akt II FSK 97/09 (opublikowany w: CBOSA)". NSA w powyższym wyroku wyraźnie wskazuje na rolę banku, która polega na zarządzaniu środkami uczestników - jak słusznie argumentuje NSA - rola ta "wynika z istoty zarządzania środkami finansowym należącymi do podmiotów z grupy". NSA słusznie argumentuje także, że: "bank funkcjonujący w ramach umowy cash poolingu świadczy usługę pośrednictwa finansowego, która nie stanowi pożyczki, ani udzielania kredytu".

Podsumowując, stwierdzić należy, że niezależnie od formy i sposobu przeprowadzenia umowy cash poolingu (tu mechanizm subrogacji) umowa ta jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Raz jeszcze należy podnieść, że w ramach umowy cash poolingu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy przez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do umowy cash poolingu, stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, że jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy), celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez podmiot środki finansowe podlegają zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek.

Nawet zatem w przypadku, gdy umowa cash poolingu polega na przejęciu długu, czy subrogacji (jak ma to miejsce na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego), faktycznym jej celem jest udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek.

Istotą zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki jest przejście prawa własności przedmiotu pożyczki na pożyczkobiorcę oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu, czyli do przeniesienia własności takiego samego przedmiotu na pożyczkodawcę.

W związku z powyższym opisane we wniosku umowy cash poolingu wypełniają przesłanki zaliczenia ich do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b ustawy o CIT. W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami, przy jednoczesnej - wynikającej z logiki systemu zarządzania płynnością finansową - konieczności zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniu w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek. Z ekonomicznego punktu widzenia finansowanie to ma cechy pożyczki, gdyż w wyniku sfinansowania ujemnego salda wykazanego przez danego uczestnika umowy nadwyżką środków zgromadzonych przez innych uczestników, uczestnik ten nie jest zobowiązany do zapłaty odsetek na rzecz banku z tytułu debetu jego rachunku, który by wystąpił w sytuacji, gdyby niedoboru tego nie pokrył inny uczestnik umowy. W miejsce zatem dłużnego kredytowania debetu, jaki występuje na rachunku prowadzonym na rzecz danego uczestnika, w następstwie umowy cash poolingu kredytowanie takie nie jest realizowane ze środków banku, lecz innego bądź innych uczestników umowy, w zamian za wynagrodzenie wypłacane w postaci odsetek tym uczestnikom, którzy wykazywali saldo dodatnie i którzy tym samym finansowali także saldo ujemne innych uczestników.

Uzyskiwane zatem przez uczestników umowy wynagrodzenia w postaci odsetek jest uzyskane z tytułu czasowego finansowania debetu innych uczestników umowy. Tym samym nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku środków finansowych, które posłużą pokryciu niedoborów finansowych innych uczestników umowy, można mówić o ich udzieleniu innym uczestnikom umowy w formie pożyczki w rozumieniu wyżej powołanego art. 16 ust. 7b ustawy o CIT.

Odnosząc powyższe do przedstawionego zdarzenia przyszłego należy wskazać, że w sytuacji gdy Spółka będzie wykazywała saldo debetowe, a także łączna wartość zadłużenia wobec podmiotów wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o CIT przekroczy wartość kapitału własnego, wówczas w odniesieniu do odsetek wypłacanych w związku z uczestnictwem w umowie cash poolingu znajdą zastosowanie ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji.

W związku z powyższym, uwzględniając stanowisko Wnioskodawcy zawarte we wniosku należy stwierdzić, że jest ono nieprawidłowe, gdyż w kontekście przedstawionej umowy cash poolingu, nie można wykluczyć okoliczności stosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT, z uwagi na brzmienie art. 16 ust. 7b Ustawy o CIT.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych oraz wyroków sądów administracyjnych należy stwierdzić, iż zostały one wydane w indywidualnych sprawach innych podmiotów, które o ich wydanie wystąpiły i nie wiążą tut. Organu. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów nie podziela prezentowanego w nich stanowiska. Prawidłowość stanowiska Organu w tym względzie została potwierdzona w wyrokach sądów administracyjnych, m.in.:

* WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 30 stycznia 2014 r., sygn. akt I SA/Go 604/13;

* WSA w Poznaniu z 2 kwietnia 2014 r., sygn. akt I SA/Po 1014/13;

* WSA w Poznaniu z 3 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Po 745/15;

* WSA w Lublinie z 11 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Lu 240/14;

* WSA w Łodzi z 12 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 714/15;

* WSA w Gliwicach z 6 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 483/15;

* WSA w Gliwicach z 6 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 500/15;

* WSA w Gliwicach z 10 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 242/15;

* WSA w Gliwicach z 19 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 535/15;

* WSA w Warszawie z 6 października 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 212/15;

* WSA w Warszawie z 28 października 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 147/15;

* WSA w Warszawie z 16 grudnia 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 389/15.

Zauważyć również należy, że przedmiotem rozstrzygnięć Wojewódzkich Sądów Administracyjnych były umowy cash poolingu oparte również o system subrogacji (por. przykładowo wyrok WSA w Warszawie z 6 października 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 212/15). Ponadto stanowisko organu zostało także w pełni potwierdzone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z 30 września 2015 r., sygn. akt II FSK 2033/14 oraz II FSK 3137/14.

Stanowisko Wnioskodawcy należy zatem uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.