I-2/415-3/06/MCz - Podstawa opodatkowania wynagrodzenia wypłacanego adwokatom

Pytanie podatnika

Od jakiej kwoty wynagrodzenia adwokata za pomoc prawną świadczoną z urzędu: brutto (z podatkiem VAT), czy netto (bez VAT) należy pobrać zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 19%?

W dniu 02.11.2005 r. do tutejszego organu podatkowego wpłynął wniosek o udzielenie interpretacji w sprawie poboru zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconych adwokatom należności z tytułu pomocy prawnej z urzędu, na podstawie wystawionej przez adwokata faktury.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż na zlecenia Sądu Rejonowego w Z... adwokaci jako osoby fizyczne świadczą pomoc prawną z urzędu w sprawach karnych i cywilnych. Po wykonaniu przedmiotowej usługi i przyznaniu przez Sąd kwoty wynagrodzenia przedstawiają fakturę wystawioną na zleceniodawcę czyli sąd. Sąd jako płatnik pobiera zaliczkę od przyznanej kwoty, pomniejszonej o należny podatek od towarów i usług. Zdaniem płatnika pobierając zaliczkę na podatek dochodowy od wypłaconych adwokatom należności z tytułu pomocy prawnej z urzędu, jako podstawę obliczenia zaliczki należy przyjmować wartość netto tj. należność w kwocie brutto pomniejszoną o kwotę podatku od towarów i usług, i od tej kwoty naliczać podatek dochodowy w wysokości 19 %. W ocenie płatnika kluczowe znaczenie w przedmiotowej sprawie ma przepis art. 155 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Zgierzu udziela interpretacji przepisów prawa podatkowego w sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe.

Zgodnie z art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) za przychody z działalności wykonanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 niniejszej ustawy, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10 i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powołanych przez organy władzy lub administracji państwowej lub samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9 cytowanego przepisu.

Stosownie do art. 21 ust. 3 ustawy z 26.05.1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. Nr 16, poz. 124 ze zm.), adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym ma wyznaczoną siedzibę zawodową. Z literalnego brzmienia cytowanego przepisu wynika zatem, iż jego treść odnosi się podmiotowo do wykonującego zawód adwokata, bez względu na sposób wykonania zawodu. W przypadku świadczenia pomocy prawnej z urzędu nie ma zatem znaczenia fakt czy adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, czy jest wspólnikiem np.: spółki cywilnej, jawnej czy komandytowej, gdyż to on osobiście świadczy pomoc prawną z urzędu.

Z analizy przytoczonych przepisów wynika, że uzyskane przez adwokatów wynagrodzenia za świadczenie obrony z urzędu są przychodami z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). Ponadto należy podkreślić, iż na gruncie prawa podatkowego nie ma przeszkód, aby osoby prowadzące działalność gospodarczą równocześnie wykonywały na zlecenie sądu określone czynności i osiągały z tego tytułu przychody, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem powołany przepis nie zawiera żadnych wyłączeń.

Konsekwencją takiej kwalifikacji przychodu jest, spoczywający na sądach dokonujących wypłaty przedmiotowych kwot, obowiązek płatnika, określony w art. 41 ust. 1 ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). W myśl tej regulacji płatnicy (sądy), którzy dokonują wypłaty należności osobom określonym w art. 3 ust. 1 z tytułu działalności wymienionej w art. 13 pkt 2 i pkt 4-9 są obowiązani pobierać zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 19% należności, pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9, oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b.

W sytuacji gdy wynagrodzenie adwokatów za świadczenie pomocy prawnej z urzędu opodatkowane jest podatkiem od towarów i usług, podstawę obliczenia zaliczki na podatek dochodowy winien stanowić przychód pomniejszony o podatek od towarów i usług. Zgodnie bowiem z treścią art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne (....). Kwota podatku VAT co do zasady powinna być odprowadzona do urzędu skarbowego jako podatek należny, nie może więc być traktowana jako kwota pozostająca do dyspozycji podatnika (należna podatnikowi). Ponadto, jak wynika z przepisu art. 155 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), w przypadkach nieuregulowanych w odrębnych przepisach, do przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie zalicza się należnego podatku od towarów i usług oraz zwróconej różnicy podatku od towarów i usług. Powyższy przepis wskazuje, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają tylko przychody w kwotach netto (tj. bez należnego podatku od towarów i usług).

Zatem podstawą do ustalenia zaliczki na podatek dochodowy, pobieranej na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od należności z tytułu pomocy prawnej z urzędu, wypłacanych adwokatom na podstawie wystawionej przez nich faktury, powinien być przychód netto tj. kwota przyznana przez sąd (przychód brutto) pomniejszona o należny podatek od towarów i usług.

Biorąc pod uwagę powołane wyżej przepisy oraz stan faktyczny przedstawiony we wniosku, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Zgierzu podziela stanowisko Sądu Rejonowego w Z... w przedmiotowej sprawie i uznaje je za prawidłowe.

Udzielona interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie udzielenia odpowiedzi.

Stosownie do przepisu art. 14b § 1 i § 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, interpretacja, o której mowa w art. 14a § 1, nie jest wiążąca dla podatnika, płatnika lub inkasenta. Jeżeli jednak zastosuje się do tej interpretacji, organ nie może wydać decyzji określającej lub ustalającej zobowiązanie podatkowe bez zmiany albo uchylenia postanowienia, o którym mowa w art. 14a § 4, jeżeli taka decyzja byłaby niezgodna z interpretacją zawartą w tym postanowieniu. Interpretacja jest wiążąca dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej właściwych dla wnioskodawcy i może zostać zmieniona albo uchylona wyłącznie w drodze decyzji, w trybie określonym w § 5 art. 14b.