Fn. 3100-16/06 - Jaką stawkę podatku od nieruchomości należy zastosować w stosunku do budynków penitencjarnych?

Na podstawie art. 14a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu wniosku Dyrektora Aresztu Śledczego w D. w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji mając na uwadze stan faktyczny przedstawiony przez wnioskodawcę

postanawiam udzielić następującej pisemnej interpretacji:

"Budynek aresztu śledczego lub jego część wykorzystywany na potrzeby zakwaterowania osadzonych znajdujący się na działce o Nr 974/1 będącej w zarządzie Aresztu Śledczego w D. położonej przy ul.,..,. nie może być opodatkowany zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 z późn. zm.) według stawek przewidzianych dla budynków mieszkalnych.

W dniu 17 października 2006 r. Dyrektor Aresztu Śledczego w D. złożył wniosek o interpretację zastosowania przepisów ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych w zakresie kwalifikowania powierzchni użytkowej budynków penitencjarnych (przeznaczonych na potrzeby zakwaterowania osadzonych) lub ich części, usytuowanych na terenie Aresztu Śledczego dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości.

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych różnicuje stawki podatku od nieruchomości w zależności od rodzaju budynku. W art. 5 tej ustawy określone są stawki dla budynków mieszkalnych lub ich części, budynków lub ich części związanych z działalnością gospodarczą inną niż rolnicza lub leśna, budynków lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym oraz pozostałych budynków lub ich części.

Wyżej powołana ustawa nie zawiera definicji wymienionych rodzajów budynków, aczkolwiek w art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych określono, iż budynek jest to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

Ustawa nie zawiera także definicji budynku mieszkalnego. W przypadku, gdy w ustawie nie skonstruowano definicji użytego pojęcia, aby ustalić jego sens należy zastosować jako pierwszą wykładnię językową. Przy językowej jednoznaczności przepisu nie ma bowiem podstaw, by odwoływać się do innych reguł interpretacyjnych. Stwierdzić należy, że zarówno w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (np. W uchwale składu pięciu sędziów NSA z dnia 24 czerwca 1996 r., FPK 6/96, ONSA 1996/3/106), jak tez w doktrynie (R. Mastalski: Interpretacja prawa podatkowego, źródła prawa podatkowego i jego wykładnia, Wrocław 1989, s. 98) podnoszono, że punktem wyjścia przy wykładni przepisów prawa podatkowego powinno być sformułowane przez naukę prawa stanowisko o autonomiczności tej gałęzi prawa. Nazwy przejęte przez prawo podatkowe z innych gałęzi prawa nie mogą oznaczać tych samych pojęć, służą bowiem do budowania określonych pojęć właśnie w prawie podatkowym i stanowią wraz z innymi cechami ustaw podatkowych część składową nowych kompleksów pojęć, uzyskując cechy swoiste, niezbędne do założonych przez ustawodawcę celów opodatkowania. Prawo podatkowe bowiem, aby mogło wypełniać swoje zadania, może być wiązane tylko własnymi pojęciami. Dokonując wykładni językowej prawa podatkowego, która powinna być uściślana i rozwijana w kontekście wykładni systemowej i funkcjonalnej, należy przede wszystkim szukać "podatkowego" rozumienia pojęć używanych przez ustawodawcę.

Pod pojęciem "budynek mieszkalny" rozumiemy budynek przeznaczony lub nadający się do mieszkania. Natomiast pojecie "mieszkać" oznacza "zajmować jakieś pomieszczenie i traktować je jako główne miejsce swojego pobytu, przebywać gdzieś stale albo czasowo" (oba pojęcia zamieszczone w Uniwersalnym Słowniku Języka Polskiego pod red. S Dubisza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003 r., s. 642). Rozważając, czy budynek aresztu śledczego może być uznany za budynek mieszkalny, należy zauważyć, że areszt to pomieszczenie, w którym trzyma się osoby podejrzane o popełnienie przestępstwa lub skazane za niewielkie wykroczenia, zaś areszt śledczy to miejsce, w którym osadza się osoby tymczasowo aresztowane (Słownik Języka Polskiego dostępny na stronie "www.sjp.pwn.pl" Wydawnictwo Naukowe PWN). Budynek mieszkalny zatem i budynek aresztu śledczego to zupełnie inne rzeczy.

Celem tymczasowego aresztowania jest przede wszystkim zapewnienie prawidłowego toku postępowania karnego (art. 207 k.k.w.) przez właściwe rozmieszczenie osób tymczasowo aresztowanych, ich oddzielenie i izolację (art. 212 k.k.w.), a nie zaspokojenie ich potrzeb mieszkaniowych. Te ostatnie zaspokajane są jedynie w niezbędnym, minimalnym zakresie przez zapewnienie powierzchni celi mieszkalnej nie mniejszej niż 3 m² na osobę, sprzętu zapewniającego osobne miejsce do spania, odpowiednich warunków higieny, dopływu powietrza, temperatury i oświetlenia (art. 110 w związku z art. 209 i 214 § 1 k.k.w.).

Należy dodać, ze przepis przewidujący najniższą, preferencyjną - jeśli chodzi o budynki - stawkę opodatkowania podatkiem od nieruchomości dla budynków mieszkalnych lub ich części nie powinien podlegać wykładni rozstrzygającej. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem byłoby to odstępstwo od zasady sprawiedliwego i równego opodatkowania (np. Uchwała składu pięciu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 kwietnia 1997 r. sygn. FPK 3/97, ONSA 1997, z. 3, poz. 111).

Do podobnych rezultatów doprowadzić może również wykładnia celowościowa. Podatek od nieruchomości jest podatkiem typu majątkowego, ale ustawodawca z przyczyn społecznych i gospodarczych chciał opodatkować niektóre grupy nieruchomości stawkami niższymi. Najniższą stawkę maksymalną przewidziano w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych dla budynków mieszkalnych lub ich części, zaspokajających potrzeby ludzi w zakresie zamieszkania, znacznie wyższą dla budynków pozostałych lub ich części, jeszcze wyższą dla budynków zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym, a najwyższą dla budynków lub ich części związanych z działalnością gospodarczą inną niż rolnicza lub leśna. Z najniższej stawki nie powinny korzystać budynki aresztów śledczych lub ich części; tylko ubocznie zaspokajane są tam potrzeby mieszkaniowe osób tymczasowo aresztowanych, wobec których zastosowano ten środek zapobiegawczy w celu ich izolacji w toku postępowania karnego.

Zaznaczyć przy tym wypada, iż analogiczne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale pięciu sędziów w dniu 30 sierpnia 1999 r. (FPK 1/99, ONSA 200/1/8). Stwierdzić również należy, wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, że wskazana uchwała zachowała nadal swoją aktualność.

W tym stanie rzeczy postanowiono jak wyżej.

Na niniejsze postanowienie służy stronie zażalenie w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma za pośrednictwem Burmistrza Miasta Działdowo do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Olsztynie.