I US-II-443/56/05/01 - Czynności podejmowane w ramach programu EQUAL, a opodatkowanie podatkiem od towarów i usług.

Działając na podstawie:

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, po rozpatrzeniu wniosku jednostki z dnia 3 czerwca 2005 r. (...) o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania przepisów prawa podatkowego, postanawia uznać stanowisko jednostki za prawidłowe.

Wnioskiem z dnia 3 czerwca 2005 r. jednostka zwróciła się do tut. organu podatkowego z zapytaniem o zakres i sposób stosowania przepisów podatku od towarów i usług w następującym stanie faktycznym: jednostka jako administrator uczestniczy w Partnerstwie na rzecz Rozwoju "Czas na pracę - praca na czas" w ramach programu operacyjnego - Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL dla Polski w latach 2004 - 2006 współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego Działanie Pierwsze oraz Działanie Drugie.

W ramach Partnerstwa jednostka - zgodnie z treścią pisma skierowanego do tut. organu - realizuje niżej wymienione zadania. W obrębie Działania Pierwszego jednostka jako beneficjent Programu EQUAL podjęła następujące działania:

Działania przygotowawcze - poinformowanie Partnerów o wygranym projekcie, konsultacje w Fundacji Fundusz Współpracy, przygotowanie informacji o Projekcie; Utworzenie Partnerstwa na Rzecz Rozwoju - przekazanie informacji do europejskiej bazy danych EQUAL, promocja w mediach, przygotowanie i publikacja informacji, zamieszczenie informacji na stronie internetowej SPP, poszukiwania Partnerów, spotkania w Fundacji Fundusz Współpracy, konsultacje i spotkania robocze Partnerów, zebranie opinii Partnerów nt. grup docelowych, stworzenie strony internetowej projektu, spotkania inicjujące z partnerami, powołanie tematycznych zespołów roboczych, grupy zarządzającej, przygotowanie materiałów informacyjnych o Partnerstwie Krajowym; Utworzenie Partnerstwa Ponadnarodowego - Identyfikacja Zagranicznych Partnerstw zainteresowanych współpracą, rozsyłanie materiałów informacyjnych zaproszeń do współpracy do Partnerstw Zagranicznych, spotkania Partnerstw zagranicznych; Zapewnienie efektywnego systemu zarządzania projektem - sporządzenie i przedstawienie raportu kwartalnego i końcowego. W ramach Działania Drugiego, jak wynika z treści pisma jednostki, S. podpisało z Partnerami Partnerstwa umowę wielostronną.

W ramach powyższej umowy S. jako Administrator Partnerstwa jest zobowiązane do następujących zadań: koordynowanie działań grupy zarządzającej, nawiązywanie kontaktów z grupami dyskryminowanymi i przeprowadzanie ankiet, koordynowanie szkoleń dla beneficjentów i przedstawicieli przedsiębiorstw, organizacja szkoleń dla beneficjentów i przedstawicieli przedsiębiorców zgodnie z wewnętrznym podziałem pracy Zespołu ds. Szkoleń, koordynowanie kontaktów z MSP, nawiązanie (zidentyfikowanie) kontaktów z potencjalnymi pracodawcami w województwie podkarpackim, koordynowanie staży pilotażowych, współpraca przy opracowaniu analiz, współpraca przy tworzeniu standardów wymagań dla wybranych stanowisk, współpraca przy tworzeniu systemu certyfikacji, opracowanie i realizacja szkoleń dla MSP, opracowanie indywidualnych planów szkoleń dla osób bezrobotnych oraz ich realizacja, opracowanie pakietu szkoleń, ewaluacja działalności szkoleniowej, koordynacja działalności szkoleniowej Partnerstwa, koordynowanie promocji i upowszechnianie rezultatów projektu, koordynowanie współpracy w ramach Partnerstwa Ponadnarodowego, udział w pracach Partnerstwa Ponadnarodowego, udział w monitorowaniu i ewaluacji projektu.

Na realizację ww. zadań w ramach programu EQUAL Jednostka otrzymuje dotacje od Krajowej Struktury Wsparcia (Fundacji Fundusz Współpracy). W przedstawionym stanie faktycznym jednostka wnosi o udzielenie odpowiedzi m.in. na następujące zapytania:

Zdaniem jednostki wykonywane przez nią czynności w ramach Programu EQUAL nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ponadto zdaniem jednostki dotacja otrzymana przez jednostkę na realizacje programu nie stanowi obrotu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i również nie będzie podlegać opodatkowaniu.

