FN.PIOL 3110 - 229/2009 - Opodatkowanie podatkiem od nieruchomości gruntów będących w zarządzie jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych, na których zlokalizowane są linie energetyczne.

Wnioskiem z dnia 24 października 2008 r. Skarb Państwa -Nadleśnictwo Włocławek zwrócił się do Prezydenta Miasta Włocławek w trybie przepisu art. 14j ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) z wnioskiem wydania interpretacji indywidualnej dotyczącej art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 z późn. zm.).

W przedmiotowym wniosku Skarb Państwa - Nadleśnictwo Włocławek przedstawił stan faktyczny, zgodnie z którym Nadleśnictwo Włocławek w ramach sprawowanego zarządu nad Lasami Państwowymi, będącymi własnością Skarbu Państwa prowadzi gospodarkę leśną, gospodaruje gruntami i innymi nieruchomościami oraz ruchomościami związanymi z gospodarką leśną a także prowadzi ewidencję majątku Skarbu Państwa. Obok gruntów leśnych Nadleśnictwo Włocławek posiada w swoim zarządzie także grunty, które w ewidencji gruntów i budynków sklasyfikowane są jako tereny różne (Tr) i podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Na powyższych gruntach znajdują się napowietrzne linie energetyczne, stanowiące własność właściwych zakładów energetycznych. W związku z tym, iż - jak twierdzi Nadleśnictwo - pozbawione jest władania tymi gruntami, a w myśl art. 3 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości, ciąży na jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, faktycznie władających nieruchomościami, Nadleśnictwo Włocławek zwraca się z zapytaniem, kto powinien odprowadzać należny podatek od nieruchomości od powyższych gruntów.

W ocenie organu podatkowego udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie, w pierwszej kolejności należy odwołać się do treści przepisu art. 3 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 9, A poz. 84 z późn. zm.), zgodnie z którego brzmieniem podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:

Posiadanie, o którym mowa w cytowanym przepisie dotyczy przypadków, kiedy przedmiot opodatkowania stanowi własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. W powyższym przypadku mamy do czynienia z przeniesieniem - co do zasady -obowiązku podatkowego z właściciela - Skarbu Państwa (bądź jednostki samorządu terytorialnego), na posiadacza. Niezależnie jednak od powyższego w przypadku przedmiotów będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego "Lasy Państwowe", podatnikiem podatku będzie nadal jednostka organizacyjna wymienionego podmiotu, nawet w przypadku objęcia ich w posiadanie bez tytułu prawnego przez inne osoby.

Jak wskazał wnioskodawca, grunty, na których zlokalizowane są linie energetyczne, nie są objęte żadną umową cywilnoprawną. Tym samym, mając na uwadze treść przytoczonych przepisów, podatnikiem podatku od nieruchomości jest nadal jednostka organizacyjna Lasów Państwowych. Irrelewantne przy tym znaczenie w sferze podatkowoprawnej ma fakt, iż właściwe przedsiębiorstwo energetyczne korzystając z nieruchomości nie uiszcza z tego tytułu żadnych środków finansowych.

Jak słusznie stwierdzono w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 7 kwietnia 2006 r. (LK-8012-833-1/MS/06/4, w: Biuletyn Skarbowy 2006/4 str. 19), wydanym w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe w zakresie opodatkowania podatkiem od nieruchomości gruntów pod napowietrznymi liniami energetycznymi, którymi zarządza Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, jeżeli Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe zawarło umowy z zakładami energetycznymi przenoszące posiadanie gruntów pod napowietrznymi liniami energetycznymi na te podmioty, to podatnikami od tych gruntów będą odpowiednie zakłady energetyczne. Jeżeli jednak ww. zakłady energetyczne posiadają grunty pod liniami bez tytułu prawnego, wówczas podatnikiem od tych gruntów będą odpowiednie jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, faktycznie władające tymi gruntami. Wspomniane pismo Ministerstwa Finansów oczywiście nie stanowi źródła prawa powszechnie obowiązującego, jednakowoż stanowi jeden z argumentów wzmacniających nie budzącą wątpliwości semantyczną wykładnię norm zawartych w przepisach art. 3 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Analogiczne stanowisko wyrażone zostało w nauce prawa podatkowego, akcentując, iż zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. b) podatnikiem jest także podmiot posiadający nieruchomości bądź obiekty budowlane (ich części), stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, bez tytułu prawnego. Przez tytuł prawny należy rozumieć nie tylko tak typowe umowy, jak najem lub dzierżawa, ale również użytkowanie wieczyste, użytkowanie, zarząd oraz inne szczególne formy prawne gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Wyjątek dotyczy przedmiotów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego "Lasy Państwowe". Nawet jeśli w ich posiadanie wejdą bez tytułu prawnego inne osoby, podatnikiem są nadal jednostki organizacyjne wymienionych podmiotów. Co więcej, w sytuacji gdy np. część gruntu (np. leśnego bądź podlegającemu opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości) służy posiadaczowi bez tytułu prawnego do prowadzenia działalności gospodarczej, nadleśnictwo nie dość, że zostanie obciążone podatkiem od nieruchomości, to będzie on naliczony według stawek właściwych gruntom związanym z działalnością gospodarczą (tak też: L. Etel, Podatek od nieruchomości. Komentarz, Warszawa 2002, s. 70). Inaczej ujmując, przepis art. 3 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wprowadza swoiste uregulowanie szczególne w stosunku do zasady statuowanej przepisem art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a) i b) tejże ustawy, na co jednoznacznie wskazuje zwrot zawarty w przepisie art. 3 ust. 1 pkt 4 lit b) In fine (tekst jedn. "z zastrzeżeniem ust. 2").

