I USB III/436/77/2006/kk - Kaucja gwarancyjna.

(...) Z przedstawionego przez Pana stanu faktycznego wynika, że po wykonaniu usług w zakresie robót budowlano-konserwatorskich otrzymuje Pan zapłatę w wysokości 95% lub 90% wartości zawartej umowy, natomiast pozostała część kwoty należnej w wysokości 5% lub 10% pozostaje u inwestora jako zabezpieczenie należytego wykonania umowy (kaucja gwarancyjna) na ustalony w umowie okres (od 5 do 10 lat).

Z tytułu wykonanych robót wystawia Pan fakturę VAT w kwocie brutto określonej w umowie z tytułu wykonanych czynności, nie pomniejszonej o zatrzymaną kaucję gwarancyjną.

W związku z tym zwrócił się Pan z zapytaniem, czy podatek VAT powinien być rozliczony od kwoty stanowiącej kaucję gwarancyjną dopiero w momencie jej zapłaty, czy w momencie wykonania robót, zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi. Z treści wniosku - zdaniem tutejszego Organu - wynika, że zapytanie dotyczy momentu powstania obowiązku podatkowego od zatrzymanej przez inwestora kaucji gwarancyjnej.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W myśl art. 29 ust. 2 ww. ustawy, w przypadku pobrania zaliczki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze.

Z przepisu art. 19 ust. 1 ww. ustawy wynika, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W myśl art. 19 ust. 11 ww. ustawy, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Natomiast zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d) ww. ustawy, w przypadku usług budowlanych lub budowlano-montażowych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN (Wydawnictwo Naukowe PWN - Warszawa 1996) kaucja jest to suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania.

Kaucja gwarancyjna w budownictwie - jak wynika z ww. definicji oraz z postanowień pkt 13 załączonej do wniosku umowy - stanowi zabezpieczenie należytego wykonania umowy, które ma służyć pokryciu roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zawartej umowy, a także z tytułu gwarancji jakości. Inwestor zatrzymuje - w tym przypadku -10% wartości brutto umowy czyli określoną kwotę odliczoną od faktury wystawionej przez wykonawcę usług, przy czym po spełnieniu warunków określonych w umowie wykonawca otrzymuje zatrzymaną kwotę wraz z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego, na którym była ulokowana, pomniejszoną o koszty prowadzenia rachunku bankowego. W przypadku ujawnienia w trakcie przeglądu gwarancyjnego wad przedmiotu umowy, inwestor ma prawo do dalszego zatrzymania przedmiotowej kaucji do czasu usunięcia tych wad.

Zatem kaucja gwarancyjna stanowi formę zabezpieczenia należytego wykonania robót przez ich wykonawcę bądź też służy do pokrycia roszczeń wynikających z ich niewykonania czy też nienależytego wykonania.

W świetle powyższego po wykonaniu robót budowlano-konserwatorskich, jeżeli wcześniej wykonawca nie otrzymał zapłaty w całości lub w części, to nie później niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi ma obowiązek wystawić fakturę stwierdzającą dokonanie sprzedaży, stosownie do art. 106 ww. ustawy o podatku VAT. Kwota wykazana na fakturze stanowi całą należność brutto określoną w umowie za wykonanie robót budowlanych, niezależnie od wielkości zatrzymanej przez inwestora kaucji (kwoty) gwarancyjnej, jeżeli kaucja ta stanowi należność zaliczoną przez inwestora na poczet wykonanej usługi.

W związku z tym, stanowisko Pana przedstawione we wniosku jest nieprawidłowe, gdyż w myśl powołanych wyżej przepisów na fakturze VAT należy wykazać i rozliczyć całą kwotę brutto (wartość netto i należny podatek VAT) z tytułu wykonanych robót budowlanych, niezależnie od faktu, że kwota stanowiąca kaucję gwarancyjną, zaliczona przez inwestora na poczet należności zostaje zatrzymana. (...)