G. II/2/120/91 - (bez tytułu).

Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa w piśmie z dnia 14 maja 1991 r. Znak: G. II/2/120/91 dokonuje następującej interpretacji art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości w związku z art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych, a mianowicie:

Zgodnie z art. 2 ust. 2 wymienionej ustawy z dnia 29 września 1990 r. państwowe osoby prawne nabyły z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 r. własność budynku, innych urządzeń i lokali za stosownym rozliczeniem. Prawo własności nabyły więc również przedsiębiorstwa państwowe. Przedsiębiorstwa państwowe są państwowymi osobami prawnymi innymi jednak niż Skarb Państwa, a więc nabyte przez te przedsiębiorstwa prawa majątkowe nie są już majątkiem Skarbu Państwa lecz majątkiem tych przedsiębiorstw. Wynika to z treści art. 44¹ Kodeksu cywilnego mówiącego, że własność i inne prawa majątkowe w odniesieniu do mienia państwowego przysługują Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym. Z treści tego przepisu wynika jednak również, że zarówno własność jak i inne prawa majątkowe Skarbu Państwa a także państwowych osób prawnych stanowią nadal mienie państwowe (ogólnonarodowe).

Przepis art. 5 ust. 4 wymienionej ustawy z dnia 10 maja 1990 r. daje możliwość przekazania gminom mienia ogólnonarodowego (państwowego) na ich wniosek, jeżeli mienie takie jest związane z realizacją jej zadań. Z powyższego wynika, że zarówno mienie Skarbu Państwa, jak też i mienie państwowych osób prawnych (również przedsiębiorstw państwowych) może być przekazane gminom, jeżeli mienie takie jest związane z realizacją ich zadań.

Przekazanie takie następuje na mocy decyzji wojewody. Jest to faktycznie regulacja odmienna od regulacji wprowadzonych w ustawie Kodeks cywilny, które przewidują formę umowy cywilnoprawnej przy przenoszeniu własności nieruchomości. Trzeba mieć jednak na uwadze, że przepisy dotyczące komunalizacji części mienia Skarbu Państwa są przepisami szczególnymi i mogą niektóre kwestie regulować odmiennie niż czyni to ustawa - Kodeks cywilny. Należałoby więc przyjąć, że nie zachodzi sprzeczność pomiędzy przepisami wymienionych na wstępie ustaw, ale odrębne (specjalne) uregulowanie niektórych kwestii. Chciałbym również zwrócić uwagę na fakt, że przy stosowaniu przepisów art. 5 ust. 4 zastosowano tryb fakultatywny. Zastosowanie przez ustawodawcę trybu fakultatywnego wskazuje, że przy podejmowaniu przez wojewodę decyzji w tych sprawach musi być uwzględniony interes wszystkich stron, a więc i przedsiębiorstwa państwowego, które uzyskało własność budynków, innych urządzeń i lokali, a z mocy tej decyzji ma ją utracić na rzecz Gminy.

Dlatego też przekazanie gminom w tym trybie mienia nie powinno naruszać interesów przedsiębiorstw, a więc również nie powinno się odbywać bez jego udziału w sprawie.