W sytuacji, gdy grunt stanowiący przedmiot opodatkowania znajduje zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, obowiązek podatkowy ciąży odpowiednio na jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, faktycznie władających nieruchomościami lub obiektami budowlanymi. Konieczność uiszczenia podatku przez te podmioty byłaby wyeliminowana w sytuacji, gdyby grunt ten został oddany w dzierżawę, najem eta, co jednak - jak zaznaczył wnioskodawca - nie ma miejsca w opisanym stanie faktycznym. Za aktualne należy uznać stanowisko wyrażone w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 sierpnia 1996 r. (sygn.: FPK 9/96, opubl. w: ONSA 1996/4/152). W judykacie tym stwierdzono, iż w przypadku gdy w wyniku umowy cywilnoprawnej zawartej z jednostkami organizacyjnymi Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe przekazano w posiadanie zależne nieruchomość stanowiącą własność Skarbu Państwa, obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości ciąży na posiadaczu zależnym. Uzasadniając swoje stanowisko, Sąd zauważył, że "skoro Skarb Państwa jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nienależącego do innych państwowych osób prawnych, to każda czynność cywilnoprawna państwowej jednostki organizacyjnej jest de iure civili czynnością Skarbu Państwa, gdyż jednostki te działają w imieniu i na rachunek Skarbu Państwa. W konsekwencji, stroną stosunków cywilnych zawieranych przez jednostki organizacyjne Lasów Państwowych w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej jest Skarb Państwa jako właściciel lasów państwowych, zaś ustawowe umocowanie organów jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych polega na reprezentowaniu Skarbu Państwa". Tak więc umowy zawierane przez Lasy Państwowe należy traktować, biorąc pod uwagę powyższą uchwałę, jako umowy zawarte bezpośrednio z właścicielem, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Jeżeli zatem dana osoba lub jednostka organizacyjna zawiera umowę z Lasami Państwowymi, jest ona traktowana jako zawarta z właścicielem lasów państwowych, tekst jedn. Skarbem Państwa. Osoby te, na mocy ust. 3 analizowanego przepisu, jako posiadacze zależni nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, są obciążeni podatkiem od nieruchomości. Analogicznie byłoby z władaniem takich przedmiotów opodatkowania bez tytułu prawnego, gdyby jednak nie brzmienie art. 3 ust. 1 pkt 4 lit b) w zw. z ust. 2 ustawy, wprowadzające szczególne - jak już zaakcentowano - unormowanie regulujące podmiotowy zakres obowiązku podatkowego w przypadku przedmiotów opodatkowania będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. Jak wskazano, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy obowiązek podatkowy ciąży na osobach fizycznych, osobach prawnych, jednostkach organizacyjnych, w tym spółkach nieposiadających osobowości prawnej, które są posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego nawet bez jakiegokolwiek tytułu prawnego. Takie ukształtowanie obowiązku podatkowego jest bezsprzecznie korzystne ekonomicznie dla Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, gdyż podatek obciąża nie właściciela, lecz podmiot władający daną nieruchomością. Z zakresu art. 3 ust. 1 pkt 4 wyłączone zostały jednak nieruchomości wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa - podatnikami są jednostki organizacyjne Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i nieruchomości będące w zarządzie Lasów Państwowych - podatnikami są nadleśnictwa (tak: E. Kornberger-Sokołowska w: Biblioteka podatkowa, opubl. w LexPolonica Maxima, tezy do art. 3 ustawy o pod.i opł. Lok.).

Rekapitulując powyższe, stwierdzić należy, że w przedstawionym przez wnioskodawcę stanie faktycznym, stanowisko wnioskodawcy jest nieprawidłowe, bowiem obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości spoczywa na właściwej jednostce organizacyjnej Lasów Państwowych, a nie zakładzie energetycznym, eksploatującym bez tytułu prawnego (jak wynika z treści wniosku) linie energetyczne posadowione na gruncie, przy czym indyferentne znaczenie ma okoliczność, że grunty te nie są zagospodarowane dla potrzeb gospodarki leśnej.

Na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu podatkowego do usunięcia naruszenia prawa w terminie 14 dni od dnia otrzymania niniejszej interpretacji, przysługuje Stronie prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy za pośrednictwem Prezydenta Miasta Włocławek w terminie 30 dni od dnia otrzymania odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie 60 dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa.