DTD-3.4400.226.2024 - Informacja dotycząca art. 73aa ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym

Szanowni Państwo,

mając na uwadze napływające do Departamentu Transportu Drogowego Ministerstwa Infrastruktury informacje o różnych interpretacjach stosowanych przez organy rejestrujące w przedmiocie art. 73aa ustawy - Prawo o ruchu drogowym 1 przedstawiam poniżej następujące stanowisko, zastrzegając, iż stanowi ono jedynie pogląd prawny, niemogący być uznany za wiążący w żadnej sprawie indywidualnej.

Ustawą o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości 2 wprowadzona została m.in. zmiana do ustawy - Prawo o ruchu drogowym 3 polegająca na zastąpieniu obowiązku zgłoszenia nabycia pojazdu obowiązkiem złożenia wniosku o rejestrację pojazdu. Przepisy te weszły w życie w dniu 1 stycznia 2024 r.

Zgodnie z art. 73aa ust. 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym 4 właściciel pojazdu jest obowiązany złożyć wniosek o jego rejestrację w terminie 30 dni od dnia:

W przypadku przedsiębiorcy prowadzącego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność gospodarczą w zakresie obrotu pojazdami termin na złożenie wniosku o rejestrację pojazdu wydłużony jest do 90 dni.

W świetle przedmiotowych przepisów istnieje zatem możliwość spełnienia ww. obowiązku złożenia wniosku o rejestrację w dowolnym dniu określonego przez ustawodawcę terminu, także tym ostatnim.

Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z regulacjami wynikającymi z ustawy - Prawo o ruchu drogowym 5 prawo wystąpienia z wnioskiem o rejestrację pojazdu przysługuje jedynie właścicielowi pojazdu. Właściciel pojazdu jest również uprawniony do innych czynności związanych z zarejestrowanym pojazdem (np. wnioskowania o czasowe wycofanie pojazdu z ruchu, o wydanie wtórnika dowodu rejestracyjnego lub tablic rejestracyjnych). Pragnę także zauważyć, że ustawodawca wyraźnie wskazuje, kiedy czynności związanych z pojazdem może dokonać wcześniejszy właściciel pojazdu, tak jak ma to miejsce np. w art. 79 ust. 1a ustawy - Prawo o ruchu drogowym 6 , w którego świetle wniosek o wyrejestrowanie pojazdu w związku z wywozem pojazdu z kraju, jeżeli pojazd został zarejestrowany za granicą lub zbyty za granicę, może złożyć również właściciel pojazdu będący zbywcą pojazdu wywożonego za granicę.

Zatem w sytuacji, gdy nastąpi sprzedaż pojazdu, o którym mowa art. 73aa ust. 1 pkt 2 lub 3 ustawy - Prawo o ruchu drogowym 7 , przed upływem ustawowego terminu 30 albo 90 dni, osoba zbywająca pojazd straci przymiot jego właściciela, a zatem legitymację do złożenia wniosku o rejestrację. Wynika to z redakcji samego przepisu art. 73aa ust. 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym 8 , który stanowi, że obowiązek złożenia wniosku o rejestrację ciąży na właścicielu pojazdu. W momencie zbycia pojazdu podmiot będący dotychczas właścicielem przestaje nim być i traci możliwość złożenia wniosku jako strona w postępowaniu o rejestrację pojazdu, a obowiązek ten przechodzi na nowego właściciela (nabywcę) pojazdu. Uwzględniać tu również należy art. 61a § 1 ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego 9 , zgodnie z którym "Gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Przepis art. 61 § 5 stosuje się odpowiednio." Biorąc pod uwagę powyższe, w sytuacji, gdy wyznaczony w ustawie termin na wypełnienie obowiązku złożenia wniosku o rejestrację nie upłynął, a właściciel dokonał zbycia pojazdu, wygasa obowiązek wynikający z art. 73aa ust. 1 albo ust. 3 ustawy - Prawo o ruchu drogowym 10 . W konsekwencji brak jest podstaw do wszczęcia postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w art. 140mb ustawy 11 . Za taką wykładnią przemawia także redakcja art. 140mb ustawy 12 , który, przykładowo, w ust. 1 stanowi "Kto będąc właścicielem pojazdu obowiązanym do złożenia wniosku o rejestrację pojazdu w terminie, o którym mowa w art. 73aa ust. 1, nie złoży tego wniosku w terminie, podlega karze pieniężnej w wysokości 500 zł". Skoro zatem dany podmiot nie jest już właścicielem pojazdu oraz gdy termin ustawowy na realizację obowiązku jeszcze, nie upłynął, to brak jest przesłanek do inicjowania postępowania administracyjnego w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej względem takiej osoby niezależnie od brzmienia art. 73aa ust. 7 ustawy 13 . W przypadku zbycia pojazdu przed upływem terminu, o którym mowa w art. 73aa ust. 1 i 3 ustawy - Prawo o ruchu drogowym 14 , dla nowego właściciela termin na złożenie wniosku o rejestrację pojazdu (30 albo 90 dni) jest liczony od daty nabycia pojazdu na terytorium RP, w związku z czym zastosowanie ma tu art. 73aa ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym 15 . Przepis art. 73aa ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym 16 dotyczy pojazdów zarejestrowanych i niezarejestrowanych.

Taka wykładnia art. 73aa ustawy - Prawo o ruchu drogowym 17 uwzględnia ratio legis regulacji, a także przepisy ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego, w tym w szczególności art. 7a § 1 stanowiący, że jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego jest nałożenie na stronę obowiązku bądź ograniczenie lub. odebranie stronie uprawnienia, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść strony, chyba że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ.

Ministerstwo Infrastruktury zauważa także, że niektóre starostwa literalnie podchodzą do art. 73aa ust. 1 pkt 2 i 3 w połączeniu z zawężonym odstępstwem od obowiązku złożenia wniosku o rejestrację pojazdu określonym w art. 73aa ust. 7 ustawy - Prawo o ruchu drogowym 18 . Art. 73aa ust. 7 ustawy - Prawo o ruchu drogowym 19 stanowi zaś, że przepisu ust. 1 pkt 1 nie stosuje się w przypadku, gdy właściciel pojazdu nabytego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokona zbycia tego pojazdu przed upływem terminów, o których mowa w ust. 1 albo 3. Należy jednak podkreślić, że art. 73aa ust. 7 ustawy - Prawo o ruchu drogowym 20 został dodany na etapie prac senackich, w związku z wnioskiem strony społecznej dotyczącym konkretnego przypadku. Przepis ten miał z założenia charakter doprecyzowujący i jego wprowadzenie nie powinno różnicować sytuacji podmiotów w zależności od pochodzenia pojazdu, gdyż nie znajduje to uzasadnienia ani faktycznego, ani prawnego.

Podkreślam, że wydanie decyzji administracyjnej o nałożeniu kary pieniężnej, o której mowa w art. 140mb ustawy - Prawo o ruchu drogowym 21 , należy do wyłącznej właściwości organu rejestrującego pojazdy, który jest również uprawniony do dokonania wykładni prawa w danej indywidualnej sprawie jako organ stosujący prawo i dokonujący rozstrzygnięcia sprawy w prowadzonym postępowaniu administracyjnym.