FS5.054.1.2015 - Zasady udzielania kredytów studenckich.

Co do zasady zagadnienia dotyczące kredytów studenckich, jako jednego z elementów systemu zwiększania dostępności kształcenia na poziomie wyższym, należą do kompetencji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego. Odnosząc się do pytań Pani Poseł należy jednak wskazać, że:

Wprowadzenie możliwości udzielania kredytów studenckich miało na celu finansowe wsparcie osób kształcących się na poziomie wyższym. Zgodnie z ustawą z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich, pierwszeństwo w otrzymaniu kredytu przysługuje studentom o niskich dochodach na osobę w rodzinie. Jednocześnie ustawodawca zobowiązał ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego do określenia - w drodze rozporządzenia wydanego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych - zasad, trybu i kryteriów udzielania kredytów studenckich. Stosownie do postanowień rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad, trybu i kryteriów udzielania, spłacania oraz umarzania kredytów i pożyczek studenckich, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego ogłasza maksymalną wysokość miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie, uprawniającą studenta do otrzymania kredytu. Podstawę do określenia tej kwoty stanowią informacje przedstawione przez Bank Gospodarstwa Krajowego o liczbie studentów ubiegających się o przyznanie kredytu, w podziale na poszczególne przedziały dochodu na osobę w rodzinie studenta.

Maksymalna wysokość miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie, uprawniająca studenta do otrzymania kredytu studenckiego w roku akademickim 2014/2015 ustalona została na poziomie 2.500 zł, tj. o 200 zł wyższym niż w roku akademickim 2013/2014. Przyjęcie takiego kryterium spowodowało, że 97,4% złożonych wniosków spełniło wymóg dochodowości uprawniający do otrzymania kredytu.

Z uwagi na fakt, iż jest to poziom znacznie wyższy w porównaniu z innymi kryteriami dochodowymi stosowanymi przy udzielaniu świadczeń dla osób fizycznych, niezasadne byłoby dokonywanie z tego dochodu różnych wyłączeń.

Pomoc udzielana w tej formie ma wprawdzie charakter zwrotny, jednakże koszty związane z obsługą systemu kredytów studenckich oraz znaczna część kosztów dotyczących preferencyjnego oprocentowania tych kredytów finansowana jest z budżetu państwa.

Ze środków budżetu państwa spłacana jest bowiem cała kwota odsetek w okresie studiów oraz w okresie od zakończenia nauki do czasu rozpoczęcia spłaty (maksymalnie 2 lata) oraz część należnych odsetek w okresie spłaty kredytu, który trwa nie krócej niż dwukrotność okresu, na jakie kredyt został udzielony. Budżet państwa pokrywa również koszty umorzeń części lub całości kredytu. Obligatoryjnie umarza się 20% kredytu dla kredytobiorców, którzy ukończyli studia w grupie 5% najlepszych absolwentów. Ponadto podstawą umorzenia może być też trudna sytuacja życiowa kredytobiorcy oraz trwała utrata zdolności do spłaty zobowiązań.

W ramach systemu kredytów studenckich udzielane są zatem wymierne świadczenia dla osób fizycznych i wobec tego zasadne jest, aby przy ich przyznawaniu stosowane były procedury reglamentacyjne w postaci kryterium dochodowego.

Odnosząc się natomiast do kwestii popularności kredytów studenckich należy wskazać, iż z informacji przekazanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego wynika, że w ostatnich latach liczba nowych umów kredytowych spada. W poszczególnych latach akademickich kształtowała się ona następująco: 2010/2011 - 17,5 tys., 2011/2012 - 12,7 tys., 2012/2013 - 10,4 tys., 2013/2014 - 8,1 tys. W roku akademickim 2014/2015 wnioski złożyło 7,3 tys. studentów.

Na zmniejszenie zainteresowania pozyskaniem takiego kredytu, w porównaniu do początkowego okresu funkcjonowania systemu, wpływ miało wiele czynników. Przyczyn takiego stanu rzeczy można upatrywać w możliwości uzyskania przez studentów innych form wsparcia o charakterze bezzwrotnym (stypendia socjalne, stypendia naukowe, środki otrzymywane w ramach programów unijnych). Analizując dane dotyczące liczby kredytów nie można pominąć również faktu, iż ze względu na zmiany demograficzne sukcesywnie maleje liczba osób studiujących.