GPP-302-4560-569/08/PE - Stanowisko Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy w sprawie naruszenia doby pracowniczej.

Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy informuje, że nasze stanowisko w sprawie ustalania pracy w godzinach nadliczbowych nie uległo zmianie w ostatnim okresie. Informacje umieszczone w "Rzeczpospolitej" zdają się natomiast nie różnicować kilku podstawowych pojęć z zakresu przepisów o czasie pracy. Chodzi m.in. o tzw. dobę pracowniczą, która zgodnie z art. 128 § 3 pkt 1 k.p. oznacza 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Polecenie pracy w taki sposób, że pracownik dwukrotnie rozpoczyna pracę w tej samej dobie pracowniczej, może bowiem powodować w praktyce, że będzie on wykonywał pracę w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia dobowej normy czasu pracy.

Posługując się przykładem z "Rzeczpospolitej", pracownik pracuje od 10 do 18 w poniedziałek i od 8 do 16 we wtorek. Oznacza to, że praca od 8 do 10 we wtorek przypada jeszcze na poniedziałkową dobę pracowniczą, w efekcie czego pracownik wykonywał pracę 10 godzin w tej dobie, co z kolei powoduje przekroczenie dobowej normy czasu pracy o dwie godziny, a praca między 8 a 10 ma charakter pracy godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia dobowej normy czasu pracy. W takiej sytuacji wynagrodzenie pracownika będzie równe 16 przepracowanym godzinom pracy powiększonym o dwa dodatki z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych, których wysokość ustalana jest na podstawie art. 151¹ § 1 pkt 1 albo pkt 2 k.p. w zależności od dnia lub pory dnia, w których takie godziny wystąpiły.

Nie występuje przy tym problem zazębiania się dób czy nachodzenia ich na siebie, jak wynika z artykułu umieszczonego 25 lipca br. w "Rzeczpospolitej". Inspektor pracy, weryfikując dwukrotne rozpoczynanie pracy w godzinach nadliczbowych, może stwierdzić wykroczenie przeciwko prawom pracownika, gdy praca w takich godzinach nie jest zrekompensowana dodatkowym wynagrodzeniem lub czasem wolnym od pracy. Jeżeli natomiast pracodawca sporządza rozkłady czasu pracy w taki sposób, że pracownik rozpoczyna pracę dwukrotnie w tej samej dobie pracowniczej, inspektor może również stwierdzić praktyki będące ominięciem przepisów o przerywanym systemie czasu pracy.