Mając powyższe na uwadze tut. organ podatkowy stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z definicją zawartą w art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Jak wynika z treści pisma jednostki, za wykonywane w ramach programu EQUAL czynności jednostka nie otrzymuje wynagrodzenia, a jedynie zwrot kosztów w postaci dotacji z Europejskiego Funduszu Społecznego. Jak już wyżej wspomniano, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zatem dostawa towarów oraz świadczenie usług, za wyjątkiem ściśle określonych w art. 7 ust. 2 i 3 oraz w art. 8 ust. 2 przypadków, podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. W ustawie o podatku od towarów i usług nie określono expressis verbis, co należy rozumieć pod pojęciem odpłatności (wynagrodzenia), które powoduje, że dostawa towarów lub świadczenie usług stają się czynnościami opodatkowanymi VAT. Ponieważ i na gruncie VI Dyrektywy nie zdefiniowano tego pojęcia, dla jego sprecyzowania można się odwołać do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, w którym przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym, dostawcę towarów lub usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności, wynagrodzenie musi być wyrażalne w pieniądzu, co jednak nie oznacza, że musi mieć ono postać pieniężną, gdyż wynagrodzenie (odpłatność) jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową (zapłatą za towar lub usługę może być inny towar lub usługa), albo mieszaną (zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa). Innymi słowy, musi istnieć możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług. Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy istnieje bezpośrednia i jasna zindywidualizowana korzyść na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę i jeżeli świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności. Wynagrodzenie jako świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, ponieważ podstawą opodatkowania jest świadczenie (wynagrodzenie) faktycznie otrzymane (należne), a nie wartość ustalona według kryteriów obiektywnych. Wynagrodzenie takie powinno pozostawać jednak w proporcji do uzyskanej w zamian korzyści, a więc być ekwiwalentne wobec dostarczanego towaru lub świadczonej usługi. Dostawa towarów lub świadczenie usług pod tytułem odpłatnym mogą zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne. Zatem świadczenia podatnika nieoparte na tytule prawnym wskazującym obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia - nie podlegają opodatkowaniu VAT.

W powyższym kontekście należy jednak pamiętać o wyjątkach w postaci zrównania z odpłatnymi (mimo braku ekwiwalentności) nieodpłatnych dostaw towarów oraz świadczeń usług, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z tymi towarami lub usługami. Realizacja zasad powszechności opodatkowania oraz neutralności VAT powoduje bardzo szerokie opodatkowanie czynności podatników VAT, w tym i tych czynionych nieodpłatnie w formie przekazania towarów stanowiących majątek przedsiębiorstwa oraz nieodpłatnego świadczenia usług przez podatnika, ale wyłącznie w celach niezwiązanych z jego działalnością. Dokonując powyższej analizy zakresu przedmiotowego obowiązywania ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w kontekście opisanych przez jednostkę czynności podejmowanych w ramach programu EQUAL, tut. organ podatkowy stwierdza, iż charakter i zakres tych czynności nie wypełnia przesłanek do uznania ich za czynności opodatkowane VAT na podstawie przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W ocenie tut. organu podatkowego wskazać również należy, iż partnerzy Programu nie świadczą żadnych usług na rzecz administratora, gdyż podejmują wyłącznie czynności we własnym imieniu na rzecz podmiotów trzecich (adresatów pomocy).

W kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji otrzymanych przez jednostkę na realizację zadań podejmowanych w ramach Programu EQUAL, Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie stwierdza, co następuje:

W przepisie art. 29 ust. 1 ustawy o VAT ustawodawca zdefiniował, iż podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2 - 22, art. 30 - 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Z powyższych unormowań wynika, iż dotacje (dopłaty) zwiększają podstawę opodatkowania wyłącznie w przypadku, gdy mają charakter przedmiotowy dla podatnika, tj. gdy dotyczą "dofinansowania" dla dostawcy konkretnego towaru lub dla usługodawcy konkretnej usługi. Chodzi o "dofinansowanie" do ceny określonego towaru lub usługi, gdyż tylko wtedy można stwierdzić, że dotacja stanowi element wynagrodzenia podatnika. Zatem opodatkowaniu podlegają wyłącznie te dotacje, które stanowią składnik ceny dostawy towaru lub ceny świadczonej usługi.

W przypadku czynności podejmowanych przez jednostkę w ramach Programu EQUAL, dla których nie określono odpłatności, a więc brak jest w tym przypadku ceny, otrzymywane przez jednostkę dotacje nie podlegają opodatkowaniu VAT, gdyż nie stanowią one uzupełnienia ceny sprzedawanych produktów lub świadczonych usług, w stosunku do ceny, którą uiszcza nabywca. Otrzymane dotacje stanowią jedynie zwrot kosztów ponoszonych przez jednostkę w trakcie realizacji Programu EQUAL i jako takie nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Ponadto Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie informuje, że w części wniosku jednostki zawierającej zapytania: