EP.I.404-4-2/2005 - Możliwość wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej na imię obojga małżonków przy zgłoszeniu jej tylko przez jednego z małżonków

Pytanie podatnika w zakresie możliwości wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej na imię obojga małżonków przy zgłoszeniu tej działalności w urzędzie skarbowym przez jednego z małżonków

Od kilku lat, wspólnie z mężem prowadzimy działalność gospodarczą. Do końca 2004 r. rozliczaliśmy się z podatku VAT na moim numerze NIP. Z podatków PIT rozliczaliśmy się osobno. Od kilku lat mamy zaświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej osobno (dla potrzeb podatku dochodowego).

Pod koniec 2004 r. zostały zmienione zaświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej (wpisane kody PKD). W związku z tym dokonaliśmy stosownych zmian w zapisach Urzędu Statystycznego. Odmówiono nam przyjęcia dokumentu NIP -1 na dwie osoby ze względu na "niemożliwość zarejestrowania działalności współmałżonka na mój NIP do rozliczeń podatku VAT".

Stwierdzono, że nie może być prowadzona działalność w dotychczasowej formie (tj. tak jak prowadziliśmy do końca 2004 r.). Możliwe były dwa rozwiązania:

1. Zamknięcie działalności i utworzenie spółki z wszystkimi konsekwencjami (remanent likwidacyjny, opłaty rejestracyjne itp.)

2. Wyrejestrowanie działalności gospodarczej przez współmałżonka ze wszystkimi zmianami poczynając do Urzędu Gminy, kończąc na zmianach umów kredytowych w banku)(...).?

"Naszym zdaniem mamy podstawy do prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej na nazwisko xxxxxxx xxxxxxxxxxx i osobno na nazwisko xxxxxxxx xxxxxxxxxx. Rozliczamy się w takim przypadku dla potrzeb podatku dochodowego osobno na podstawie deklaracji PIT-5L (tak jak w roku 2004)

Dla potrzeb rozliczenia podatku od towarów i usług rozliczamy się na podstawie zgłoszenia firmy PPHU "Ubojnia skup i sprzedaż mięsa z uboju" z numerem NIP otrzymanego decyzją Urzędu Skarbowego w Łomży, który jest jednocześnie numerem NIP xxxxxxx xxxxxxxxxxx (żony).

Reasumując, dla potrzeb podatku dochodowego rozliczamy się indywidualnie dwiema deklaracjami, dla potrzeb podatku VAT rozliczamy się jedną deklarację. (...)"

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Łomży postanawia stwierdzić, że stanowisko Państwa w tej sprawie jest nieprawidłowe. W obecnym stanie prawnym oraz przedstawionym stanie faktycznym nie ma możliwości wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej na imię obojga małżonków przy zgłoszeniu tej działalności do ewidencji naczelnika urzędu skarbowego oraz rejestru podatników podatku od towarów i usług przez jednego z małżonków.

Uzasadnienie

Na podstawie art. 14a § 1 w/w ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przez sądem administracyjnym. Wniosek, o którym mowa w § 1, składa się do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celnego lub wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa. Składając wniosek, podatnik, płatnik lub inkasent jest obowiązany do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie (art. 14a § 2).

Interpretacja, o której mowa w § 1, zawiera ocenę prawną stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa (art. 14a § 3).

Udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, o której mowa w § 1, następuje w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie (art. 14a § 4).

Zgodnie z art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1808), organ ewidencyjny w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy wzywa każdego z małżonków, którzy są wpisani do ewidencji działalności gospodarczej pod wspólnym numerem ewidencyjnym, do złożenia wniosku o zmianę wspólnego wpisu. We wniosku należy wskazać w szczególności, który z małżonków będzie wpisany do ewidencji pod dotychczasowym numerem. Organ ewidencyjny dokonuje, zgodnie ze złożonym wnioskiem, wpisu drugiego z małżonków pod nowym numerem ewidencyjnym, uwzględniając faktyczną datę rozpoczęcia działalności gospodarczej. Z wpisu pierwotnego usuwa się dane drugiego z małżonków (art. 68 ust. 2 w/w ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej). Stosownie do art. 68 ust. 4 w/w ustawy w przypadku niezłożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, organ ewidencyjny w terminie do dnia 31 grudnia 2005 r. dokona wykreślenia wspólnego wpisu małżonków z ewidencji działalności gospodarczej.

Art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807 z późn. zm.) stanowi, iż przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej (art. 4 ust. 2 w/w ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).

Z przytoczonych przepisów wynika, że została przez ustawodawcę uregulowana sprawa małżonków prowadzących działalność gospodarczą w ramach współwłasności małżeńskiej. Małżonkowie, którzy w tej formie prowadzą działalność gospodarczą, nie będą wpisywani do ewidencji działalności gospodarczej jako jeden przedsiębiorca. Przez wykreślenie z ewidencji działalności gospodarczej wspólnych wpisów małżonków pozbawiono małżonków prowadzących działalność wspólnie bez zawiązania umowy spółki cywilnej statusu przedsiębiorcy. Wskazane przepisy w/w ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej i w/w ustawy o swobodzie działalności gospodarczej regulują formy prawne wykonywania działalności gospodarczej, wśród których nie ma współwłasności małżeńskiej. Zatem, nie ma również możliwości prowadzenia działalności na imię obojga małżonków przy zgłoszeniu jej na nazwisko jednego z nich w przypadku posiadania przez małżonków odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej.

Wprowadzenie takich zmian w dokonywaniu wpisów w ewidencji działalności gospodarczej ma znaczenie również dla spraw związanych z ewidencjonowaniem i rejestrowaniem przedsiębiorców w ewidencji naczelnika urzędu skarbowego.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. Nr 142, poz. 702 z późn. zm.) obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają i otrzymują numery identyfikacji podatkowej:

1. osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami,

2. inne niż wymienione w punkcie 1 podmioty, jeżeli na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, a w szczególności zakłady (oddziały) osób prawnych oraz płatnicy podatków,

3. podmioty będące, na podstawie odrębnych ustaw, płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenia zdrowotne.

Art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) stanowi, iż podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat tej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, hodowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 w/w ustawy).

W związku z powyższym Naczelnik Urzędu Skarbowego w Łomży postanawia stwierdzić, że w obecnym stanie prawnym oraz przedstawionym stanie faktycznym nie ma możliwości wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej na imię obojga małżonków przy zgłoszeniu tej działalności do ewidencji naczelnika urzędu skarbowego oraz rejestru podatników podatku od towarów i usług przez jednego z małżonków. Z uwagi na to, że małżonkowie, prowadzący w ramach współwłasności działalność gospodarczą, nie będą już występowali jako jeden przedsiębiorca w ewidencji działalności gospodarczej, nie mogą także istnieć jako jeden podmiot w ewidencji naczelnika urzędu skarbowego. Organ podatkowy będzie ewidencjonował podatników zgodnie z posiadanym wpisem do ewidencji działalności gospodarczej, a zatem w przypadku posiadania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej przez każdego z małżonków:

- są oni odrębnymi przedsiębiorcami i powinni dokonać dwóch oddzielnych zgłoszeń identyfikacyjnych, gdy nie posiadają numerów identyfikacji podatkowej, lub aktualizacyjnych NIP-1; w takiej sytuacji każdy z małżonków prowadzi odrębną działalność gospodarczą i powinien dokonywać odrębnych rozliczeń w poszczególnych podatkach,

- jeżeli małżonkowie zawarli umowę spółki cywilnej, powinni dokonać zgłoszenia identyfikacyjnego na formularzu NIP-2; podatnikiem podatku od towarów i usług będzie spółka, a podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych będą wspólnicy spółki (małżonkowie).

Jednocześnie nadmienia się, iż w przypadku posiadania wpisu przez jednego z małżonków, ten małżonek - jako przedsiębiorca, powinien dokonać aktualizacji danych na formularzu NIP-1 i na własne nazwisko dokonywać rozliczenia w poszczególnych podatkach (PIT i VAT). Jeżeli ten małżonek jest zarejestrowany jako podatnik podatku VAT, nie ma potrzeby składania aktualizacji zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R.

Dodatkowo informuję, że:

Powyższa interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwo w stanie prawnym obowiązującym w dacie wydania postanowienia. Interpretacja powyższa przestanie być aktualna, jeżeli przepis prawa obowiązujący w dacie wydania postanowienia zostanie zmieniony lub przestanie obowiązywać.

Interpretacja powyższa nie jest wiążąca dla Państwa; wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli podatkowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia (art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa).

Na postanowienie niniejsze, zgodnie z art. 14a § 4 ustawy - Ordynacja podatkowa, służy Państwu prawo wniesienia zażalenia do Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Łomży, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego postanowienia.